Tức ngực khó thở là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Hiện tượng khó thở tức ngực là tình trạng khá thường gặp và có thể ảnh hưởng đến nhiều lứa tuổi khác nhau. Người gặp phải tình trạng này thường mô tả cảm giác như bị đè nén, ép chặt ở vùng ngực, đôi khi lan đến cổ họng. Một số trường hợp còn cảm thấy khó chịu sau khi ăn, kèm theo cảm giác thở không sâu hoặc nặng ngực. Mặc dù nhiều người cho rằng đây là dấu hiệu cảnh báo cơn đau tim, nhưng trên thực tế, tức ngực khó thở có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, không chỉ liên quan đến tim mạch mà còn có thể xuất phát từ bệnh lý ở phổi, hệ tiêu hóa hay các cơ quan khác.

Những dấu hiệu và triệu chứng của tức ngực khó thở

Tức ngực khó thở do bệnh tim mạch

Các bệnh lý tim mạch là nhóm nguyên nhân đầu tiên thường được nghĩ đến khi xuất hiện triệu chứng tức ngực kèm theo khó thở. Một số tình trạng phổ biến có thể kể đến như:

• Cơn đau thắt ngực: Người bệnh thường cảm thấy đau hoặc nặng tức vùng ngực khi gắng sức, thậm chí vẫn không thuyên giảm ngay cả khi nghỉ ngơi. Cơn đau thường kéo dài từ 5 đến 10 phút và có thể tái phát. Kèm theo đó là những biểu hiện như tim đập nhanh, rối loạn nhịp tim, choáng váng, buồn nôn, hoặc cảm giác mệt mỏi thường xuyên.
• Viêm màng ngoài tim: Tình trạng viêm ở lớp màng bao quanh tim có thể gây đau ngực mức độ từ âm ỉ đến dữ dội, tim đập nhanh, thở khó. Một số người có thể sốt nhẹ, ho khan, cảm thấy kiệt sức, chân phù, hoặc căng tức ở bụng.
• Viêm cơ tim: Triệu chứng của bệnh viêm cơ tim khá đa dạng tùy vào mức độ và nguyên nhân gây viêm. Thường gặp là cảm giác đau thắt ngực, hụt hơi khi vận động, nhịp tim tăng, mệt mỏi. Ngoài ra có thể kèm theo sốt, đau đầu, đau khớp hoặc ngất.
• Bệnh cơ tim phì đại: Đây là tình trạng cơ tim dày lên bất thường, làm giảm hiệu suất bơm máu. Người mắc có thể thấy hụt hơi, đau tức ngực, tim đập nhanh, dễ choáng và có tiếng thổi tim khi khám.
• Các bệnh van tim: Khi van tim bị hở, hẹp hoặc sa, sẽ làm thay đổi lưu thông máu trong tim, dẫn đến khó thở, chóng mặt, đau ngực, đánh trống ngực, phù chi dưới hoặc tăng cân bất thường.
• Bệnh mạch vành: Đây là một nguyên nhân phổ biến gây đau tức ngực và khó thở do dòng máu nuôi tim bị tắc nghẽn hoặc hạn chế.
• Bóc tách động mạch chủ: Là tình trạng nghiêm trọng khi lớp trong của thành động mạch chủ bị rách, khiến máu chảy vào giữa các lớp thành mạch, tạo nên sự tách rời nguy hiểm. Tình trạng này gây đau ngực dữ dội kèm theo khó thở và có thể đe dọa tính mạng nếu không can thiệp kịp thời.
• Nhồi máu cơ tim: Là biến chứng nặng của bệnh mạch vành, xảy ra khi dòng máu đến tim bị tắc nghẽn hoàn toàn, gây tổn thương cơ tim. Triệu chứng thường gặp là đau ngực dữ dội, lan ra vai, cánh tay, kèm theo khó thở, vã mồ hôi, buồn nôn và có thể tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Tức ngực khó thở do bệnh hô hấp

Một số bệnh lý về phổi cũng có thể gây ra tình trạng đau tức ngực kèm theo khó thở, ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe hô hấp và chất lượng cuộc sống. Cụ thể:

