Vết tiêm phế cầu bị sưng: Nguyên nhân, cách xử trí và phòng ngừa

Vết tiêm phế cầu bị sưng là hiện tượng phổ biến do hệ miễn dịch phản ứng với vắc xin và mức độ sưng có thể khác nhau tùy vào cơ địa từng người. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn cách nhận biết, xử trí và theo dõi vết tiêm phế cầu bị sưng một cách an toàn và hiệu quả. Nếu bạn cũng đang băn khoăn đến chủ đề này thì hãy theo dõi hết bài viết dưới đây của Tiêm chủng Long Châu nhé.

Vì sao vết tiêm phế cầu bị sưng? 

Vết tiêm phế cầu bị sưng là một phản ứng miễn dịch tại chỗ, thường xuất hiện trong vòng 24 giờ sau khi tiêm. Vùng da tại vị trí tiêm có thể hơi đỏ, ấm, sưng nhẹ đến vừa, đôi khi kèm cảm giác đau khi chạm vào. Đây là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang phản ứng với vắc xin để xây dựng khả năng miễn dịch. 

Thực tế cho thấy, phản ứng sưng tại chỗ thường liên quan đến cách cơ thể đáp ứng với vắc xin hoặc các yếu tố liên quan đến kỹ thuật tiêm hoặc cơ địa của đối tượng tiêm chủng. Cụ thể:

Phản ứng tại chỗ do hệ miễn dịch

Vết tiêm bị sưng là phản ứng sau tiêm phế cầu. Khi vắc xin phế cầu được tiêm vào cơ thể, hệ miễn dịch sẽ nhận diện các thành phần trong vắc xin (như kháng nguyên của vi khuẩn phế cầu) và bắt đầu tạo ra phản ứng viêm nhẹ tại vị trí tiêm. Đây là một phần tự nhiên của quá trình xây dựng khả năng miễn dịch. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Đau nhẹ hoặc cảm giác căng tức tại vùng tiêm.
• Đỏ da hoặc sưng nhẹ xung quanh vị trí tiêm.
• Cảm giác ấm khi chạm vào vùng da bị sưng.

Những phản ứng này thường tự biến mất sau 2 - 3 ngày mà không cần can thiệp y tế. Trong một số trường hợp hiếm, vết tiêm phế cầu bị sưng có thể kéo dài hơn tuy nhiên điều này không nhất thiết là dấu hiệu nguy hiểm.

Yếu tố cơ địa và kỹ thuật tiêm

Ngoài là phản ứng miễn dịch của cơ thể, vết tiêm phế cầu bị sưng còn có thể do một số yếu tố nguy cơ khác bao gồm cơ địa và kỹ thuật tiêm. Trong đó:

• Cơ địa nhạy cảm: Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi hoặc người có làn da nhạy cảm thường dễ bị sưng hơn do hệ miễn dịch phản ứng mạnh hơn với vắc xin.
• Kỹ thuật tiêm: Nếu mũi tiêm được thực hiện không đúng vị trí (ví dụ: tiêm vào lớp mỡ dưới da thay vì cơ bắp) hoặc kim tiêm quá nông/sâu, vùng tiêm có thể bị sưng nhiều hơn. Ngoài ra, việc tiêm không đảm bảo vô trùng cũng làm tăng nguy cơ viêm nhiễm.

Phải làm sao khi vết tiêm phế cầu bị sưng?

Vết tiêm phế cầu bị sưng khiến không ít độc giả cảm thấy lo lắng. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc xử lý đúng cách tại nhà sẽ giúp giảm khó chịu và ngăn ngừa biến chứng. Vậy phải làm sao khi vết tiêm phế cầu bị sưng?

Dưới đây là cách xử lý vết tiêm phế cầu bị sưng tại nhà, bạn đọc có thể tham khảo:

• Chườm lạnh: Đặt khăn sạch bọc đá lạnh hoặc túi gel lạnh lên vùng tiêm trong 10 - 15 phút mỗi lần, lặp lại cách nhau vài giờ trong 1 - 2 ngày đầu. Chườm lạnh giúp giảm sưng và làm dịu cảm giác đau.
• Không xoa bóp hoặc đắp các chất lạ: Tuyệt đối không dùng thuốc lá, gừng, rượu hoặc các bài thuốc dân gian để đắp lên vết tiêm. Những cách này có thể gây kích ứng da, làm nặng thêm tình trạng sưng hoặc dẫn đến nhiễm trùng.
• Giữ vết tiêm sạch và khô: Rửa tay sạch trước khi chạm vào vùng tiêm, tránh gãi hoặc chà xát. Không băng bó kín vết tiêm vì có thể làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn.
• Sử dụng thuốc giảm đau nếu cần: Nếu vết tiêm gây đau nhiều, bạn có thể dùng paracetamol theo liều lượng mà bác sĩ chỉ định. Tránh tự ý sử dụng thuốc chống viêm không kê đơn.

