Viêm tai thanh dịch là gì? Triệu chứng và cách điều trị

Bạn có biết rằng, nhiều trường hợp suy giảm thính lực ở trẻ nhỏ và người trưởng thành lại bắt nguồn từ một nguyên nhân âm thầm mang tên viêm tai thanh dịch? Đây là tình trạng tích tụ dịch trong tai giữa mà không gây đau nhức hay sốt, nên rất dễ bị bỏ qua cho đến khi gây ra những ảnh hưởng rõ rệt đến khả năng nghe. 

Viêm tai thanh dịch là gì?

Viêm tai thanh dịch là tình trạng có dịch nhầy không nhiễm khuẩn tích tụ trong khoang tai giữa mà không kèm theo các dấu hiệu viêm cấp tính điển hình như đau tai hay sốt. Bệnh thường gặp nhất ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong độ tuổi từ 1 đến 3 tuổi, và hiếm hơn ở trẻ lớn.

Do diễn tiến âm thầm, viêm tai thanh dịch dễ bị bỏ qua nếu cha mẹ không chú ý. Nếu dịch tồn đọng lâu ngày mà không được xử lý, nó có thể cản trở quá trình dẫn truyền âm thanh, dẫn đến giảm thính lực tạm thời ở trẻ. Việc phát hiện sớm và can thiệp đúng cách là rất cần thiết để tránh những tác động xấu đến khả năng nghe và sự phát triển ngôn ngữ của trẻ.

Những triệu chứng điển hình của viêm tai thanh dịch

Viêm tai thanh dịch là bệnh lý thường tiến triển âm thầm, với các dấu hiệu không rõ rệt, nên rất dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề tai mũi họng thông thường. Tuy nhiên, vẫn có những biểu hiện mà phụ huynh và người bệnh nên lưu ý để phát hiện sớm:

• Cảm giác đầy hoặc căng nặng trong tai: Người bệnh có thể cảm nhận tai bên bị ảnh hưởng như bị bịt kín hoặc có áp lực bên trong, gây khó chịu dai dẳng.
• Ù tai, nghe kém: Ù tai là triệu chứng khá phổ biến, đôi khi kèm theo cảm giác như nghe thấy tiếng vọng trong tai hoặc trong đầu. Mức độ thính lực giảm tùy thuộc lượng dịch ứ đọng trong tai giữa.
• Nghe âm thanh không rõ ràng: Âm thanh có thể bị méo tiếng hoặc bị giảm cường độ, nhất là trong môi trường ồn ào.
• Đau tai nhẹ hoặc cảm giác nhói thoáng qua: Mặc dù không phổ biến như viêm tai giữa cấp, nhưng một số trường hợp viêm tai thanh dịch có thể khiến trẻ hoặc người bệnh cảm thấy đau tai thoáng qua, nhất là khi thay đổi áp suất (như khi đi máy bay, lặn sâu).
• Các triệu chứng kèm theo ở mũi họng: Viêm mũi dị ứng, ngạt mũi kéo dài, chảy nước mũi, hắt hơi nhiều có thể xuất hiện, do tình trạng viêm nhiễm lan tỏa hoặc tắc nghẽn vòi nhĩ.
• Hình ảnh nội soi tai mũi họng: Khi thăm khám, bác sĩ có thể nhận thấy màng nhĩ mất độ trong suốt, trở nên đục, dày, có màu vàng nhạt hoặc ánh kim. Một số trường hợp màng nhĩ bị lõm vào trong do xơ dính, hoặc ngược lại, phồng ra ngoài nếu dịch ứ đọng với áp lực lớn.
• Bất thường kèm theo ở vùng mũi họng: Trẻ có thể có polyp mũi, phì đại VA, u vòm họng hoặc lệch vách ngăn mũi - đây đều là những yếu tố nguy cơ góp phần gây viêm tai thanh dịch.

Nhận diện sớm các triệu chứng trên sẽ giúp quá trình chẩn đoán và điều trị đạt hiệu quả, hạn chế nguy cơ ảnh hưởng đến thính lực và phát triển ngôn ngữ ở trẻ. Nếu nghi ngờ trẻ mắc viêm tai thanh dịch, nên đưa trẻ đi khám chuyên khoa tai mũi họng để được tư vấn kịp thời.

