Các mốc siêu âm thai quan trọng mẹ bầu cần nhớ để theo dõi sức khỏe thai kỳ

Mang thai là một hành trình diệu kỳ nhưng cũng đầy thử thách, đặc biệt với những người làm mẹ lần đầu. Việc tuân thủ lịch khám và siêu âm định kỳ không chỉ giúp mẹ kiểm soát tốt tình trạng sức khỏe của bản thân và em bé, mà còn là yếu tố then chốt để phát hiện sớm các nguy cơ ảnh hưởng đến thai kỳ. Hiểu rõ và ghi nhớ các mốc siêu âm thai sẽ giúp bạn chủ động hơn trong chăm sóc sức khỏe, từ đó nâng cao cơ hội đón bé chào đời an toàn và trọn vẹn.

Các mốc siêu âm thai quan trọng trong suốt thai kỳ mẹ bầu không nên bỏ lỡ

Dưới đây là các mốc siêu âm thai quan trọng mẹ bầu không nên bỏ qua:

Mốc siêu âm thai lần 1 (Tuần 6 – 8)

• Mục đích: Xác định thai đã làm tổ trong tử cung, kiểm tra tim thai và số lượng phôi thai.
• Ý nghĩa: Đây là mốc giúp bác sĩ phát hiện sớm các bất thường như thai ngoài tử cung, thai trứng hoặc nguy cơ thai lưu, những biến chứng có thể gây nguy hiểm nếu không can thiệp kịp thời.

Mốc siêu âm thai lần 2 (Tuần 11 – 13)

• Mục đích: Đo độ mờ da gáy để sàng lọc nguy cơ hội chứng Down và các bất thường nhiễm sắc thể khác.
• Ý nghĩa: Cần thực hiện đúng thời điểm, kết hợp với xét nghiệm Double Test để có kết quả chính xác nhất. Đây là mốc không thể thay thế nếu muốn đánh giá nguy cơ dị tật sớm, bởi vì sau tuần 14, độ mờ da gáy sẽ không còn ý nghĩa chẩn đoán chính xác.

Mốc siêu âm thai lần 3 (Tuần 18 – 22)

• Mục đích: Siêu âm hình thái thai nhi chi tiết, kiểm tra cấu trúc não, tim, xương sống, các cơ quan nội tạng và tay chân.
• Ý nghĩa: Đây được coi là mốc vàng trong thai kỳ để phát hiện dị tật bẩm sinh. Các bất thường về tim, cột sống, hệ thần kinh trung ương hay chi đều có thể được quan sát rõ nhất vào thời điểm này. Nếu phát hiện bất thường, bác sĩ sẽ tư vấn hướng xử lý phù hợp nhất như chuyển tuyến, xét nghiệm chuyên sâu hay theo dõi sát hơn.

Mốc siêu âm thai lần 4 (Tuần 30 – 32)

• Mục đích: Đánh giá tăng trưởng thai, lượng nước ối, bánh nhau và dòng chảy tuần hoàn trong nhau thai.
• Ý nghĩa: Giúp phát hiện thai phát triển chậm trong tử cung, từ đó điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hoặc theo dõi sát để ngăn ngừa nguy cơ thai suy. Đây cũng là giai đoạn đánh giá nguy cơ tiền sản giật, nhau tiền đạo hoặc bánh nhau bị canxi hóa sớm, các yếu tố có thể ảnh hưởng đến việc sinh nở.

Mốc siêu âm cuối (Tuần 36 – 40)

• Mục đích: Đánh giá ngôi thai (đầu, mông, ngang), ước tính cân nặng thai nhi và lượng nước ối, hỗ trợ bác sĩ quyết định phương pháp sinh phù hợp.
• Ý nghĩa: Đây là bước chuẩn bị quan trọng trước sinh, đặc biệt nếu mẹ có nguy cơ sinh mổ hoặc có bất thường về nhau thai hay dây rốn. Nếu thai lớn hơn tuổi thai, ngôi thai không thuận hoặc nhau tiền đạo, bác sĩ sẽ tư vấn hướng sinh hợp lý để đảm bảo an toàn.

Vì sao mẹ bầu cần tuân thủ đúng các mốc siêu âm thai?

