Cách trị ho cho trẻ sơ sinh: Đâu là phương án an toàn nhất?

Mặc dù ho là triệu chứng phổ biến ở trẻ sơ sinh, nhưng không phải cha mẹ nào cũng dễ dàng nhận biết được khi nào ho chỉ là hiện tượng bình thường, khi nào là dấu hiệu bệnh lý cần quan tâm. Trong bài viết này, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu sẽ gửi đến quý độc giả những thông tin hữu ích về tình trạng ho ở trẻ nhỏ cùng với cách trị ho cho trẻ sơ sinh an toàn và hiệu quả mà bạn có thể áp dụng tại nhà.

Tại sao trẻ sơ sinh lại bị ho?

Ho là một phản xạ sinh lý bình thường của cơ thể, đóng vai trò như cơ chế tự bảo vệ giúp làm sạch đường hô hấp bằng cách tống xuất đờm, dịch tiết hoặc dị vật ra ngoài, từ đó hỗ trợ hoạt động hiệu quả của nhung mao trong hệ hô hấp. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến khiến trẻ sơ sinh xuất hiện triệu chứng ho:

Nhiễm trùng đường hô hấp

Đây là nguyên nhân thường gặp nhất gây ho ở trẻ nhỏ. Những bệnh như cảm lạnh, viêm họng, viêm tiểu phế quản hay viêm phổi do virus hoặc vi khuẩn đều có thể khiến trẻ bị ho.

Với trường hợp cảm lạnh, trẻ thường ho khan, kèm theo đau rát họng, nghẹt mũi, chảy nước mũi nhiều. Nếu có bội nhiễm, trẻ có thể ho nhiều hơn vào ban đêm, xuất hiện đờm và sốt nhẹ. Viêm họng cũng là nguyên nhân rất phổ biến gây ho ở trẻ sơ sinh, với các cơn ho thường xuất hiện vào buổi sáng sớm hoặc ban đêm, kèm theo tiếng khò khè và tình trạng sốt kéo dài.

Dị ứng và ô nhiễm môi trường

Khói thuốc, lông thú nuôi, bụi trong không gian sống hoặc các tác nhân ô nhiễm trong không khí có thể khiến đường thở của trẻ bị kích ứng, dẫn đến ho kéo dài.

Trào ngược dạ dày – thực quản

Ở trẻ sơ sinh, cơ vòng thực quản dưới còn chưa phát triển hoàn chỉnh nên dễ xảy ra hiện tượng trào ngược dịch axit từ dạ dày lên cổ họng, gây kích thích và sinh ra các cơn ho.

Hóc dị vật

Trẻ nhỏ đôi khi có thể nuốt phải các mảnh đồ chơi hoặc thức ăn nhỏ, khiến đường thở bị cản trở tạm thời, gây ra phản xạ ho nhằm đẩy dị vật ra ngoài.

Tăng tiết dịch nhầy

Khi cơ thể trẻ phải đối mặt với virus hoặc vi khuẩn, hệ hô hấp có thể tăng sản xuất chất nhầy để chống lại tác nhân gây bệnh. Sự tích tụ của dịch này trong đường thở cũng có thể gây ho.

Các bệnh lý nền

Một số trẻ sơ sinh có thể mắc các bệnh lý như hen suyễn hoặc tim bẩm sinh – trong đó ho là một trong những biểu hiện thường gặp.

Mỗi nguyên nhân gây ho đều cần được đánh giá đúng để có phương án xử trí hiệu quả. Đặc biệt ở trẻ sơ sinh, việc phát hiện sớm nguyên nhân giúp ngăn ngừa biến chứng và hỗ trợ hồi phục nhanh hơn. Cha mẹ nên chú ý theo dõi biểu hiện của trẻ, và đưa trẻ đi khám ngay nếu kèm theo các dấu hiệu bất thường như sốt cao, thở gấp, bú kém hoặc lừ đừ.

Cách trị ho cho trẻ sơ sinh

Cách trị ho cho trẻ sơ sinh tốt nhất là đưa trẻ đến thăm khám bác sĩ chuyên khoa. Ở độ tuổi sơ sinh, hệ miễn dịch của trẻ còn non yếu, các triệu chứng bệnh lý thường không điển hình và dễ diễn tiến nhanh chóng. Ho có thể là biểu hiện của nhiều nguyên nhân khác nhau như nhiễm siêu vi, viêm tiểu phế quản, trào ngược dạ dày-thực quản, hoặc dị ứng – mỗi nguyên nhân lại cần phương pháp điều trị đặc hiệu. 

Do đó, việc chẩn đoán chính xác và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ không chỉ giúp kiểm soát triệu chứng ho hiệu quả, mà còn ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm, đảm bảo an toàn cho sức khỏe và sự phát triển của trẻ sơ sinh.

Nguyên tắc điều trị ho cho trẻ sơ sinh:

• Không tự ý dùng thuốc: Trẻ dưới 12 tháng tuổi không nên tự ý dùng thuốc ho, kháng sinh hay thuốc long đờm khi chưa có chỉ định từ bác sĩ. Nhiều loại thuốc không an toàn cho độ tuổi này và có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng.
• Xác định nguyên nhân ho: Ho chỉ là triệu chứng, không phải bệnh. Việc chẩn đoán nguyên nhân như nhiễm siêu vi (cảm lạnh, cúm), trào ngược dạ dày, dị ứng hay viêm tiểu phế quản là rất quan trọng để điều trị hiệu quả.