Lưu ý quan trọng: Nếu vết tiêm phế cầu bị sưng lan rộng ra ngoài vùng tiêm, trở nên đỏ rực, kèm theo sốt cao (>38.5°C), mệt mỏi bất thường hoặc có dấu hiệu mưng mủ, hãy đưa người tiêm đến cơ sở y tế ngay lập tức bởi những triệu chứng này có thể báo hiệu nhiễm trùng hoặc phản ứng nghiêm trọng hơn.

Khi nào vết tiêm phế cầu bị sưng trở nên nguy hiểm và cần đi khám?

Mặc dù vết tiêm phế cầu bị sưng thường lành tính, một số trường hợp có thể diễn tiến nghiêm trọng và cần được theo dõi chặt chẽ. Dưới đây là các dấu hiệu cảnh báo bạn nên đưa người tiêm đến bác sĩ ngay:

• Sưng kéo dài hoặc lan rộng: Nếu sau 3 ngày, vết sưng không giảm hoặc lan ra ngoài vùng tiêm (vượt quá đường kính 5 - 7cm), đây có thể là dấu hiệu bất thường.
• Dấu hiệu nhiễm trùng: Vùng tiêm nóng đỏ, sưng to, đau nhiều hoặc xuất hiện mủ. Những triệu chứng này cho thấy có thể đã xảy ra nhiễm khuẩn tại chỗ.
• Sốt cao và mệt mỏi: Sốt trên 38.5°C kéo dài hơn 24 giờ kèm quấy khóc (ở trẻ nhỏ) hoặc cơ thể mệt mỏi bất thường ở người lớn.
• Phản ứng dị ứng toàn thân: Mặc dù hiếm gặp, một số người có thể bị dị ứng nghiêm trọng với vắc xin, biểu hiện qua phát ban toàn thân, khó thở, sưng môi hoặc tím tái. Đây là trường hợp khẩn cấp cần cấp cứu ngay.

Bạn cần hiểu, bất kỳ phản ứng bất thường nào sau tiêm vắc xin, bao gồm cả vết tiêm phế cầu bị sưng nghiêm trọng đều nên được thăm khám tại cơ sở y tế có chuyên môn để được điều trị kịp thời.

Làm sao để phòng ngừa vết tiêm phế cầu bị sưng?

Phòng ngừa vết tiêm phế cầu bị sưng bắt đầu từ việc chuẩn bị tốt trước, trong và sau khi tiêm. Dưới đây là những biện pháp bạn có thể áp dụng:

• Lựa chọn cơ sở y tế uy tín: Chỉ tiêm vắc xin tại các bệnh viện, phòng khám hoặc trung tâm y tế có giấy phép với đội ngũ nhân viên được đào tạo về kỹ thuật tiêm chủng. Điều này đảm bảo mũi tiêm được thực hiện đúng cách, giảm nguy cơ sưng hoặc biến chứng.
• Theo dõi sau tiêm: Sau khi tiêm, người tiêm nên ở lại cơ sở y tế ít nhất 30 phút để nhân viên y tế theo dõi các phản ứng tức thì, chẳng hạn như sốc phản vệ. Điều này đặc biệt quan trọng với trẻ nhỏ.
• Hạn chế tác động lên vùng tiêm: Trong 1 - 2 ngày đầu sau tiêm, tránh vận động mạnh hoặc đè nén lên vùng tiêm (ví dụ: nằm đè lên cánh tay vừa tiêm). Điều này giúp giảm áp lực lên mô và hạn chế sưng.
• Chăm sóc sức khỏe tổng thể: Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, uống đủ nước và giữ ấm cơ thể sẽ hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả, giúp cơ thể nhanh chóng thích nghi với vắc xin.

Những biện pháp trên không chỉ giúp giảm nguy cơ sưng mà còn tăng cường hiệu quả bảo vệ của vắc xin phế cầu.

Vết tiêm phế cầu bị sưng là một phản ứng sau tiêm phổ biến và thường không đáng lo ngại nếu được xử lý đúng cách. Bằng cách chườm lạnh, giữ vệ sinh vùng tiêm và theo dõi sát các triệu chứng, bạn có thể giúp người tiêm cảm thấy thoải mái hơn. Tuy nhiên, đừng chủ quan nếu xuất hiện các dấu hiệu bất thường như sưng lan rộng, nhiễm trùng hoặc phản ứng toàn thân. Liên hệ ngay với cơ sở y tế để được hỗ trợ kịp thời. 

Với sự chăm sóc đúng cách, hầu hết các trường hợp vết tiêm phế cầu bị sưng sẽ tự khỏi trong vài ngày mà không để lại biến chứng. Cảm ơn bạn đã dành thời gian theo dõi hết bài viết hôm nay của Tiêm chủng Long Châu.