Cách trị ho cho bà bầu an toàn theo từng giai đoạn thai kỳ

Hệ miễn dịch của mẹ bầu thường suy giảm trong thai kỳ, khiến cơ thể dễ nhạy cảm với virus, vi khuẩn đường hô hấp hoặc thời tiết thay đổi. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), cứ 5 thai phụ thì có ít nhất 1 người từng bị cảm ho trong thai kỳ. Vì nhiều loại thuốc có thể gây hại cho thai nhi, việc tìm kiếm cách trị ho cho bà bầu an toàn là ưu tiên hàng đầu. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn các phương pháp trị ho hiệu quả, phù hợp với từng nguyên nhân, mức độ triệu chứng và giai đoạn thai kỳ.

Những nguyên nhân thường gặp khiến bà bầu bị ho

Việc xác định đúng nguyên nhân gây ho là bước đầu quan trọng giúp lựa chọn cách trị ho cho bà bầu phù hợp và an toàn trong thai kỳ. Dưới đây là những yếu tố phổ biến nhất dẫn đến tình trạng ho ở phụ nữ mang thai:

Thay đổi nội tiết và hệ miễn dịch khi mang thai

Trong suốt thai kỳ, đặc biệt là từ tam cá nguyệt thứ hai trở đi, nồng độ hormone estrogen và progesterone tăng cao gây ra sự thay đổi ở lớp niêm mạc đường hô hấp. Niêm mạc mũi, họng có thể bị phù nề và nhạy cảm hơn với các tác nhân bên ngoài, dẫn đến triệu chứng nghẹt mũi, đau họng hoặc ho nhẹ. Đồng thời, hệ miễn dịch của mẹ bị điều chỉnh để không “đào thải” thai nhi, điều này khiến cơ thể dễ bị nhiễm các virus hoặc vi khuẩn gây cảm cúm, cảm lạnh - nguyên nhân phổ biến dẫn đến ho trong thai kỳ.

Ảnh hưởng từ môi trường sống và thời tiết

Thời tiết thay đổi đột ngột, đặc biệt là khi chuyển mùa hoặc tiếp xúc với môi trường khô lạnh (như ở trong phòng máy lạnh), có thể làm khô niêm mạc họng và kích thích phản xạ ho. Ngoài ra, không khí ô nhiễm chứa bụi mịn, khói xe, phấn hoa hoặc hóa chất tẩy rửa trong sinh hoạt hàng ngày cũng là yếu tố gây kích ứng đường hô hấp và làm triệu chứng ho trở nên dai dẳng hơn.

Do các bệnh lý nền

Một số mẹ bầu vốn có cơ địa dị ứng, tiền sử viêm xoang, viêm mũi dị ứng hoặc hen phế quản có nguy cơ cao bị ho kéo dài trong thai kỳ. Mặt khác, tình trạng trào ngược dạ dày - thực quản (GERD) do tử cung phát triển chèn ép lên cơ hoành cũng có thể gây ho, đặc biệt là vào ban đêm hoặc sau khi ăn. Đây là một nguyên nhân khá phổ biến nhưng dễ bị bỏ qua khi tìm kiếm cách trị ho cho bà bầu.

Các phương pháp trị ho an toàn cho bà bầu theo từng giai đoạn thai kỳ

Việc lựa chọn cách trị ho cho bà bầu cần được điều chỉnh phù hợp với từng tam cá nguyệt để đảm bảo an toàn tối đa cho cả mẹ và thai nhi. Mỗi giai đoạn thai kỳ có những đặc điểm sinh lý riêng, từ đó ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng điều trị và mức độ rủi ro của từng phương pháp.

Giai đoạn 3 tháng đầu (Tam cá nguyệt thứ nhất)

Trong tam cá nguyệt đầu tiên, thai nhi đang trong quá trình hình thành các cơ quan quan trọng nên mọi biện pháp điều trị cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Việc sử dụng thuốc tây gần như bị hạn chế tối đa. 

• Ưu tiên các biện pháp dân gian an toàn: Một số cách trị ho tự nhiên như hấp quất (tắc) với mật ong, trà gừng loãng hoặc súc miệng bằng nước muối sinh lý có thể giúp làm dịu cổ họng, giảm ho mà không gây ảnh hưởng đến thai nhi.
• Tăng cường sức đề kháng bằng thực phẩm giàu vitamin C: Các loại trái cây như cam, quýt, kiwi, ổi… không chỉ giúp bổ sung dinh dưỡng mà còn hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn.
• Chăm sóc môi trường sống: Tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột giữa trong nhà và ngoài trời. Luôn giữ ấm vùng cổ và ngực để hạn chế kích ứng niêm mạc hô hấp.

