Tại sao trẻ bị điếc bẩm sinh? Dấu hiệu nhận biết là gì?

Tình trạng câm điếc ở trẻ có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm cả nguyên nhân bẩm sinh lẫn những tác động xảy ra trong giai đoạn thơ ấu. Những nguyên nhân thường gặp có thể kể đến như yếu tố di truyền, bất thường trong quá trình hình thành và phát triển của thai nhi, hay các rối loạn liên quan đến hệ thần kinh trung ương và hệ thống thính giác.

Tại sao trẻ bị điếc bẩm sinh?

Phần lớn trẻ mắc chứng suy giảm thính lực bẩm sinh có liên quan đến yếu tố di truyền, thường bắt nguồn từ bất thường gen. Tuy nhiên, tình trạng mất thính giác có thể di truyền theo nhiều cơ chế và tỷ lệ mắc khác nhau. Trong đó, khoảng 80% trường hợp xuất phát từ di truyền lặn không kèm hội chứng và thường xuất hiện ngay khi mới sinh. Ngược lại, dạng di truyền trội trên nhiễm sắc thể thường chiếm khoảng 20% còn lại. Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất là do đột biến gen GJB2 (gen mã hóa protein kết nối khe hở), chiếm tới một nửa số ca mất thính lực lặn không hội chứng ở người da trắng tại châu Âu và Mỹ.

Tình trạng điếc bẩm sinh có thể lặp lại trong cùng một gia đình, dù một số trẻ mắc bệnh không hề có tiền sử người thân bị điếc. Ngoài yếu tố di truyền, nhiều trường hợp mất thính giác còn liên quan đến biến chứng trong thai kỳ. Các bệnh truyền nhiễm như rubella, cytomegalovirus (CMV), toxoplasmosis hoặc herpes được xem là nguyên nhân hàng đầu gây điếc thần kinh giác quan ở trẻ sơ sinh. Trong đó, CMV bẩm sinh là nguyên nhân không di truyền phổ biến nhất.

Nguy cơ trẻ mất thính giác do nhiễm trùng còn phụ thuộc vào môi trường sống và điều kiện y tế của từng quốc gia. Tại những nơi có biện pháp phòng ngừa tốt, tỷ lệ mắc sẽ giảm đáng kể. Ngoài ra, một số loại thuốc có thể gây độc tính cho tai, ảnh hưởng đến hệ thống thính giác của thai nhi. Một số dạng điếc bẩm sinh còn liên quan đến dị tật bẩm sinh khác như sứt môi, hở hàm ếch, và được phân loại dựa trên đặc điểm tổn thương trong tai.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ điếc bẩm sinh ở trẻ

Theo khuyến cáo từ Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ, một số yếu tố có thể làm tăng khả năng trẻ bị khiếm thính bẩm sinh bao gồm:

• Gia đình có người thân từng bị điếc bẩm sinh.
• Trẻ sơ sinh phải nằm tại khoa Hồi sức sơ sinh (NICU) trên 5 ngày hoặc được áp dụng các biện pháp điều trị đặc biệt như thở máy, oxy hóa màng ngoài cơ thể, dùng thuốc có độc tính trên tai (ví dụ gentamicin, tobramycin), thuốc lợi tiểu quai hoặc phải truyền máu thay thế do vàng da nặng.
• Người mẹ mắc bệnh truyền nhiễm trong thai kỳ như toxoplasmosis, rubella, cytomegalovirus, herpes simplex hoặc giang mai.
• Trẻ có dị dạng bẩm sinh ở vùng sọ mặt, ống tai ngoài hay xương thái dương.
• Có tiền sử gia đình mắc các hội chứng liên quan đến mất thính giác bẩm sinh.
• Các bệnh lý thần kinh như rối loạn thoái hóa thần kinh hoặc bệnh cảm giác - vận động.
• Từng mắc viêm màng não.
• Bị chấn thương vùng đầu, đặc biệt là gãy xương thái dương hoặc tổn thương nền sọ.
• Có tiền sử điều trị bằng hóa chất chống ung thư (hóa trị).

