Bệnh nhân bị viêm họng cấp có nguy hiểm không?

Không ít người từng trải qua cảm giác đau rát cổ họng, sốt nhẹ hay mệt mỏi toàn thân và cho rằng đó chỉ là viêm họng thông thường. Tuy nhiên, viêm họng cấp vẫn có thể để lại những hệ lụy nghiêm trọng nếu không được chẩn đoán và xử trí đúng cách. Vậy bệnh viêm họng cấp có nguy hiểm không?

Viêm họng cấp là gì?

Viêm họng cấp là tình trạng viêm nhiễm cấp tính xảy ra ở niêm mạc vùng họng, đặc biệt là thành sau họng. Bệnh thường xuất hiện đột ngột với các triệu chứng điển hình như đau rát cổ họng, sưng đỏ, ngứa họng, ho khan hoặc ho có đờm, khó nuốt, sốt nhẹ và có thể kèm theo nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi. Đây là một trong những bệnh lý đường hô hấp phổ biến, có thể gặp ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là trẻ nhỏ và người có sức đề kháng yếu.

Viêm họng cấp thường kéo dài từ 5 đến 7 ngày và có thể tự khỏi nếu người bệnh được nghỉ ngơi, bổ sung dinh dưỡng hợp lý và chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể kéo dài hơn hoặc tiến triển thành viêm họng mãn tính nếu không được điều trị kịp thời và đúng phương pháp.

Nguyên nhân phổ biến nhất gây ra viêm họng cấp là do virus, chiếm đến hơn 70% tổng số ca mắc. Các loại virus thường gặp bao gồm virus cúm (Influenza), virus á cúm (Parainfluenza), Rhinovirus (gây cảm lạnh), Coronavirus (bao gồm cả các chủng gây cúm mùa và SARS-CoV-2), virus hợp bào hô hấp (RSV), Adenovirus, Enterovirus, Coxsackie A16, virus Herpes simplex (HSV) và virus sởi. Ngoài virus, một số loại vi khuẩn cũng là tác nhân gây bệnh, trong đó nguy hiểm nhất là liên cầu khuẩn nhóm A (Streptococcus pyogenes) – nguyên nhân gây viêm họng liên cầu khuẩn với nguy cơ cao gây biến chứng viêm khớp, viêm cầu thận hoặc thấp tim nếu không điều trị dứt điểm.

Các vi khuẩn khác như Corynebacterium diphtheriae (gây bệnh bạch hầu), Fusobacterium necrophorum (thường gặp ở người trẻ tuổi), vi khuẩn lậu cầu (Neisseria gonorrhoeae) và Arcanobacterium haemolyticum cũng có thể gây ra viêm họng cấp, đặc biệt trong các trường hợp lây nhiễm qua đường tình dục hoặc tiếp xúc gần. Việc xác định đúng nguyên nhân là bước quan trọng trong điều trị viêm họng cấp, giúp người bệnh phục hồi nhanh chóng, hạn chế biến chứng và ngăn ngừa tái phát hiệu quả.

Triệu chứng viêm họng cấp tính

Viêm họng cấp tính là tình trạng viêm nhiễm đột ngột ở niêm mạc họng, gây đau rát, sưng đỏ và khó chịu. Các triệu chứng viêm họng cấp tính thường chỉ kéo dài từ 1 – 2 tuần, tuy nhiên mức độ nặng nhẹ sẽ khác nhau tùy theo nguyên nhân gây bệnh là do virus hay vi khuẩn. Triệu chứng chung của viêm họng cấp bao gồm: Đau họng, họng đỏ và sưng, cảm giác ngứa, rát, ho khan hoặc có đờm, khàn tiếng, sốt nhẹ đến cao, mệt mỏi, đau đầu, khó nuốt và nổi hạch cổ.

Nếu do virus gây ra, các biểu hiện thường nhẹ và tự khỏi sau vài ngày:

• Adenovirus: Gây sốt, xung huyết họng, sưng amidan, có thể kèm theo viêm kết mạc tạo thành hội chứng sốt – kết mạc – họng.
• Enterovirus: Hay gặp vào mùa hè, gây sốt cao, họng đỏ, amidan viêm xuất tiết, viêm hạch cổ.
• Herpangina và Coxsackie A16: Gây mụn nước nhỏ, đau ở họng, kèm theo tổn thương ở tay, chân, lưỡi.
• HSV (Herpes simplex): Gây loét miệng, viêm nướu nặng, sốt cao, đau rát dữ dội.
• Sởi: Đặc trưng với các đốm Koplik trong miệng, sốt cao, ho, viêm kết mạc, xung huyết họng nhưng amidan không sưng.