• Viêm phế quản cấp: Đây là tình trạng viêm nhiễm tại đường thở, thường gây ho kéo dài, khàn tiếng, và khó thở. Khi ho nhiều, người bệnh dễ cảm thấy vùng ngực bị đau tức, khó chịu.
• Viêm phổi: Khi nhu mô phổi bị viêm, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như sốt, ho, khó thở, và cảm giác đau nhói ở ngực, nhất là khi hít sâu.
• Viêm màng phổi: Viêm lớp màng bao quanh phổi thường gây đau ngực đột ngột, dữ dội, đặc biệt khi hít vào sâu. Người bệnh cũng có thể bị sốt, mệt mỏi, khó thở và đau lan ra vai hoặc lưng.
• Thuyên tắc phổi: Xảy ra khi cục máu đông làm tắc nghẽn động mạch phổi, gây ra sự giảm trao đổi oxy trong phổi. Triệu chứng điển hình là đau tức ngực, thở dốc, da tái nhợt và có thể ngất, đây là tình trạng nguy hiểm cần xử lý cấp cứu.
• Tăng áp động mạch phổi: Là tình trạng tăng áp lực trong hệ mạch phổi, khởi phát âm thầm và tiến triển chậm. Dấu hiệu nhận biết thường là khó thở khi vận động, đau tức ngực và mệt mỏi không rõ nguyên nhân.
• Lao phổi: Gây ra bởi vi khuẩn lao, bệnh thường đặc trưng bởi ho kéo dài, ho ra máu, sụt cân, và có thể gây cảm giác đau tức ngực, nhất là khi ho mạnh hoặc thở sâu.
• Xẹp phổi: Khi một phần phổi bị xẹp hoặc không giãn nở đầy đủ, người bệnh có thể cảm thấy đau ngực liên tục và khó thở kéo dài.
• Khối u tại phổi: Ở giai đoạn đầu, các dấu hiệu thường mờ nhạt. Tuy nhiên, khi khối u phát triển, người bệnh có thể gặp các triệu chứng rõ rệt như khó thở, khàn tiếng, đau vai, đau ngực và các hội chứng thần kinh đi kèm như hội chứng Pancoast hoặc hội chứng Horner.

Tức ngực khó thở do bệnh tiêu hoá

Một số bệnh lý tiêu hóa cũng có thể gây ra cảm giác tức ngực và khó thở, mặc dù không phải ai cũng nghĩ đến nguyên nhân từ hệ tiêu hóa khi gặp những triệu chứng này. Các tình trạng thường gặp bao gồm:

• Viêm loét dạ dày tá tràng: Bệnh có thể gây đau vùng thượng vị, cảm giác khó chịu lan lên giữa ngực, đôi khi khiến người bệnh cảm thấy như bị ép ngực hoặc nghẹt thở.
• Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Khi axit trong dạ dày và thức ăn trào ngược lên thực quản, người bệnh thường gặp phải cảm giác nóng rát sau xương ức, ợ hơi, ợ chua, buồn nôn và cảm giác nặng ngực, khó thở.
• Rối loạn vận động thực quản: Những rối loạn trong quá trình co bóp của thực quản có thể gây ra đau ngực kiểu co thắt, cảm giác nghẹn hoặc khó thở, nhất là khi nuốt.
• Thủng thực quản: Đây là tình trạng nghiêm trọng, thường khởi phát đột ngột với biểu hiện đau dữ dội ở ngực, khó thở cấp tính, đi kèm nôn ói nhiều. Đây là một cấp cứu y khoa cần xử trí ngay.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh tức ngực khó thở

Tình trạng tức ngực khó thở nếu kéo dài hoặc không được điều trị đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như suy tim, suy hô hấp hoặc ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hằng ngày. Ngoài ra, đây cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý nguy hiểm tiềm ẩn, cần được theo dõi và xử lý kịp thời.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn nên gặp bác sĩ càng sớm càng tốt nếu tình trạng tức ngực khó thở xảy ra thường xuyên, kéo dài hoặc có xu hướng nặng dần. Đặc biệt, cần thăm khám ngay nếu kèm theo các dấu hiệu như đau ngực dữ dội, thở gấp, tim đập nhanh, chóng mặt, ngất xỉu, ho ra máu hoặc đau lan ra vai, cánh tay và hàm, vì đây có thể là biểu hiện của tình trạng nguy hiểm như nhồi máu cơ tim hoặc thuyên tắc phổi.

Một số nguyên nhân thường gặp có thể gây ra cảm giác tức ngực và khó thở bao gồm:

• Căng thẳng, lo âu kéo dài: Tâm lý bất ổn, stress hoặc hoảng loạn có thể khiến bạn cảm thấy khó thở, nặng ngực. Triệu chứng này thường tạm thời và cải thiện khi tinh thần ổn định trở lại.
• Các bệnh lý tim mạch: Các vấn đề như đau thắt ngực, rối loạn nhịp tim, bệnh van tim, nhồi máu cơ tim đều có thể gây ra triệu chứng đau tức ngực kèm khó thở.
• Bệnh về phổi: Bao gồm viêm phổi, viêm phế quản, hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), thuyên tắc phổi hoặc khối u tại phổi.
• Phản ứng dị ứng: Người nhạy cảm với bụi, lông động vật, phấn hoa, hóa chất... có thể gặp tình trạng ngứa họng, khó thở, nặng ngực, đặc biệt ở người có tiền sử hen suyễn.
• Rối loạn tiêu hóa: Trào ngược dạ dày thực quản, viêm loét dạ dày, co thắt thực quản, có thể gây cảm giác bỏng rát ở ngực, tức ngực và khó thở, nhất là sau khi ăn hoặc nằm.