Khi nào cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ? Đưa trẻ đi khám ngay nếu có các dấu hiệu sau:

• Ho kéo dài > 5–7 ngày, ho nặng dần.
• Sốt cao > 38,5°C, sốt không đáp ứng thuốc.
• Trẻ khó thở, thở khò khè, thở rút lõm lồng ngực.
• Bỏ bú, nôn nhiều, tiêu chảy, lừ đừ.
• Ho ra đờm xanh vàng, đờm có máu.
• Dấu hiệu dị ứng nặng: Nổi mề đay, sưng môi/mặt, khó thở sau khi ăn hoặc tiếp xúc dị nguyên.

Những cách giảm ho cho trẻ sơ sinh mẹ nên biết

Khi bé sơ sinh bắt đầu có biểu hiện ho, nhiều cha mẹ cảm thấy lo lắng và muốn tìm những phương pháp chăm sóc tại nhà để giúp con yêu dễ chịu hơn. Dưới đây là một vài cách giảm ho cho trẻ sơ sinh tại nhà an toàn và hữu ích dành cho trẻ sơ sinh mà mẹ không nên bỏ qua:

Vệ sinh mũi cho bé

Việc dùng nước muối sinh lý để rửa mũi cho bé giúp làm giảm tình trạng nghẹt mũi và làm dịu các cơn ho. Mẹ có thể nhỏ vài giọt nước muối sinh lý vào từng bên mũi và nhẹ nhàng hút dịch nhầy ra ngoài.

Giữ phòng ngủ thông thoáng và mát mẻ

Nên đảm bảo không gian ngủ của bé không bị quá nóng và có đủ lượng không khí sạch. Một môi trường thoáng khí sẽ giúp trẻ hô hấp dễ dàng hơn.

Tăng cường các cữ bú trong ngày

Sữa mẹ không chỉ cung cấp nguồn dưỡng chất thiết yếu mà còn chứa các kháng thể giúp bé tăng cường đề kháng. Việc cho bú thường xuyên còn mang lại cảm giác dễ chịu và an toàn cho trẻ.

Xoa dầu tràm nhẹ nhàng cho bé

Mẹ có thể thoa dầu tràm và massage nhẹ phần lưng, ngực và cổ của bé để giúp bé thư giãn và giữ ấm. Dầu tràm còn hỗ trợ làm thông thoáng đường thở và kích thích việc đào thải dịch nhầy ra khỏi mũi, nhờ đó giúp giảm các cơn ho.

Những điều cần lưu ý khi chăm sóc trẻ sơ sinh bị ho

Bên cạnh các cách trị ho cho trẻ sơ sinh đã nêu, cha mẹ cần ghi nhớ một số lưu ý quan trọng sau khi chăm sóc trẻ:

• Nếu cơn ho không gây khó chịu hay ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày của bé, như ăn uống, giấc ngủ hay tâm trạng, thì không nhất thiết phải can thiệp bằng thuốc hay bất kỳ phương pháp điều trị nào. Nhiều bé vẫn chơi ngoan, bú tốt và ngủ yên dù đang ho.
• Tuyệt đối không được tự ý cho trẻ sơ sinh sử dụng thuốc ho. Việc dùng thuốc không đúng chỉ định không những không giúp cải thiện tình trạng mà còn có thể gây nguy hiểm, chẳng hạn như làm trẻ bị nghẹt thở. Nếu có ý định dùng thuốc, cần hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa.
• Trẻ dưới 6 tuổi không nên uống thuốc ho hoặc thuốc cảm, vì các loại thuốc này không an toàn và có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng.
• Khói thuốc lá và không khí ô nhiễm có thể khiến tình trạng ho trở nên trầm trọng hơn. Do đó, cần giữ bé tránh xa những yếu tố gây kích ứng như khói thuốc, bụi bẩn, khói nhang hay nấm mốc trong nhà.
• Hạn chế đưa trẻ ra ngoài vào những ngày chất lượng không khí thấp hoặc có cảnh báo ô nhiễm không khí.
• Không nên dùng gối cao kê đầu cho trẻ dưới 12 tháng tuổi vì có thể làm tăng nguy cơ mắc hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS).
• Trong trường hợp trẻ ho kèm theo các triệu chứng bất thường như sốt cao, bỏ bú, thở nhanh, tím tái… cần nhanh chóng đưa bé đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Tóm lại, ho ở trẻ sơ sinh là tình trạng thường gặp, đặc biệt trong những ngày thời tiết giao mùa. Do đó, cha mẹ cần quan sát kỹ các dấu hiệu của bé để phát hiện đúng nguyên nhân gây ho. Từ đó, sẽ lựa chọn được cách trị ho cho trẻ sơ sinh phù hợp và hiệu quả nhất.

Tiêm phòng đầy đủ vắc xin cho trẻ là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để tăng cường hệ miễn dịch và phòng tránh các bệnh lý gây ho như ho gà, bạch hầu. Vắc xin 6 trong 1 được nhiều phụ huynh lựa chọn bởi khả năng bảo vệ bé trước 6 căn bệnh nghiêm trọng. 

Với đội ngũ y bác sĩ chuyên môn cao, tận tâm tư vấn và chăm sóc, cùng quy trình tiêm chủng an toàn, đúng kỹ thuật giúp giảm thiểu đau đớn và nguy cơ biến chứng, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu luôn là địa chỉ uy tín để bố mẹ yên tâm đưa con đi tiêm phòng. Bên cạnh đó, các loại vắc xin tại Long Châu đều được bảo quản nghiêm ngặt theo tiêu chuẩn quốc tế, cam kết mang lại hiệu quả tối ưu trong việc bảo vệ sức khỏe trẻ nhỏ. Hãy đến với Tiêm chủng Long Châu để chăm sóc hệ miễn dịch cho bé yêu của bạn một cách toàn diện.