Viêm phụ khoa là gì? Bệnh lý thường gặp và cách phòng ngừa

Viêm phụ khoa có thể khá phức tạp và do nhiều loại vi sinh vật gây ra. Những tình trạng này có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trong hệ sinh dục nữ như âm hộ, âm đạo, cổ tử cung, tử cung, phần phụ (gồm vòi trứng và buồng trứng).

Có nhiều loại viêm phụ khoa khác nhau, trong đó ba loại phổ biến nhất là viêm âm hộ, viêm âm đạo và viêm cổ tử cung.

Các loại viêm phụ khoa thường gặp

• Viêm âm hộ: Viêm ở âm hộ, tức là phần nếp gấp da bên ngoài cơ quan sinh dục nữ.
• Viêm cổ tử cung: Viêm cổ tử cung, phần dưới của tử cung mở ra âm đạo.
• Viêm âm đạo: Có nhiều loại viêm âm đạo, bao gồm viêm âm đạo do vi khuẩn, nhiễm nấm men, viêm âm đạo do trichomonas và viêm âm đạo không do nhiễm trùng.
• Hội chứng niệu – sinh dục ở phụ nữ mãn kinh: Do sự suy giảm estrogen sau mãn kinh hoặc sau phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng có thể khiến niêm mạc âm đạo mỏng đi, gây ra tình trạng kích ứng, nóng rát và khô âm đạo.

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm phụ khoa

Viêm phụ khoa là tình trạng thường gặp ở phụ nữ, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản. Dưới đây là những dấu hiệu bạn không nên bỏ qua:

• Ngứa ngáy vùng kín: Là cảm giác ngứa âm ỉ hoặc dữ dội, nhất là vào ban đêm. Một số trường hợp còn thấy nốt đỏ hoặc mụn li ti quanh âm hộ do kích ứng viêm nhiễm.
• Khí hư bất thường: Khí hư đổi màu như trắng đục, vàng, xanh, nâu... và có mùi hôi khó chịu là dấu hiệu điển hình của viêm nhiễm. Mỗi dạng khí hư có thể liên quan đến một bệnh lý khác nhau như nấm, viêm âm đạo, viêm lộ tuyến...
• Đau khi quan hệ tình dục: Viêm khiến âm đạo khô rát, thiếu dịch bôi trơn, gây đau khi quan hệ và ảnh hưởng đến cảm xúc gần gũi.
• Ra máu ngoài kỳ kinh: Âm đạo chảy máu bất thường, đặc biệt sau quan hệ, có thể là dấu hiệu cảnh báo viêm cổ tử cung hoặc bệnh lý nguy hiểm khác.
• Tiểu buốt, tiểu rắt: Viêm lan rộng có thể gây khó chịu khi đi tiểu, thậm chí dẫn đến viêm đường tiết niệu nếu không điều trị kịp thời.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh viêm phụ khoa

Viêm phụ khoa nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng như:

• Ảnh hưởng đến sinh hoạt và công việc: Các triệu chứng như ngứa rát, khí hư có mùi hôi khiến chị em khó chịu, mất tự tin trong giao tiếp và công việc. Nhiều người còn cảm thấy e ngại khi gần gũi với bạn đời.
• Dẫn đến các bệnh lý phụ khoa nặng hơn: Tình trạng viêm kéo dài có thể lan rộng, gây viêm vùng chậu, viêm nội mạc tử cung, và làm tăng nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung nếu không điều trị đúng cách.
• Gây khó khăn trong việc mang thai: Khí hư bất thường và môi trường âm đạo bị rối loạn có thể cản trở tinh trùng gặp trứng hoặc khiến tinh trùng không thể sống sót, làm giảm khả năng thụ thai, thậm chí gây vô sinh.
• Ảnh hưởng đến thai kỳ: Phụ nữ mang thai mắc viêm phụ khoa có thể đối mặt với nguy cơ sảy thai, sinh non. Trẻ sinh ra cũng có thể bị ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và trí tuệ.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi bạn có bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng ở trên hãy đi khám bác sĩ để được khám và chẩn đoán sớm tránh gây biến chứng nguy hiểm.

Nguyên nhân phổ biến gây viêm phụ khoa ở phụ nữ:

Rối loạn nội tiết tố

Tâm lý căng thẳng, mất ngủ, mang thai, mãn kinh hoặc sau phẫu thuật cắt buồng trứng có thể làm rối loạn hormone, từ đó phá vỡ sự cân bằng trong môi trường âm đạo và gây viêm nhiễm.

Vệ sinh vùng kín không đúng cách

Mặc đồ lót quá chật, vệ sinh kém hoặc sai cách tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và gây bệnh.

Mất cân bằng pH âm đạo

Việc dùng dung dịch vệ sinh có chất tẩy mạnh hoặc thụt rửa sâu có thể làm mất cân bằng vi khuẩn tự nhiên trong âm đạo, dẫn đến viêm nhiễm.

Quan hệ tình dục không an toàn

Hoạt động tình dục sớm, thường xuyên hoặc không sử dụng biện pháp bảo vệ làm tăng nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn gây viêm phụ khoa.