Những ai có nguy cơ mắc phải tức ngực khó thở?

Tình trạng tức ngực khó thở có thể gặp ở bất kỳ ai, dù là người khỏe mạnh hay có bệnh lý nền. Tuy nhiên, nguy cơ sẽ khác nhau tùy thuộc vào từng bệnh lý cụ thể.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải tức ngực khó thở

Những người có yếu tố nguy cơ cao gặp phải tình trạng tức ngực khó thở bao gồm: 

• Người mắc bệnh tim mạch;
• Bệnh phổi mãn tính;
• Bệnh tiêu hóa;
• Thói quen sống không lành mạnh như hút thuốc, ăn uống không cân đối và ít vận động.

Phương pháp chẩn đoán và xét nghiệm tức ngực khó thở

Để xác định chính xác nguyên nhân gây ra tình trạng tức ngực kèm khó thở, bác sĩ sẽ bắt đầu bằng việc khai thác bệnh sử và thăm khám lâm sàng. Nếu triệu chứng có dấu hiệu nghiêm trọng hoặc đi kèm nhiều biểu hiện bất thường, người bệnh có thể được chỉ định thực hiện thêm một số kỹ thuật cận lâm sàng như:

• Chụp X-quang hoặc CT scan ngực có tiêm thuốc cản quang;
• Điện tâm đồ (ECG) nhằm đánh giá hoạt động điện học của tim;
• Xét nghiệm máu để kiểm tra các chỉ số liên quan đến tim và phổi;
• Siêu âm tim, siêu âm mạch máu lớn như động mạch chủ;
• Định lượng men tim trong trường hợp nghi ngờ nhồi máu cơ tim;
• Chụp CT động mạch vành có cản quang để đánh giá tình trạng mạch máu nuôi tim.

Điều trị tức ngực khó thở

Điều trị tình trạng tức ngực khó thở sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể và tình trạng sức khỏe của từng bệnh nhân. Sau khi xác định được nguyên nhân, bác sĩ có thể áp dụng các phương pháp điều trị sau:

• Dùng thuốc tùy thuộc vào nguyên nhân gây tức ngực khó thở;
• Phục hồi chức năng phổi;
• Phục hồi chức năng tim;
• Điều chỉnh lối sống;
• Vật lý trị liệu.

Những thói quen sinh hoạt giúp hạn chế diễn tiến của tức ngực khó thở

Chế độ sinh hoạt

Dưới đây là các biện pháp sinh hoạt giúp hạn chế diễn tiến của tình trạng tức ngực khó thở:

• Tập thể dục đều đặn: Hoạt động thể chất như đi bộ, bơi lội hoặc tập yoga giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và hô hấp.
• Giảm căng thẳng, lo âu: Thực hành các kỹ thuật thư giãn như thiền, hít thở sâu để giảm stress, tránh lo âu kéo dài.
• Ngừng hút thuốc và hạn chế tiếp xúc với khói thuốc: Hút thuốc là nguyên nhân chính gây ra các bệnh tim mạch và phổi, làm tăng nguy cơ tức ngực khó thở.
• Điều chỉnh cân nặng hợp lý: Duy trì trọng lượng cơ thể lý tưởng giúp giảm áp lực lên tim và phổi.

Chế độ dinh dưỡng

Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh như ăn nhiều rau xanh, trái cây, giảm các thực phẩm chứa nhiều chất béo và muối có thể giúp hỗ trợ cho sức khỏe tổng thể của bạn.

Phòng ngừa tức ngực khó thở

Để phòng ngừa tình trạng tức ngực khó thở, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:

• Duy trì lối sống lành mạnh;
• Kiểm soát căng thẳng và lo âu;
• Khám sức khỏe định kỳ;
• Ngừng hút thuốc;
• Kiểm soát cân nặng.

Tình trạng tức ngực khó thở có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ vấn đề tim mạch, phổi đến những yếu tố tâm lý hay tiêu hóa. Việc nhận diện nguyên nhân và điều trị kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Hãy luôn chú ý đến sức khỏe và thăm khám bác sĩ khi có các triệu chứng này để bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Bên cạnh đó, vi khuẩn phế cầu là một trong những tác nhân gây bệnh hô hấp, dẫn đến tình trạng tức ngực khó thở. Để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi những bệnh lý này, tiêm vắc xin phế cầu là một biện pháp hiệu quả. Hãy đến Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để được tư vấn và tiêm phòng vắc xin phế cầu, giúp bạn phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng phổi và bảo vệ sức khỏe lâu dài.