Trường hợp viêm họng do vi khuẩn, biểu hiện thường nặng hơn và cần điều trị kháng sinh phù hợp:

• Liên cầu khuẩn nhóm A (GAS): Gây sốt cao đột ngột, đau họng nhiều, amidan sưng đỏ có mủ, hạch cổ sưng đau. Biến chứng nguy hiểm gồm thấp tim và viêm cầu thận.
• Sốt tinh hồng nhiệt: Phát ban đỏ trên da, viêm họng, ho, sốt, viêm kết mạc.
• Fusobacterium necrophorum: Phổ biến ở thanh thiếu niên, dễ gây biến chứng như hội chứng Lemierre (viêm tắc tĩnh mạch cảnh trong).
• Arcanobacterium: Thường gặp ở người trẻ, kèm theo ban đỏ ở tay chân và viêm họng có giả mạc.
• Vi khuẩn bạch hầu: Gây màng giả xám trong họng, sốt nhẹ nhưng nguy cơ tắc nghẽn hô hấp cao.
• Vi khuẩn lậu và Hib: Ít gặp hơn nhưng vẫn có thể gây loét họng, viêm thanh thiệt nặng, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không điều trị kịp thời.

Việc xác định đúng nguyên nhân gây viêm họng cấp sẽ giúp lựa chọn hướng điều trị phù hợp, tránh biến chứng và rút ngắn thời gian hồi phục.

Bệnh nhân bị viêm họng cấp có nguy hiểm không?

Viêm họng cấp là một bệnh lý phổ biến ở đường hô hấp trên và thường được đánh giá là lành tính, tuy nhiên không vì thế mà người bệnh có thể chủ quan. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, tình trạng viêm họng cấp có thể tiềm ẩn những nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe cá nhân cũng như cộng đồng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

Trường hợp viêm họng cấp do virus, người bệnh thường chỉ có triệu chứng nhẹ và có thể tự khỏi sau khoảng 5 đến 7 ngày mà không cần dùng đến kháng sinh. Tuy nhiên, trong thời gian mắc bệnh, virus vẫn có khả năng lây truyền qua đường hô hấp như ho, hắt hơi, hoặc tiếp xúc với dịch tiết mũi họng, đặc biệt trong không gian kín và đông người. Trẻ em, người già hoặc người có hệ miễn dịch yếu sẽ có nguy cơ cao bị lây nhiễm, từ đó dễ phát triển thành các biến chứng nặng hơn như viêm phế quản, viêm tai giữa hay viêm xoang.

Một dạng viêm họng cấp khác cần đặc biệt lưu ý là do liên cầu khuẩn nhóm A (Streptococcus pyogenes). Đây là tác nhân gây bệnh nguy hiểm hơn vì ngoài triệu chứng viêm họng thông thường, nó có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời. Một số biến chứng đáng lo ngại bao gồm: Sốt thấp khớp (có thể gây tổn thương tim), viêm cầu thận cấp (ảnh hưởng đến chức năng thận), hoặc áp xe quanh amidan. Hơn nữa, viêm họng do liên cầu khuẩn nhóm A cũng rất dễ lây lan, nhất là trong môi trường học đường, nơi trẻ nhỏ tiếp xúc gần nhau.

Vì vậy, mặc dù viêm họng cấp không phải lúc nào cũng nguy hiểm, nhưng việc theo dõi kỹ triệu chứng, đến khám bác sĩ sớm và tuân thủ điều trị đúng phác đồ là rất cần thiết. Ngoài ra, thực hiện các biện pháp phòng ngừa như đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên và tránh dùng chung vật dụng cá nhân cũng giúp hạn chế sự lây lan trong cộng đồng. Đặc biệt, người có dấu hiệu viêm họng kèm theo sốt cao, đau dữ dội hoặc nổi hạch cổ cần được đánh giá kỹ để loại trừ các nguyên nhân nhiễm khuẩn nghiêm trọng.

Hy vọng qua nội dung bài viết bạn đã có thêm thông tin về viêm họng cấp có nguy hiểm không? Viêm họng cấp tuy thường khởi phát đột ngột và có thể tự khỏi trong nhiều trường hợp, nhưng không nên vì thế mà người bệnh chủ quan. Những nguyên nhân gây bệnh như liên cầu khuẩn nhóm A hoặc một số virus có thể khiến bệnh tiến triển nặng, thậm chí dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như sốt thấp khớp, viêm thận hay áp xe họng. Việc chủ động chăm sóc sức khỏe, phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và tuân thủ chỉ định điều trị của bác sĩ chính là cách tốt nhất để kiểm soát tình trạng viêm họng cấp và bảo vệ an toàn cho bản thân cũng như cộng đồng.