Tuân thủ đúng theo các mốc siêu âm thai quan trọng sẽ giúp:

• Phát hiện sớm dị tật bẩm sinh: Nhiều bất thường chỉ có thể được chẩn đoán trong khung thời gian nhất định. Bỏ lỡ các mốc siêu âm thai quan trọng có thể khiến mẹ mất cơ hội can thiệp sớm.
• Theo dõi sự phát triển của thai: Cân nặng, chiều dài, nhịp tim và vận động thai là các chỉ số quan trọng giúp bác sĩ đánh giá sự phát triển toàn diện của bé.
• Đảm bảo an toàn cho mẹ: Siêu âm cũng giúp phát hiện các yếu tố nguy cơ như nhau tiền đạo, ối nhiều/ít, tiền sản giật,… để có hướng xử trí kịp thời.

Các yếu tố ảnh hưởng đến lịch siêu âm thai của từng mẹ bầu

Lịch siêu âm thai của mẹ bầu có thể thay đổi do các yếu tố như:

• Tuổi mẹ: Phụ nữ mang thai sau 35 tuổi có nguy cơ cao dị tật bẩm sinh, cần theo dõi sát hơn.
• Tiền sử bệnh lý: Mẹ có tiền sử sảy thai, thai lưu, tiểu đường thai kỳ hoặc cao huyết áp cần siêu âm định kỳ nhiều hơn.
• Mang đa thai: Thai đôi hoặc thai ba cần được theo dõi sát sao để nắm được sự phát triển riêng biệt của từng bé.
• Dấu hiệu nghi ngờ: Bất kỳ triệu chứng bất thường nào cũng có thể là lý do để bác sĩ chỉ định siêu âm thai ngoài lịch chuẩn.

Những lưu ý khi đi siêu âm thai mẹ bầu nên biết

Để có kết quả siêu âm chính xác, khi thực hiện siêu âm thai, mẹ hãy:

• Nhịn tiểu nếu siêu âm bụng đầu thai kỳ: Giúp hình ảnh tử cung rõ nét hơn.
• Mang theo sổ khám và kết quả cũ: Hỗ trợ bác sĩ so sánh diễn tiến phát triển thai qua từng lần khám.
• Không nên lạm dụng siêu âm: Siêu âm quá nhiều hoàn toàn không giúp ích thêm nếu không có chỉ định, ngược lại còn có thể khiến mẹ lo lắng không cần thiết.

Ngoài ra, để có một thai kỳ khỏe mạnh và an toàn, tiêm chủng vắc xin trước khi mang thai là một bước chuẩn bị quan trọng không nên bỏ qua. Vắc xin phòng ngừa rubella, cúm, thủy đậu, viêm gan B,… sẽ giúp mẹ giảm nguy cơ mắc bệnh trong thai kỳ, những bệnh có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. 

Câu hỏi thường gặp về các mốc siêu âm thai

Dưới đây là phần giải đáp một số câu hỏi thường gặp về các mốc siêu âm thai:

• Có bắt buộc phải siêu âm đúng từng mốc không? Câu trả lời là nên, vì mỗi mốc đều có giá trị riêng biệt. Tuy nhiên, bác sĩ có thể điều chỉnh lịch linh hoạt tùy theo tình trạng sức khỏe của mẹ và bé.
• Siêu âm nhiều có hại cho thai nhi không? Các nghiên cứu cho thấy siêu âm với tần suất hợp lý, đúng chỉ định và bằng thiết bị đạt chuẩn là an toàn cho thai nhi.
• Bỏ lỡ một mốc siêu âm có sao không? Nếu chẳng may quên, mẹ hãy đến cơ sở y tế uy tín càng sớm càng tốt để được kiểm tra bổ sung.

Tuân thủ đúng các mốc siêu âm thai là một phần thiết yếu trong quá trình chăm sóc thai kỳ hiện đại. Mỗi mốc siêu âm đều mang một ý nghĩa riêng, giúp mẹ bầu theo dõi sự phát triển của thai nhi, sàng lọc sớm các bất thường và chủ động trong việc lựa chọn phương pháp sinh phù hợp. Đừng xem nhẹ bất kỳ cột mốc nào, bởi đây chính là những “dấu mốc an toàn” để bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé.

Bên cạnh đó, một việc quan trọng không kém là tiêm chủng đầy đủ trước khi mang thai. Việc chủ động tiêm vắc xin phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm như rubella, cúm mùa, thủy đậu, viêm gan B,... sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ biến chứng nghiêm trọng trong thai kỳ. Hãy trò chuyện với bác sĩ sản khoa của bạn để được tư vấn lịch siêu âm và tiêm chủng phù hợp. Chủ động hôm nay – mẹ khỏe, con an toàn mai sau.