Dấu hiệu nhận biết trẻ bị điếc bẩm sinh

Tình trạng khiếm thính bẩm sinh ở trẻ thường thể hiện qua phản xạ với âm thanh, khả năng ngôn ngữ và sự tương tác bằng lời nói với người xung quanh. Cha mẹ cần quan sát kỹ các biểu hiện của con trong từng giai đoạn:

Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ:

• Không có phản ứng giật mình trước tiếng động mạnh.
• Chỉ chú ý đến người khác khi nhìn thấy, không phản ứng với âm thanh.
• Không nhận ra hoặc bỏ qua các tiếng động mà người bình thường đều nghe được.
• Khả năng tập nói chậm so với lứa tuổi.
• Không đáp lại giọng nói của cha mẹ, người chăm sóc khi được bế.
• Có bất thường về hình dạng tai.

Ở trẻ lớn:

• Nói chậm, phát âm không rõ ràng.
• Thường xem tivi hoặc nghe nhạc với âm lượng rất cao.
• Gặp khó khăn trong việc xác định hướng phát ra âm thanh.
• Thường xuyên nói lớn tiếng.
• Khó tiếp nhận và hiểu lời nói của người khác.

Có phải trẻ bị điếc kèm theo câm?

Không phải mọi trường hợp trẻ điếc đều sẽ bị câm. Thực tế, nhiều trẻ khiếm thính vẫn có thể học nói và giao tiếp được nếu được phát hiện sớm và hỗ trợ đúng cách.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng vừa điếc vừa câm thường bắt nguồn từ việc trẻ không được tạo môi trường phù hợp để luyện nói. Khi cha mẹ hoặc người chăm sóc không tin tưởng vào khả năng của trẻ, không giúp con tiếp cận ngôn ngữ sớm, trẻ sẽ thiếu cơ hội rèn luyện kỹ năng giao tiếp.

Đặc biệt, ở những trẻ điếc xuất hiện trước khi học nói (thường dưới 2 tuổi), nguy cơ bị câm cao hơn. Do không nghe được âm thanh xung quanh, trẻ không thể bắt chước, phát âm hay hình thành ngôn ngữ, từ đó dẫn đến tình trạng câm.

Tuy nhiên, nếu trẻ được sàng lọc thính lực ngay từ sơ sinh và can thiệp bằng các phương pháp như máy trợ thính, cấy ốc tai điện tử kết hợp với trị liệu ngôn ngữ, trẻ hoàn toàn có thể phát triển khả năng giao tiếp gần như bình thường.

Trên đây là những thông tin chúng tôi cung cấp đến bạn để giải đáp cho thắc mắc tại sao trẻ bị điếc bẩm sinh. Tóm lại, điếc bẩm sinh ở trẻ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như di truyền, các yếu tố trong thai kỳ hoặc tác động bệnh lý sau sinh. Dù không phải lúc nào cũng xác định được chính xác nguyên nhân, nhưng việc cha mẹ chủ động sàng lọc, theo dõi và phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường sẽ giúp trẻ có cơ hội can thiệp kịp thời.

Tiêm vắc xin giúp cơ thể chủ động phòng ngừa nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, bảo vệ sức khỏe lâu dài cho cả trẻ em và người lớn. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu mang đến dịch vụ tiêm chủng an toàn với nguồn vắc xin chính hãng, bảo quản đúng chuẩn GSP, cơ sở vật chất hiện đại cùng đội ngũ nhân viên y tế chuyên môn cao. Ngoài ra, trung tâm còn hỗ trợ nhắc lịch, tư vấn miễn phí và không gian tiêm chủng thoáng mát, sạch sẽ, tạo sự yên tâm cho khách hàng. Để được tư vấn chi tiết và đặt lịch nhanh chóng, vui lòng liên hệ hotline miễn phí 1800 6928.