Xạ trị có hết ung thư không? Những yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả xạ trị ung thư

Câu hỏi xạ trị có hết ung thư không vẫn là mối băn khoăn của nhiều người. Liệu rằng phương pháp xạ trị có thể chữa khỏi hoàn toàn hay chỉ hỗ trợ giảm triệu chứng ung thư? Bài viết hôm nay của Tiêm chủng Long Châu sẽ cung cấp thông tin chi tiết về cơ chế, hiệu quả, tác dụng phụ và những lưu ý quan trọng khi sử dụng xạ trị trong điều trị ung thư.

Xạ trị có hết ung thư không? 

Xạ trị là phương pháp sử dụng các tia năng lượng cao (như tia X, gamma hoặc proton) để phá hủy ADN của tế bào ung thư, khiến chúng không thể phát triển và chết đi. Phương pháp này có thể được thực hiện từ bên ngoài (xạ trị ngoài) hoặc từ bên trong cơ thể (xạ trị trong). Vậy xạ trị có hết ung thư không? 

Với câu hỏi xạ trị có hết ung thư không, các chuyên gia cho biết, xạ trị có khả năng chữa khỏi ung thư trong các trường hợp:

• Ung thư giai đoạn sớm: Các loại ung thư như ung thư vòm họng, cổ tử cung, tuyến giáp hoặc ung thư da giai đoạn I - II thường đáp ứng tốt với xạ trị, với tỷ lệ chữa khỏi lên đến 80 - 90%.
• Tế bào nhạy xạ: Một số loại ung thư có tế bào đặc biệt nhạy cảm với bức xạ, giúp tăng hiệu quả điều trị.

Trong một số trường hợp, xạ trị không thể loại bỏ hoàn toàn ung thư nhưng vẫn mang lại hiệu quả trong điều trị bao gồm:

• Kiểm soát tiến triển bệnh: Giảm kích thước khối u, ngăn chặn di căn ở ung thư phổi, ung thư não hoặc ung thư xương.
• Giảm triệu chứng: Làm giảm đau, chảy máu hoặc tắc nghẽn ở các giai đoạn muộn.
• Kéo dài sự sống: Kết hợp với các phương pháp khác để cải thiện chất lượng sống.

Tuy nhiên, bạn cần hiểu, xạ trị có hết ung thư không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:

• Giai đoạn phát hiện bệnh (sớm hay muộn).
• Loại ung thư và vị trí tổn thương.
• Thể mô bệnh học (đặc điểm tế bào ung thư).
• Sự phối hợp với các phương pháp khác như phẫu thuật, hóa trị hoặc liệu pháp miễn dịch.

Những yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả xạ trị ung thư

Như đã trình bày phía trên, hiệu quả của xạ trị không chỉ phụ thuộc vào phương pháp mà còn chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố khác. Dưới đây là những yếu tố chính quyết định việc xạ trị có hết ung thư không, bạn đọc có thể tham khảo:

Giai đoạn bệnh

Giai đoạn bệnh ảnh hưởng lớn đến kết quả điều trị:

• Giai đoạn I - II: Tỷ lệ chữa khỏi hoặc kiểm soát ung thư cao hơn, đặc biệt khi khối u còn khu trú.
• Giai đoạn III - IV: Xạ trị thường được dùng để kiểm soát triệu chứng hoặc kéo dài thời gian sống.

Loại ung thư và vị trí tổn thương

Một số loại ung thư đáp ứng tốt với xạ trị:

• Ung thư vòm họng, trực tràng, da hoặc cổ tử cung thường có tỷ lệ kiểm soát bệnh cao.
• Ung thư não hoặc ung thư gan di căn có thể ít nhạy hơn, đòi hỏi kết hợp các phương pháp khác.

Thể trạng người bệnh

Thể trạng tổng quát quyết định khả năng dung nạp xạ trị. Cụ thể:

• Bệnh nhân có sức khỏe tốt, không mắc bệnh nền nghiêm trọng thường đáp ứng tốt hơn.
• Suy nhược, thiếu dinh dưỡng hoặc mắc bệnh đồng mắc (tiểu đường, tim mạch) có thể làm giảm hiệu quả.

Phác đồ điều trị kết hợp

Hiệu quả xạ trị tăng khi kết hợp với các phương pháp khác:

• Xạ trị đơn thuần: Phù hợp với ung thư khu trú, giai đoạn sớm.
• Xạ trị sau phẫu thuật: Tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại.
• Kết hợp hóa trị: Tăng cường hiệu quả ở ung thư vú, phổi hoặc cổ tử cung.

