Bị choáng đột ngột có phải là dấu hiệu bất thường không?

Bạn có bao giờ đang ngồi, vừa đứng dậy thì cảm thấy choáng váng đến mức phải vội vàng bám vào thứ gì đó? Bị choáng đột ngột thường bị xem nhẹ, nhưng đôi khi, đó lại là tín hiệu đầu tiên của một căn bệnh tiềm ẩn. Trong bài viết này, cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu: Bị choáng đột ngột có phải là dấu hiệu bất thường không và khi nào thì nên đi khám bác sĩ?

Bị choáng đột ngột có phải là dấu hiệu bất thường không?

Có bao giờ bạn đang đứng nói chuyện, rồi bỗng thấy mọi thứ như xoay tròn, chân bủn rủn, đầu lâng lâng như sắp ngã? Choáng váng kiểu này không phải lúc nào cũng vô hại. Nó có thể là phản ứng của cơ thể khi bạn thay đổi tư thế quá nhanh, nhưng đôi khi, đó cũng có thể là "tiếng chuông cảnh báo" cho các vấn đề sức khỏe liên quan đến tai trong, huyết áp, tim mạch, thần kinh hay thậm chí là dấu hiệu cảnh báo sớm của đột quỵ.

Người bị choáng thường mô tả cảm giác như đang bị xoay tròn, lâng lâng, mất phương hướng hoặc sắp ngất. Trong những trường hợp nhẹ, nghỉ ngơi trong một căn phòng yên tĩnh, tránh di chuyển đột ngột và giữ tâm lý ổn định thường sẽ giúp cải thiện. Tuy nhiên, nếu cơn choáng xuất hiện đột ngột và kéo dài, kèm theo các triệu chứng như đau đầu dữ dội, tê mặt, nói khó, mờ mắt, hoặc mất thăng bằng thì không nên xem nhẹ. Đó có thể là dấu hiệu của một cơn đột quỵ hay rối loạn thần kinh nghiêm trọng cần được xử lý ngay.

Dù nguyên nhân có thể đơn giản như thiếu ngủ hay căng thẳng, nhưng choáng váng không rõ lý do, xảy ra nhiều lần hoặc kèm theo những biểu hiện bất thường luôn cần được bác sĩ kiểm tra. Hãy lắng nghe cơ thể, vì một phút chủ quan có thể khiến bạn bỏ lỡ cơ hội phát hiện sớm một vấn đề lớn hơn.

Nguyên nhân tại vùng tai gây ra tình trạng choáng đột ngột

Tai không chỉ giúp bạn nghe, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giữ thăng bằng cho cơ thể. Khi tai trong, nơi chứa hệ thống cân bằng tinh vi, gặp trục trặc, bạn có thể cảm thấy như mọi thứ quay cuồng hoặc mình sắp ngã. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến từ tai trong gây ra tình trạng choáng váng đột ngột:

Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính (BPPV)

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. BPPV xảy ra khi các tinh thể nhỏ trong tai trong bị rơi lệch và lạc vào các ống bán khuyên. Điều này khiến não nhận được tín hiệu sai lệch về vị trí của đầu. Bạn có thể bị chóng mặt khi: Trở mình trên giường, ngồi dậy đột ngột, cúi người xuống hoặc ngẩng đầu lên. Tuy không nguy hiểm, nhưng cảm giác chóng mặt do BPPV có thể rất khó chịu và hay tái phát.

Viêm mê đạo

Khi các kênh chứa dịch trong tai trong bị viêm (thường sau cảm lạnh hay cúm), bạn có thể bị:

• Chóng mặt dữ dội.
• Buồn nôn.
• Ù tai.
• Mất thính lực nhẹ.

Tình trạng này cần được nghỉ ngơi và có thể dùng thuốc chống viêm hoặc chống chóng mặt theo chỉ định của bác sĩ.

Viêm dây thần kinh tiền đình

Khác với viêm mê đạo, viêm dây thần kinh tiền đình chỉ ảnh hưởng đến dây thần kinh chịu trách nhiệm giữ thăng bằng, nên bạn sẽ bị chóng mặt, buồn nôn, mất thăng bằng nhưng không bị giảm thính lực. Thủ phạm thường là một loại virus tấn công dây thần kinh này.

Bệnh Ménière

Bệnh Ménière là một rối loạn mạn tính của tai trong, do sự tích tụ quá mức dịch trong một phần gọi là mê đạo. Các triệu chứng bao gồm:

• Chóng mặt kéo dài từng cơn.
• Ù tai hoặc nghe âm thanh lạ trong tai.
• Cảm giác đầy hoặc áp lực trong tai.
• Giảm thính lực (thường chỉ ở một bên).

