Cách trị ho cho trẻ sơ sinh 6 tháng tuổi: Mẹ nên biết để chăm con đúng cách

Ho ở trẻ sơ sinh 6 tháng tuổi khiến nhiều bậc cha mẹ lo lắng vì không biết xử lý thế nào cho an toàn và hiệu quả. Bài viết dưới đây sẽ giúp mẹ hiểu rõ các nguyên nhân thường gặp và cách trị ho cho trẻ sơ sinh 6 tháng tuổi một cách khoa học, nhẹ nhàng, không lạm dụng thuốc. Cùng Trung tâm Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu để chăm sóc bé yêu đúng cách và yên tâm hơn trong những ngày bé bị ho.

Hiểu đúng về tình trạng ho ở trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi

Dấu hiệu ho ở trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi

Trong những tháng đầu đời, đặc biệt trước 4 tháng tuổi, trẻ vẫn còn được bảo vệ bởi kháng thể từ mẹ truyền sang trong thai kỳ nên ít khi mắc bệnh. Tuy nhiên, bước sang giai đoạn 5–6 tháng tuổi, hệ miễn dịch của bé bắt đầu phải "làm quen" với môi trường bên ngoài và tự hình thành cơ chế phòng vệ. Giai đoạn này còn được gọi là “khoảng trống miễn dịch”, khi lượng kháng thể mẹ truyền giảm dần, khiến bé dễ bị nhiễm virus, vi khuẩn, đặc biệt là các bệnh về đường hô hấp gây ho.

Ho ở trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi có thể xuất hiện ở nhiều dạng như ho khan, ho có đờm hoặc ho rải rác trong ngày. Một số bé chỉ ho nhẹ trong thời gian ngắn, nhưng cũng có trường hợp ho dai dẳng kèm theo các biểu hiện như:

• Sốt nhẹ;
• Nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi;
• Thở khò khè, khó thở;
• Dễ bị nôn trớ khi ho mạnh;
• Giấc ngủ bị gián đoạn, bé mệt mỏi, biếng bú.

Đặc biệt, các cơn ho thường có xu hướng nặng hơn vào ban đêm, gây ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và tốc độ tăng trưởng của bé.

Vì sao trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi lại bị ho?

Phần lớn trường hợp ho ở trẻ dưới 6 tháng tuổi xuất phát từ các bệnh lý hô hấp do virus hoặc vi khuẩn gây ra. Những nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Cảm lạnh, cảm cúm;
• Viêm mũi họng, viêm xoang;
• Viêm thanh quản, viêm amidan;
• Viêm phế quản, viêm tiểu phế quản;
• Viêm phổi.

Ngoài ra, một số yếu tố không liên quan đến nhiễm trùng cũng có thể khiến trẻ bị ho như:

• Trào ngược dạ dày thực quản: Dịch trào ngược lên họng có thể gây kích ứng và làm bé ho kéo dài.
• Dị ứng: Một số bé nhạy cảm với các dị nguyên như bụi, lông thú, phấn hoa hoặc thực phẩm (sữa công thức, thức ăn dặm sớm...).
• Môi trường ô nhiễm: Khói thuốc, khói bếp, bụi mịn có thể gây kích ứng hệ hô hấp của bé.
• Dị vật đường thở: Khi bé vô tình hít phải vật nhỏ như thức ăn, đồ chơi vụn... cũng có thể dẫn đến ho dữ dội đột ngột.

Hiện tại, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đang cung cấp dịch vụ tiêm vắc xin phòng cúm cho mọi lứa tuổi. Để được hỗ trợ tư vấn và sắp xếp lịch tiêm phù hợp, quý khách vui lòng liên hệ tổng đài miễn phí 1800 6928.

Cách chăm sóc trẻ dưới 6 tháng tuổi bị ho mà không cần dùng thuốc

Ho là một phản xạ tự nhiên của cơ thể giúp làm sạch đường hô hấp. Tuy nhiên, khi trẻ dưới 6 tháng tuổi bị ho, dù là ho khan, ho có đờm hay kèm theo nghẹt mũi, cha mẹ thường rất lo lắng vì ở độ tuổi này, bé còn quá nhỏ để dùng thuốc an toàn. Thực tế, hầu hết các loại thuốc trị ho trên thị trường đều không được khuyến cáo cho trẻ sơ sinh và trẻ dưới 2 tuổi nếu không có chỉ định từ bác sĩ.

