Xét nghiệm HPV bao lâu 1 lần? Cập nhật mới nhất dành cho nữ giới

Virus HPV (Human Papillomavirus) là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư cổ tử cung – căn bệnh phổ biến thứ tư ở nữ giới trên toàn thế giới. Trong số hơn 100 chủng HPV, có khoảng 14 chủng nguy cơ cao có thể gây ung thư, đặc biệt là HPV type 16 và 18. Phần lớn các trường hợp nhiễm HPV không có triệu chứng rõ rệt và có thể tự khỏi, nhưng một số trường hợp kéo dài sẽ dẫn đến các biến đổi bất thường ở tế bào cổ tử cung, từ đó dẫn tới ung thư.

Để phòng ngừa hiệu quả, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Bộ Y tế khuyến cáo phụ nữ nên tiêm vắc xin HPV và thực hiện xét nghiệm tầm soát định kỳ. Tuy nhiên, không phải ai cũng cần xét nghiệm giống nhau. Vậy xét nghiệm HPV bao lâu 1 lần là phù hợp? Hãy cùng tìm hiểu kỹ trong từng giai đoạn độ tuổi và tình trạng sức khỏe dưới đây.

Xét nghiệm HPV bao lâu 1 lần theo độ tuổi?

Phụ nữ dưới 21 tuổi

Thông thường, các tổ chức y tế như CDC và USPSTF không khuyến cáo thực hiện xét nghiệm Pap hoặc xét nghiệm HPV trước 21 tuổi, ngay cả khi đã có quan hệ tình dục, vì đa số các trường hợp nhiễm HPV ở tuổi này có thể tự khỏi mà không gây tổn thương cổ tử cung

Trừ những trường hợp đặc biệt có yếu tố nguy cơ cao (ví dụ nhiễm HIV, suy giảm miễn dịch…), bác sĩ mới đề nghị thực hiện xét nghiệm HPV sớm hơn.

Phụ nữ từ 21 đến 29 tuổi

Trong độ tuổi từ 21–29, phụ nữ nên bắt đầu xét nghiệm Pap (phết tế bào cổ tử cung) mỗi 3 năm một lần. Nếu kết quả Pap bình thường, không cần xét nghiệm HPV riêng lẻ.

Tuy nhiên, nếu kết quả Pap bất thường (ASC-US, LSIL, HSIL…), bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện thêm xét nghiệm HPV để đánh giá nguy cơ cao. Do đó, ở độ tuổi này, xét nghiệm HPV bao lâu 1 lần sẽ phụ thuộc vào kết quả Pap smear và chỉ định của bác sĩ.

Phụ nữ từ 30 đến 65 tuổi

Đây là độ tuổi quan trọng nhất, được xem là thời điểm vàng để tầm soát ung thư cổ tử cung. Phụ nữ trong độ tuổi này có 3 lựa chọn:

• Xét nghiệm HPV đơn lẻ mỗi 5 năm.
• Xét nghiệm đồng thời HPV và Pap (co-testing) mỗi 5 năm.
• Xét nghiệm Pap đơn lẻ mỗi 3 năm (nếu không xét nghiệm HPV).

Trong đó, phương pháp đồng thời HPV và Pap đang được khuyến khích bởi nhiều tổ chức y tế vì tăng độ chính xác trong tầm soát nguy cơ.

Vậy xét nghiệm HPV bao lâu 1 lần ở độ tuổi 30–65? Câu trả lời là 5 năm nếu sử dụng xét nghiệm HPV đơn lẻ hoặc kết hợp Pap. Việc chọn lựa phương pháp nào cần tham khảo ý kiến bác sĩ.

Phụ nữ trên 65 tuổi

Phụ nữ trên 65 tuổi có thể dừng xét nghiệm tầm soát HPV nếu thỏa cả 2 điều kiện sau:

• Đã có ít nhất 3 lần Pap âm tính liên tiếp hoặc 2 lần xét nghiệm HPV âm tính trong 10 năm gần nhất, trong đó lần cuối cách đây không quá 5 năm.
• Không có tiền sử CIN2 trở lên hoặc ung thư cổ tử cung.

Nếu không đạt đủ tiêu chí trên hoặc chưa từng sàng lọc, chị em vẫn cần duy trì lịch xét nghiệm định kỳ.

Các yếu tố ảnh hưởng đến tần suất xét nghiệm HPV

Không chỉ phụ thuộc vào độ tuổi, xét nghiệm HPV bao lâu 1 lần còn chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác:

Tiền sử sức khỏe cá nhân

• Nếu từng có kết quả Pap hoặc HPV bất thường, bạn có thể cần sàng lọc lại sớm hơn (thường sau 6–12 tháng).
• Người từng mắc tổn thương tiền ung thư (CIN2, CIN3) cần theo dõi sát.

Tình trạng miễn dịch

Người bị suy giảm miễn dịch (HIV, sau ghép tạng, điều trị hóa trị…) có nguy cơ nhiễm HPV cao hơn và tiến triển nhanh hơn.