Giai đoạn giữa thai kỳ (Tháng 4 đến 6 - Tam cá nguyệt thứ hai)

Ở giai đoạn này, thai nhi đã phát triển ổn định hơn, nhưng mẹ bầu vẫn cần thận trọng khi lựa chọn cách trị ho.

• Sử dụng siro ho thảo dược khi cần thiết: Một số loại siro có thành phần từ thiên nhiên như lá thường xuân (ivy leaf), cỏ xạ hương… có thể được bác sĩ cân nhắc kê đơn. Tuyệt đối không tự ý dùng bất kỳ loại thuốc nào mà không có sự hướng dẫn từ chuyên gia y tế.
• Tập luyện thể chất nhẹ nhàng: Các bài tập như đi bộ, yoga bầu hoặc thở sâu đều đặn giúp tăng cường chức năng hô hấp và hỗ trợ hệ miễn dịch.
• Chế độ ăn uống hợp lý: Mẹ bầu nên duy trì thực đơn giàu dinh dưỡng, bổ sung đầy đủ vitamin, khoáng chất và uống đủ nước để cơ thể hồi phục nhanh hơn khi bị ho.

Giai đoạn 3 tháng cuối (Tam cá nguyệt thứ ba)

Thời điểm cuối thai kỳ, tử cung phát triển lớn và nhạy cảm, ho mạnh kéo dài có thể ảnh hưởng đến thai nhi nếu không được kiểm soát tốt.

• Thận trọng với những cơn ho dữ dội: Các cơn ho mạnh có thể làm tăng áp lực lên ổ bụng, dẫn đến gò tử cung, thậm chí là dọa sinh non trong một số trường hợp. Do đó, mẹ bầu nên ưu tiên các biện pháp nhẹ nhàng như uống nước ấm, súc miệng nước muối ấm để làm dịu cơn ho.
• Giữ tư thế ngủ hợp lý: Nên kê cao gối khi ngủ để giảm hiện tượng ho về đêm và tránh trào ngược dạ dày - một nguyên nhân tiềm ẩn khiến ho trở nên dai dẳng hơn.
• Tránh sử dụng tinh dầu đậm đặc: Một số loại tinh dầu như bạc hà, hương nhu, húng quế có thể gây kích thích co tử cung nếu sử dụng sai cách. Vì vậy, mẹ bầu không nên xông hơi bằng tinh dầu hoặc sử dụng các sản phẩm chứa tinh dầu mạnh trong thời gian này.

Cách phân biệt cơn ho thông thường và dấu hiệu cần đi khám ở mẹ bầu

Trong thai kỳ, việc bị ho là khá phổ biến do nhiều yếu tố như thay đổi nội tiết, hệ miễn dịch suy yếu hay ảnh hưởng từ môi trường. Tuy nhiên, không phải mọi cơn ho đều đáng lo ngại. Việc nhận biết đúng dấu hiệu sẽ giúp mẹ bầu chọn lựa cách trị ho phù hợp, đồng thời phòng tránh biến chứng nguy hiểm.

Khi nào cơn ho là bình thường?

Một số biểu hiện cho thấy tình trạng ho chỉ ở mức nhẹ, không cần can thiệp y tế ngay lập tức:

• Ho khan, không kèm sốt hoặc chỉ sốt nhẹ dưới 38°C.
• Không xuất hiện đờm đặc, đờm không đổi màu.
• Cơn ho không làm ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt, ăn uống hay giấc ngủ.
• Triệu chứng thuyên giảm sau 3 - 5 ngày nghỉ ngơi, chăm sóc tại nhà.

Trong trường hợp này, mẹ có thể áp dụng các cách trị ho cho bà bầu tại nhà như uống nước ấm pha mật ong, trà gừng loãng, súc miệng bằng nước muối ấm hoặc ăn các loại trái cây giàu vitamin C để tăng cường sức đề kháng.

Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám sớm

Một số triệu chứng cho thấy cơn ho có thể là biểu hiện của tình trạng bệnh lý nghiêm trọng hơn, cần được kiểm tra y tế:

• Ho kéo dài hơn 7 ngày không cải thiện, đặc biệt nếu đi kèm đờm xanh, vàng hoặc có mùi bất thường.
• Sốt cao trên 38,5°C, khó thở, cảm giác đau tức ngực khi ho.
• Cảm thấy mệt mỏi nhiều, mất ngủ, chán ăn hoặc ảnh hưởng rõ đến sinh hoạt hằng ngày.
• Có tiền sử bệnh hô hấp mạn tính như hen phế quản, viêm xoang, viêm phế quản.

Trong các trường hợp này, mẹ bầu không nên tiếp tục tự điều trị tại nhà mà cần đi khám để được bác sĩ đánh giá kỹ lưỡng, loại trừ nguy cơ viêm phổi hoặc biến chứng thai kỳ. Điều này không chỉ bảo vệ sức khỏe của mẹ mà còn đảm bảo sự phát triển toàn diện cho thai nhi.

Cách phòng ngừa ho hiệu quả cho mẹ bầu

Thay vì đợi đến khi xuất hiện triệu chứng rồi mới tìm cách trị ho cho bà bầu, việc chủ động phòng ngừa từ đầu sẽ giúp mẹ hạn chế tối đa nguy cơ nhiễm bệnh, giữ gìn sức khỏe ổn định trong suốt thai kỳ.

Các biện pháp phòng ngừa ho tự nhiên và an toàn

Để phòng ngừa ho, mẹ bầu cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Giữ vệ sinh cá nhân: Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn để hạn chế lây nhiễm virus, vi khuẩn qua tiếp xúc. Khi ra ngoài, mẹ nên đeo khẩu trang, nhất là ở nơi đông người hoặc môi trường nhiều bụi.
• Giữ ấm vùng cổ và ngực: Đặc biệt quan trọng khi thời tiết chuyển lạnh hoặc khi ngủ ban đêm. Một chiếc khăn mỏng quàng cổ sẽ giúp hạn chế cơn ho xuất hiện do nhiễm lạnh.
• Sử dụng điều hòa hợp lý: Nếu ở phòng máy lạnh, mẹ nên giữ nhiệt độ ổn định từ 26 - 28°C và kết hợp máy tạo ẩm hoặc đặt một chậu nước nhỏ trong phòng để tránh khô họng.

Duy trì thói quen sống lành mạnh

Một thói quen sống lành mạnh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức đề kháng cũng như phòng ngừa ho hiệu quả:

• Tập luyện nhẹ nhàng: Các bài tập thở, yoga bầu hoặc đi bộ chậm rãi không chỉ hỗ trợ hệ hô hấp mà còn giúp tăng cường sức đề kháng tự nhiên.
• Ngủ đủ giấc và thư giãn tinh thần: Ngủ 7 - 8 tiếng mỗi ngày và tránh căng thẳng sẽ giúp hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn, giảm nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp.
• Khám thai định kỳ: Đây là yếu tố quan trọng giúp phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe, trong đó có các bệnh lý hô hấp tiềm ẩn, để can thiệp kịp thời và phù hợp.

Áp dụng đúng cách trị ho cho bà bầu không chỉ giúp giảm triệu chứng mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe mẹ và thai nhi một cách toàn diện. Mẹ nên ưu tiên các biện pháp tự nhiên như uống nước ấm, mật ong hấp quất, súc miệng nước muối, đồng thời duy trì lối sống lành mạnh, vệ sinh môi trường sạch sẽ và không tự ý dùng thuốc khi chưa có chỉ định từ bác sĩ. 

Ngoài chăm sóc triệu chứng, mẹ bầu cũng nên chủ động tiêm vắc xin phòng bệnh đúng lịch để ngăn ngừa các bệnh lý đường hô hấp nguy hiểm như cúm, bạch hầu, ho gà, uốn ván... Đây là bước quan trọng giúp tăng cường miễn dịch, bảo vệ cả mẹ và bé. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín, cung cấp đầy đủ vắc xin theo khuyến cáo của Bộ Y tế, với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, dịch vụ chuyên nghiệp và quy trình tiêm chủng an toàn. Gọi ngay 1800 6928 (miễn phí) để được tư vấn và đặt lịch tiêm sớm nhất!