Vậy trong trường hợp trẻ dưới 6 tháng tuổi bị ho, cha mẹ nên làm gì để giúp bé dễ chịu hơn mà không cần dùng đến thuốc? Dưới đây là những biện pháp chăm sóc tại nhà an toàn, nhẹ nhàng, giúp hỗ trợ cải thiện triệu chứng ho và thúc đẩy quá trình phục hồi của trẻ.

Chăm sóc trẻ bị ho có đờm hoặc thở khò khè

Ở trẻ sơ sinh, khi bị ho có đờm hoặc có dấu hiệu thở khò khè, nhiều khả năng là do viêm đường hô hấp trên hoặc tích tụ chất nhầy trong cổ họng. Để giúp bé dễ chịu hơn, cha mẹ có thể áp dụng các biện pháp sau:

Chườm ấm giúp hạ sốt nhẹ

Nếu trẻ có sốt nhẹ đi kèm với ho, có thể dùng khăn mềm thấm nước ấm để chườm tại các vị trí như trán, nách, bẹn nhằm hỗ trợ hạ nhiệt tự nhiên. Tuyệt đối không dùng nước lạnh hoặc nước quá nóng để chườm, và không được tự ý sử dụng thuốc hạ sốt nếu không có chỉ định từ bác sĩ.

Vỗ rung lồng ngực hỗ trợ long đờm

Đây là kỹ thuật vật lý trị liệu đơn giản, giúp làm loãng và tống đờm ra ngoài, nhờ đó bé thở dễ hơn. Cha mẹ có thể làm theo các bước sau:

• Đặt bé nằm nghiêng hoặc nằm sấp nhẹ trên đùi, đầu thấp hơn thân một chút.
• Dùng bàn tay khum lại, vỗ nhẹ và đều vào vùng lưng của bé (phía sau phổi) trong khoảng 5–10 phút.
• Vỗ phải nhẹ nhàng và đúng vị trí, nên thực hiện 2–3 lần mỗi ngày, đặc biệt là trước khi bú hoặc ngủ.

Kỹ thuật này giúp kích thích trẻ ho và tống đờm ra ngoài một cách tự nhiên, an toàn.

Chăm sóc trẻ bị ho kèm nghẹt mũi, chảy nước mũi

Trẻ dưới 6 tháng tuổi có đường thở rất nhỏ, chỉ cần một chút dịch nhầy cũng khiến bé khó thở, bú kém và dễ ho hơn. Các biện pháp hỗ trợ như:

Rửa mũi bằng nước muối sinh lý

• Dùng nước muối sinh lý NaCl 0,9% nhỏ vào từng bên mũi bé để làm loãng và làm sạch dịch nhầy.
• Sau khi nhỏ, có thể dùng dụng cụ hút mũi chuyên dụng để nhẹ nhàng hút dịch ra.
• Không nên lạm dụng hút mũi quá thường xuyên vì có thể gây tổn thương niêm mạc mũi.

Kê cao đầu khi bé ngủ

Việc gối đầu cao hơn một chút giúp dịch mũi không chảy ngược xuống họng gây ho và giúp bé dễ thở hơn. Có thể kê một chiếc khăn mỏng dưới nệm để nâng nhẹ phần đầu, tránh kê trực tiếp gối dày cho trẻ sơ sinh.

Đảm bảo bé được bú đủ và cung cấp đủ nước

Khi bị ho, trẻ dễ mất nước hơn do thở nhanh và bú kém. Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi, sữa mẹ vẫn là nguồn dinh dưỡng và nước thiết yếu nhất. Sữa mẹ không chỉ cung cấp năng lượng mà còn chứa nhiều kháng thể giúp bé chống lại vi khuẩn, virus gây bệnh.