Dù chưa có cách chữa dứt điểm, nhưng thay đổi chế độ ăn uống (giảm muối), kiểm soát stress, dùng thuốc hỗ trợ có thể giúp kiểm soát tốt các triệu chứng.

Nguyên nhân liên quan đến huyết áp dẫn đến choáng

Một trong những lý do khiến bạn bất ngờ cảm thấy choáng, xây xẩm hay thậm chí suýt ngã quỵ có thể đến từ hệ thống tuần hoàn, cụ thể là huyết áp thấp. Huyết áp thấp khiến máu không được bơm đủ lên não, dẫn đến cảm giác choáng váng, mờ mắt hoặc đứng không vững. Có hai kiểu hạ huyết áp thường gặp:

• Tụt huyết áp sau ăn: Nghe có vẻ kỳ lạ, nhưng sau một bữa ăn thịnh soạn, đặc biệt là ở người lớn tuổi, máu dồn xuống hệ tiêu hóa khiến não "bị thiếu hụt", dẫn đến choáng.
• Hạ huyết áp tư thế: Bạn đang nằm rồi đột ngột bật dậy, cảm giác chao đảo này chính là hậu quả của việc huyết áp tụt nhanh khi thay đổi tư thế.

Ngoài chóng mặt, khi bị huyết áp thấp còn có thể gặp triệu chứng như: Ngất lịm, nhìn mờ, nói không rõ ràng, yếu hoặc mệt rã rời, buồn nôn nhẹ. Những triệu chứng này có xu hướng rõ ràng hơn vào buổi sáng, sau khi ăn no, khi tập thể dục, hoặc trong những lúc căng thẳng hay lo lắng nhiều.

Những nguyên nhân khác gây choáng đột ngột

Không phải lúc nào cảm giác choáng váng cũng xuất phát từ tai trong hay huyết áp. Đôi khi, nguyên nhân lại đến từ tâm lý hoặc các vấn đề sức khỏe thường ngày mà ta ít khi để ý. Một trong những nguyên nhân đáng chú ý là rối loạn hoảng sợ. Người mắc tình trạng này có thể đột ngột rơi vào một cơn hoảng loạn, dù không có mối đe dọa cụ thể nào. Những cơn hoảng loạn này thường diễn ra trong vài phút, đi kèm cảm giác choáng váng, tim đập nhanh và mạnh, tức ngực, buồn nôn, đổ mồ hôi và run rẩy. Không ít người cảm thấy như bản thân đang tách rời khỏi thực tế hoặc mất kiểm soát. Điều đáng mừng là rối loạn hoảng sợ có thể được kiểm soát bằng liệu pháp tâm lý và thuốc nếu được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Ngoài ra, choáng váng đột ngột cũng có thể bắt nguồn từ nhiều lý do tưởng chừng nhỏ nhặt nhưng lại có ảnh hưởng không hề nhỏ. Việc sử dụng thuốc có tác dụng phụ gây chóng mặt là một ví dụ phổ biến. Cơ thể bị mất nước hoặc kiệt sức vì thời tiết nắng nóng cũng có thể khiến bạn cảm thấy choáng. Những cảm xúc mạnh như căng thẳng kéo dài, lo âu, tức giận hay sợ hãi cũng dễ làm rối loạn hệ thần kinh tự chủ, gây mất cân bằng và chóng mặt.

Tình trạng thiếu máu do thiếu sắt, thường gặp ở phụ nữ, cũng là một nguyên nhân gây ra cảm giác choáng khi đứng dậy đột ngột hoặc vận động mạnh. Say tàu xe, đau nửa đầu, lượng đường trong máu hạ thấp ở người mắc tiểu đường cũng là những tình huống dễ dẫn đến chóng mặt.

Ngoài ra, một số người còn gặp phải hiện tượng chóng mặt liên quan đến các vấn đề ở vùng cổ, như thoái hóa đốt sống cổ hay căng cơ cổ, khiến việc xoay đầu trở nên khó chịu và mất thăng bằng. Trong những trường hợp này, việc xác định đúng nguyên nhân và điều chỉnh kịp thời, từ thay đổi thuốc, bổ sung nước, thư giãn tâm lý đến điều trị bệnh nền, có thể giúp cải thiện rõ rệt tình trạng choáng váng, mang lại sự ổn định cho cơ thể và tâm trí.

Bị choáng đột ngột có thể là hiện tượng tạm thời, tuy nhiên, nếu tình trạng này lặp đi lặp lại, kèm theo các triệu chứng như ngất xỉu, tim đập nhanh, khó thở hay đau ngực, đó có thể là dấu hiệu bất thường cần được thăm khám sớm. Lắng nghe cơ thể và không chủ quan với những biểu hiện dù nhỏ chính là cách tốt nhất để giữ gìn sức khỏe mỗi ngày.