Trong trường hợp này, bạn có thể được yêu cầu xét nghiệm HPV mỗi năm một lần.

Hành vi tình dục và lối sống

• Quan hệ tình dục sớm, nhiều bạn tình, không sử dụng bao cao su làm tăng nguy cơ nhiễm HPV.
• Hút thuốc lá làm giảm khả năng tự loại HPV của cơ thể.

Tóm lại, dù đã biết xét nghiệm HPV bao lâu 1 lần, nhưng nếu có các yếu tố nguy cơ kể trên, bạn nên đi khám phụ khoa định kỳ để được bác sĩ chỉ định sàng lọc phù hợp.

Đã tiêm vắc xin HPV có cần xét nghiệm không?

Nhiều người lầm tưởng rằng tiêm vắc xin HPV rồi thì không cần xét nghiệm nữa. Tuy nhiên, vắc xin chỉ bảo vệ khỏi 9 chủng virus HPV phổ biến, trong khi còn hàng chục chủng khác vẫn có thể gây bệnh.

Ngoài ra, nếu đã tiêm sau khi đã quan hệ tình dục, nguy cơ nhiễm HPV vẫn có thể xảy ra trước khi tiêm.

Do đó, kể cả khi đã tiêm đầy đủ 2 hoặc 3 liều vắc xin HPV, phụ nữ vẫn cần xét nghiệm Pap và HPV theo đúng độ tuổi. Điều này giúp đảm bảo phát hiện sớm những tổn thương không nằm trong phạm vi bảo vệ của vắc xin.

Quy trình xét nghiệm HPV

Xét nghiệm HPV thường được thực hiện tại các cơ sở y tế có chuyên khoa sản phụ khoa hoặc các trung tâm tầm soát ung thư uy tín. Quy trình lấy mẫu khá đơn giản, tương tự như xét nghiệm Pap smear và chỉ mất khoảng 5–10 phút.

Quy trình thực hiện xét nghiệm HPV

Bước 1: Khám phụ khoa tổng quát

Trước khi lấy mẫu, bác sĩ sẽ khám phụ khoa để đánh giá tình trạng âm đạo, cổ tử cung. Việc khám giúp loại trừ các vấn đề viêm nhiễm hoặc tổn thương có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.

Bước 2: Lấy mẫu tế bào cổ tử cung

Bác sĩ sẽ sử dụng mỏ vịt để mở rộng âm đạo, sau đó dùng dụng cụ chuyên dụng (cọ mềm hoặc que lấy mẫu) để thu thập các tế bào tại vùng cổ tử cung – nơi thường bị ảnh hưởng bởi virus HPV.

Thao tác này không gây đau đớn, chỉ tạo cảm giác hơi khó chịu hoặc tức nhẹ trong vài giây. Nhiều người mô tả cảm giác này tương tự như khi làm Pap smear.

Bước 3: Gửi mẫu đi phân tích

Mẫu được đưa đến phòng xét nghiệm để phân tích ADN virus HPV. Một số xét nghiệm hiện đại có thể xác định được chủng virus (HPV 16, 18 hoặc các chủng nguy cơ cao khác).

Bước 4: Nhận kết quả và tư vấn

Sau 3–7 ngày (tùy cơ sở), bạn sẽ nhận kết quả xét nghiệm. Dựa vào kết quả này, bác sĩ sẽ tư vấn hướng theo dõi hoặc can thiệp phù hợp nếu phát hiện nhiễm HPV nguy cơ cao.

Thời điểm nên làm xét nghiệm để đạt độ chính xác cao

Để kết quả xét nghiệm chính xác, bạn nên:

• Thực hiện vào ngày 10–20 của chu kỳ kinh nguyệt, khi dịch âm đạo ít và không bị máu kinh che lấp cổ tử cung.
• Không quan hệ tình dục ít nhất 48 giờ trước khi làm xét nghiệm.
• Không đặt thuốc âm đạo, không thụt rửa sâu, không dùng dung dịch vệ sinh phụ nữ từ 2–3 ngày trước xét nghiệm.

Việc hiểu rõ xét nghiệm HPV bao lâu 1 lần đóng vai trò then chốt trong hành trình bảo vệ sức khỏe sinh sản và ngăn ngừa ung thư cổ tử cung hiệu quả. Hầu hết phụ nữ từ 30–65 tuổi nên xét nghiệm HPV 5 năm/lần, nhưng nếu có yếu tố nguy cơ, thời gian này có thể rút ngắn. Dù đã tiêm phòng hay chưa, việc duy trì thói quen sàng lọc định kỳ vẫn là “lá chắn” an toàn nhất. Hãy chủ động đặt lịch tầm soát tại các cơ sở uy tín và đừng ngại thảo luận với bác sĩ để được tư vấn lịch xét nghiệm phù hợp nhất với bạn.