Bệnh ung thư phổi tế bào nhỏ là gì?

Ung thư phổi tế bào nhỏ là một trong những dạng ung thư khởi phát từ các tế bào thần kinh nội tiết trong phổi, những tế bào có chức năng điều hòa và sửa chữa. Tuy nhiên, khi biến đổi thành ác tính, chúng có thể lan rộng ra toàn cơ thể chỉ trong thời gian ngắn.

Ung thư phổi tế bào nhỏ là gì?

Ung thư phổi tế bào nhỏ (Small Cell Lung Cancer – SCLC) là một dạng ung thư ác tính bắt nguồn từ các tế bào thần kinh nội tiết nằm dọc theo đường dẫn khí trong phổi. Trong cơ thể khỏe mạnh, những tế bào này đóng vai trò hỗ trợ điều hòa và phục hồi tổn thương tại phổi. Tuy nhiên, khi biến đổi thành tế bào ác tính, chúng lại phát triển với tốc độ cực kỳ nhanh, có khả năng nhân đôi trong thời gian ngắn và dễ dàng xâm lấn đến các mô, cơ quan khác. Chính vì vậy, ung thư phổi tế bào nhỏ thường được xem là dạng ung thư có tính chất xâm lấn mạnh và nguy hiểm nhất trong các loại ung thư phổi.

Điểm đáng lo ngại là loại ung thư này thường diễn tiến âm thầm trong giai đoạn đầu, chỉ được phát hiện khi bệnh đã tiến triển nhanh và bắt đầu di căn đến những vị trí xa như gan, xương, não… Điều này khiến cho việc điều trị trở nên khó khăn và tiên lượng sống kém nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời.

Mặc dù phần lớn các trường hợp ung thư tế bào nhỏ xuất phát từ phổi (chiếm tới 95%), nhưng loại ung thư này cũng có thể phát sinh từ các bộ phận khác ngoài phổi như vòm họng, hệ tiêu hóa, hệ sinh dục và tiết niệu. Dù khởi phát ở đâu, các khối u tế bào nhỏ đều mang đặc điểm chung là tiến triển nhanh và khả năng di căn cao.

Theo số liệu từ Tổ chức Ung thư toàn cầu GLOBOCAN 2020, ung thư phổi là nguyên nhân tử vong hàng đầu do ung thư, với khoảng 1,8 triệu ca tử vong mỗi năm. Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 26.200 ca mắc mới và gần 23.800 ca tử vong do căn bệnh này. Trong đó, ung thư phổi tế bào nhỏ chiếm khoảng 15% tổng số ca bệnh, với tỷ lệ mắc ở nam giới cao hơn nữ.

Ung thư phổi tế bào nhỏ (Small Cell Lung Cancer – SCLC) là dạng ung thư nguy hiểm, nhưng nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng hướng, người bệnh vẫn có cơ hội kéo dài thời gian sống và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Phân loại ung thư phổi tế bào nhỏ

Ung thư phổi tế bào nhỏ (Small Cell Lung Cancer – SCLC) nhóm u thần kinh nội tiết phổi thực tế được chia thành ba thể bệnh chính, với mức độ ác tính, tốc độ phát triển và tiên lượng khác nhau:

Ung thư biểu mô thần kinh nội tiết tế bào lớn (Large Cell Neuroendocrine Carcinoma - LCNEC): Đây là một dạng ung thư ác tính ít phổ biến hơn so với ung thư phổi tế bào nhỏ, nhưng lại có đặc điểm tiến triển nhanh và khả năng di căn cao. Ung thư biểu mô thần kinh nội tiết tế bào lớn mang đặc điểm của cả ung thư biểu mô tuyến (adenocarcinoma) và ung thư thần kinh nội tiết, khiến việc chẩn đoán và điều trị trở nên phức tạp hơn.

U carcinoid (Carcinoid tumors): Là nhóm u thần kinh nội tiết phát triển chậm, thường lành tính hoặc có ác tính thấp. U carcinoid có tiên lượng tốt hơn so với các loại ung thư phổi khác và thường đáp ứng khá tốt với điều trị nếu được phát hiện sớm. Khối u này chiếm tỷ lệ nhỏ trong các bệnh lý ác tính của phổi và thường ít có khả năng di căn.