Số lần xạ trị

Số lần xạ trị phụ thuộc vào phác đồ và tình trạng bệnh:

• Tổng liều và số đợt: Thường kéo dài 5 - 7 tuần, mỗi tuần 5 buổi, tùy thuộc vào loại ung thư.
• Khoảng cách giữa các đợt: Cần thời gian nghỉ để mô lành phục hồi, tránh tổn thương do liều tích lũy.
• Lưu ý: Lạm dụng xạ trị có thể gây tổn thương mô lành, vì vậy bác sĩ sẽ tính toán liều lượng cẩn thận.

Những lưu ý khi xạ trị trong điều trị ung thư

Khi xạ trị điều trị ung thư, bạn cần nắm được một số lưu ý sau:

Tác dụng phụ của xạ trị 

Xạ trị là một phương pháp điều trị ung thư hiệu quả, sử dụng tia X năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư hoặc ngăn chặn sự phát triển của chúng. Tuy nhiên, cùng với việc tiêu diệt tế bào ung thư, xạ trị cũng có thể ảnh hưởng đến các tế bào khỏe mạnh xung quanh, dẫn đến các tác dụng phụ. Các tác dụng phụ này có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí xạ trị, liều lượng và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.

Tác dụng phụ tại chỗ

Đây là những tác dụng phụ xảy ra ở vùng cơ thể được xạ trị. Chúng thường xuất hiện trong hoặc ngay sau quá trình điều trị và có xu hướng giảm dần sau khi kết thúc:

• Phản ứng da: Da ở vùng xạ trị có thể trở nên đỏ, ngứa, khô hoặc thậm chí rộp và bong tróc, tương tự như cháy nắng.
• Viêm niêm mạc: Nếu xạ trị ở vùng đầu, cổ hoặc đường tiêu hóa, bệnh nhân có thể bị viêm niêm mạc miệng (viêm miệng), viêm họng hoặc viêm thực quản, gây đau rát, khó nuốt.
• Rối loạn tiêu hóa: Xạ trị vùng bụng hoặc vùng chậu có thể gây ra các vấn đề như tiêu chảy, buồn nôn, nôn mửa hoặc đau quặn bụng.

Tác dụng phụ toàn thân

Những tác dụng phụ này ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể và có thể làm giảm chất lượng cuộc sống của bệnh nhân:

• Mệt mỏi và suy nhược: Đây là tác dụng phụ phổ biến nhất, có thể kéo dài trong nhiều tuần hoặc tháng sau khi kết thúc điều trị.
• Buồn nôn và chán ăn: Mặc dù thường gặp hơn khi xạ trị vùng bụng hoặc đầu, buồn nôn và chán ăn cũng có thể là tác dụng phụ toàn thân do ảnh hưởng chung đến cơ thể.
• Giảm số lượng tế bào máu: Xạ trị có thể ảnh hưởng đến tủy xương, nơi sản xuất tế bào máu, dẫn đến thiếu máu (thiếu hồng cầu), giảm bạch cầu (tăng nguy cơ nhiễm trùng) hoặc giảm tiểu cầu (tăng nguy cơ chảy máu).

Chăm sóc sau xạ trị

Để giảm tác dụng phụ và nâng cao hiệu quả xạ trị:

• Dinh dưỡng đầy đủ: Ưu tiên thực phẩm giàu protein, rau xanh, trái cây để hỗ trợ tái tạo mô.
• Vệ sinh vùng xạ: Rửa nhẹ nhàng bằng nước ấm, tránh chà xát mạnh.
• Sử dụng thuốc hỗ trợ: Thuốc giảm đau, chống viêm hoặc kem bôi da theo chỉ định của bác sĩ. Tránh các sản phẩm dân gian hoặc thuốc không rõ nguồn gốc vì có thể ảnh hưởng đến hiệu quả xạ trị.
• Tuân thủ phác đồ điều trị: Thực hiện đúng lịch xạ trị và hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa ung bướu.
• Thăm khám định kỳ: Kiểm tra tái phát hoặc đánh giá hiệu quả sau xạ trị, thường 3–6 tháng/lần.
• Tâm lý tích cực: Tránh căng thẳng, tham gia các nhóm hỗ trợ bệnh nhân ung thư để giữ tinh thần lạc quan.

Xạ trị có hết ung thư không? Hiệu quả của xạ trị phụ thuộc vào loại ung thư, giai đoạn bệnh, thể trạng bệnh nhân và sự kết hợp với các phương pháp khác. Trong một số trường hợp, xạ trị có thể chữa khỏi hoàn toàn ung thư, đặc biệt ở giai đoạn sớm. Tuy nhiên, ở giai đoạn muộn, xạ trị chủ yếu giúp kiểm soát bệnh và giảm triệu chứng. Với sự tiến bộ của y học hiện đại, xạ trị đang ngày càng hiệu quả trong việc cải thiện tỷ lệ sống và chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân ung thư. Điều quan trọng là phát hiện sớm, tuân thủ phác đồ điều trị và phối hợp chặt chẽ với bác sĩ chuyên khoa để đạt kết quả tốt nhất.