• Nếu trẻ bú ít do nghẹt mũi hoặc mệt, mẹ nên chia nhỏ cữ bú, cho bé bú thường xuyên hơn.
• Với trẻ từ 5–6 tháng, nếu đã làm quen với nước lọc, có thể cho bé uống thêm vài thìa nước ấm nếu bác sĩ cho phép.

Tạo môi trường trong lành và giữ ẩm không khí

Không khí quá khô, đặc biệt vào mùa lạnh hoặc khi sử dụng máy lạnh, có thể khiến cổ họng bé bị kích thích nhiều hơn, làm triệu chứng ho nặng thêm.

• Có thể sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc đặt chậu nước trong phòng để tăng độ ẩm.
• Đảm bảo phòng bé thông thoáng, không có khói thuốc, mùi nồng, bụi bẩn hay nước hoa – những yếu tố có thể khiến bé ho nhiều hơn.

Một số mẹo dân gian an toàn, có thể áp dụng (có tham khảo ý kiến chuyên gia)

Một số bài thuốc dân gian sử dụng nguyên liệu tự nhiên, lành tính, có thể giúp giảm ho cho trẻ nếu dùng đúng cách:

• Lá húng chanh hấp đường phèn: Hấp cách thủy lá húng chanh với ít đường phèn, lấy nước cho bé uống vài giọt mỗi ngày.
• Cam nướng: Nướng quả cam (còn nguyên vỏ), sau đó cắt ra, vắt lấy nước và cho bé uống (áp dụng cho bé từ 5 tháng tuổi trở lên).
• Tỏi hấp đường phèn: Dùng vài tép tỏi hấp cách thủy với đường phèn, lấy nước nhỏ giọt cho bé uống (tỏi có tác dụng kháng khuẩn nhẹ).
• Diếp cá nấu nước vo gạo: Nấu lá diếp cá với nước vo gạo lần 2, lọc lấy nước cho bé uống 1–2 thìa nhỏ/lần.
• Lá hẹ, quất, đường phèn: Hấp chung các nguyên liệu này để lấy nước dùng nhỏ giọt cho bé. Hẹ có tính ấm, hỗ trợ tiêu đờm, quất có vitamin C tăng đề kháng.

Lưu ý: Các mẹo dân gian tuy tự nhiên nhưng vẫn cần cẩn trọng về liều lượng và độ tuổi của bé. Nên thử lượng nhỏ và theo dõi phản ứng của trẻ. Tốt nhất, hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng.

Khi nào cần đưa trẻ đi khám ngay?

Mặc dù hầu hết các trường hợp ho nhẹ có thể tự khỏi sau vài ngày chăm sóc đúng cách, nhưng nếu thấy các dấu hiệu sau, cha mẹ cần đưa bé đến cơ sở y tế ngay:

• Bé khó thở nhưng chưa quá nặng.
• Ho liên tục không ngừng.
• Môi hoặc mặt bé bị tím xanh khi ho.
• Có tiếng thở rít mạnh khi bé hít vào.
• Thở có tiếng rít hoặc huýt khi thở ra.
• Thở nhanh hơn bình thường nhiều.
• Nghi ngờ bé bị mất nước: Không tiểu trong hơn 8 tiếng, nước tiểu đậm màu, miệng khô, không có nước mắt khi khóc.
• Bé bú ít hơn một nửa so với bình thường.
• Hệ miễn dịch của bé yếu (ví dụ như bé bị bệnh hồng cầu hình liềm, HIV, ung thư, hoặc đang dùng thuốc steroid).
• Bé có bệnh nền nguy cơ cao (như bệnh xơ nang hoặc bệnh phổi mãn tính).
• Bé dưới 12 tuần tuổi bị sốt (Lưu ý: không cho bé uống thuốc hạ sốt trước khi đi khám).
• Sốt cao trên 40 độ C.
• Bé trông rất mệt hoặc có dấu hiệu ốm nặng.

Nếu bé có một trong các dấu hiệu này, hãy đưa bé đến bác sĩ hoặc bệnh viện càng sớm càng tốt để được chăm sóc kịp thời nhé.

Hy vọng qua bài viết trên, cha mẹ đã có thêm những thông tin hữu ích về cách xử lý khi trẻ sơ sinh 6 tháng tuổi bị ho.