Cách điều trị viêm tai thanh dịch

Việc lựa chọn phương pháp điều trị viêm tai thanh dịch cần được thực hiện cẩn trọng nhằm giúp kiểm soát bệnh hiệu quả, hạn chế biến chứng và cải thiện khả năng nghe của người bệnh, đặc biệt là ở trẻ em. Tùy vào mức độ bệnh và nguyên nhân đi kèm, bác sĩ sẽ chỉ định các biện pháp phù hợp.

Mục tiêu của điều trị viêm tai thanh dịch:

• Giảm thiểu các biểu hiện khó chịu do bệnh gây ra;
• Giúp tái lập chức năng thông khí và dẫn lưu dịch của tai giữa;
• Ngăn ngừa tái phát và những tổn thương lâu dài ảnh hưởng đến thính giác.

Điều trị nội khoa

Trong đa số các trường hợp, điều trị ban đầu đối với viêm tai thanh dịch là dùng thuốc nhằm làm giảm viêm và hỗ trợ dẫn lưu dịch:

• Thuốc kháng sinh có thể được chỉ định nếu có bằng chứng nghi ngờ bội nhiễm vi khuẩn.
• Corticoid đường uống hoặc xịt tại chỗ giúp giảm phản ứng viêm và phù nề vùng vòi nhĩ.
• Thuốc kháng histamin H1 hoặc thuốc điều trị dị ứng được cân nhắc trong trường hợp bệnh nhân có nền tảng viêm mũi dị ứng hoặc viêm mũi xoang mạn tính.

Song song, bác sĩ có thể khuyến cáo biện pháp hỗ trợ như xịt rửa mũi bằng dung dịch muối ưu trương, tập luyện động tác thổi bóng (Valsalva).

Điều trị ngoại khoa

Can thiệp phẫu thuật được chỉ định khi viêm tai thanh dịch kéo dài, không đáp ứng điều trị nội khoa hoặc gây suy giảm thính lực đáng kể:

• Chích rạch màng nhĩ dẫn lưu dịch và đặt ống thông khí: Đây là thủ thuật phổ biến, giúp khôi phục chức năng dẫn lưu dịch của tai giữa và cải thiện thính lực.
• Phẫu thuật xử lý nguyên nhân nền: Bao gồm nạo VA, cắt amidan nếu có phì đại gây tắc vòi nhĩ, hoặc chỉnh hình vách ngăn, cuốn mũi trong trường hợp bất thường cấu trúc mũi họng.
• Vi phẫu tai giữa (kỹ thuật sửa chữa màng nhĩ CS): Được thực hiện nhằm đánh giá và xử lý các tổn thương tai giữa bằng thiết bị phóng đại. Ưu điểm của kỹ thuật này là ít xâm lấn, đường rạch nhỏ, thời gian thực hiện nhanh, ít mất máu, hạn chế sẹo và tỷ lệ tái phát thấp hơn so với phương pháp truyền thống.

Viêm tai thanh dịch là bệnh lý phổ biến, đặc biệt ở trẻ nhỏ, với triệu chứng âm thầm nên dễ bị bỏ qua. Nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn tới suy giảm thính lực và ảnh hưởng đến sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. Do đó, cha mẹ và người bệnh cần chú ý theo dõi các dấu hiệu bất thường về thính lực, chủ động thăm khám tai mũi họng định kỳ và tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ để hạn chế biến chứng và bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Tiêm vắc xin đầy đủ, đặc biệt là vắc xin phế cầu và cúm, giúp tăng sức đề kháng và giảm nguy cơ mắc các bệnh hô hấp, từ đó hạn chế tình trạng viêm tai thanh dịch ở trẻ. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp vắc xin chính hãng, tiêm an toàn với đội ngũ y tế giàu kinh nghiệm. Liên hệ tổng đài miễn phí 1800 6928 để được tư vấn và đặt lịch tiêm cho bé kịp thời.