Ung thư phổi tế bào nhỏ (SCLC): Đây là dạng phổ biến nhất trong các u thần kinh nội tiết phổi. Ung thư thường khởi phát ở vùng trung tâm của phổi, gần các phế quản lớn, và có đặc tính tiến triển rất nhanh. Khi được chẩn đoán, phần lớn bệnh nhân đã ở giai đoạn muộn với các di căn xa.

Ung thư phổi tế bào nhỏ được chia thành 2 thể chính:

• Ung thư tế bào nhỏ “thuần túy” (trước đây gọi là ung thư tế bào yến mạch): Chiếm tỷ lệ lớn nhất, đây là dạng thường gặp và có khả năng phân chia tế bào cực kỳ nhanh chóng.
• Ung thư phổi tế bào nhỏ dạng kết hợp: Là sự pha trộn giữa ung thư tế bào nhỏ và các thành phần của ung thư phổi không tế bào nhỏ (như ung thư tuyến hoặc ung thư biểu mô tế bào vảy). Dạng này hiếm gặp hơn, có xu hướng phức tạp trong điều trị do đặc tính hỗn hợp.

Việc xác định chính xác loại ung thư có vai trò quan trọng trong việc lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp và tiên lượng hiệu quả điều trị cho người bệnh.

Triệu chứng của ung thư phổi tế bào nhỏ

Ung thư phổi tế bào nhỏ (SCLC) thường tiến triển rất nhanh, nhưng ở giai đoạn đầu, bệnh thường âm thầm và ít biểu hiện rõ rệt. Nhiều người chỉ phát hiện bệnh khi khối u đã lan rộng hoặc di căn đến các cơ quan khác. Việc nắm rõ các triệu chứng là điều quan trọng giúp phát hiện bệnh sớm và nâng cao hiệu quả điều trị.

Triệu chứng tại chỗ (nội tại ở phổi):

• Khi khối u phát triển lớn trong phổi, người bệnh có thể xuất hiện các dấu hiệu như:
• Ho kéo dài không rõ nguyên nhân.
• Ho ra máu.
• Khó thở, hụt hơi, nhất là khi vận động.
• Đau ngực, đặc biệt khi hít sâu hoặc ho.

Khi tế bào ung thư lan rộng, chèn ép lên các cấu trúc lân cận trong lồng ngực, các triệu chứng có thể trở nên rõ rệt hơn:

• Khàn giọng: Do khối u chèn vào dây thanh quản.
• Khó nuốt: Nếu khối u ép lên thực quản.
• Thở rít, thở khò khè: Do hẹp đường dẫn khí.
• Hội chứng tĩnh mạch chủ trên: Gây sưng mặt, cổ, cánh tay, kèm theo khó thở, đau đầu, chóng mặt, thậm chí mất ý thức.

Ung thư phổi tế bào nhỏ thường di căn sớm. Triệu chứng sẽ phụ thuộc vào cơ quan bị ảnh hưởng:

• Não: Đau đầu, buồn nôn, co giật, rối loạn tri giác.
• Xương: Đau nhức, gãy xương bất thường.
• Gan: Đau hạ sườn phải, vàng da.
• Tủy sống: Yếu chi, liệt, rối loạn tiểu tiện.
• Tuyến thượng thận: Mệt mỏi, suy kiệt, buồn nôn.

Việc nhận diện sớm các triệu chứng này sẽ giúp người bệnh chủ động thăm khám và điều trị đúng hướng, góp phần cải thiện tiên lượng sống và chất lượng cuộc sống.

Ung thư phổi tế bào nhỏ là căn bệnh nguy hiểm với khả năng phát triển nhanh và di căn sớm, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và tính mạng người bệnh. Tuy nhiên, nếu được phát hiện kịp thời và điều trị đúng hướng, người bệnh vẫn có cơ hội kéo dài thời gian sống và cải thiện chất lượng cuộc sống. Vì vậy, việc nâng cao nhận thức về bệnh, khám sức khỏe định kỳ và theo dõi các triệu chứng bất thường của cơ thể là yếu tố then chốt trong việc phòng ngừa và phát hiện sớm ung thư phổi tế bào nhỏ.