Lây nhiễm từ người khác

Dùng chung đồ lót, khăn tắm hoặc tiếp xúc thân mật với người mắc bệnh cũng có thể dẫn đến viêm nhiễm.

Can thiệp thủ thuật tại vùng kín không đảm bảo

Thực hiện các thủ thuật như thu hẹp hoặc thẩm mỹ vùng kín tại cơ sở kém chất lượng có thể gây tổn thương và nhiễm trùng hậu phẫu.

Những ai có nguy cơ mắc bệnh viêm phụ khoa?

Những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh viêm phụ khoa là:

• Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản: Đây là nhóm dễ mắc viêm phụ khoa nhất do có hoạt động nội tiết mạnh và tần suất quan hệ tình dục cao.
• Phụ nữ mang thai: Sự thay đổi nội tiết trong thai kỳ làm mất cân bằng môi trường âm đạo, dễ tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm phát triển.
• Người vệ sinh vùng kín chưa đúng cách: Thụt rửa sâu, dùng dung dịch vệ sinh chứa chất tẩy mạnh hoặc mặc đồ lót chật, ẩm ướt là những yếu tố làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn.
• Người có sức đề kháng kém: Căng thẳng kéo dài, thiếu ngủ, ăn uống không khoa học... khiến cơ thể suy yếu và dễ bị vi khuẩn tấn công.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm phụ khoa

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm phụ khoa là:

• Tiền mãn kinh, mãn kinh: Suy giảm nội tiết tố estrogen khiến âm đạo khô, mỏng và dễ bị kích ứng, viêm nhiễm.
• Quan hệ tình dục không an toàn: Không sử dụng bao cao su, quan hệ với nhiều người hoặc không vệ sinh sạch sẽ trước và sau khi quan hệ làm tăng nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn và các bệnh lây qua đường tình dục.
• Thực hiện thủ thuật vùng kín tại cơ sở không đảm bảo: Các can thiệp như nạo hút thai, đặt vòng, thu hẹp âm đạo… nếu không đảm bảo vô trùng cũng có thể gây viêm nhiễm.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán viêm phụ khoa

Viêm nhiễm phụ khoa có thể được chẩn đoán bằng nhiều cách. Bác sĩ có thể hỏi bạn về các triệu chứng đang gặp phải và tiến hành khám lâm sàng. Ngoài ra, bác sĩ có thể lấy mẫu khí hư để xét nghiệm nhằm xác định sự hiện diện của vi khuẩn hoặc các vi sinh vật gây bệnh. Trong một số trường hợp, bác sĩ cũng có thể thực hiện khám phụ khoa hoặc chỉ định xét nghiệm máu để hỗ trợ chẩn đoán chính xác hơn.

Phương pháp điều trị viêm phụ khoa

Việc điều trị viêm phụ khoa cần được thực hiện đúng cách và theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Tùy vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ viêm nhiễm và tình trạng sức khỏe của người bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Một số phương pháp thường được áp dụng gồm:

• Thuốc đặt âm đạo: Thường dùng trong các trường hợp viêm nhẹ đến trung bình, giúp tiêu diệt vi khuẩn, nấm hoặc ký sinh trùng gây viêm.
• Thuốc uống: Được chỉ định nếu viêm nhiễm lan rộng, kéo dài hoặc kèm theo các triệu chứng toàn thân.
• Thuốc bôi ngoài: Dành cho các trường hợp viêm vùng ngoài âm hộ, giúp giảm ngứa rát và kháng viêm.

Trong một số trường hợp nặng hoặc tái phát nhiều lần, bác sĩ có thể chỉ định các biện pháp điều trị chuyên sâu như:

• Đốt điện, laser hoặc áp lạnh cổ tử cung.
• Liệu pháp ozone hoặc các phương pháp vật lý trị liệu phụ khoa hiện đại.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của viêm phụ khoa

Chế độ sinh hoạt:

• Vệ sinh vùng kín mỗi ngày bằng nước sạch, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh và trước/sau khi quan hệ tình dục.
• Tránh dùng dung dịch vệ sinh có chất tẩy mạnh, có mùi thơm nồng.
• Lau khô vùng kín sau khi vệ sinh để tránh ẩm ướt – môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.
• Chọn quần lót thoáng mát, chọn đồ lót chất liệu cotton, thấm hút tốt.
• Ngủ đủ giấc, giảm căng thẳng và giữ tinh thần thoải mái.

Chế độ dinh dưỡng:

• Ăn uống đủ chất, tăng cường rau xanh, trái cây, uống nhiều nước.
• Hạn chế đồ cay nóng, nhiều đường, rượu bia và chất kích thích.

Phương pháp phòng ngừa viêm phụ khoa

Viêm phụ khoa có thể được ngăn ngừa nếu bạn biết cách chăm sóc và bảo vệ vùng kín đúng cách. Dưới đây là những biện pháp quan trọng giúp bạn hạn chế nguy cơ mắc bệnh:

• Thăm khám phụ khoa ít nhất 6 tháng một lần hoặc khi có dấu hiệu bất thường để phát hiện và điều trị kịp thời.
• Rửa vùng kín hàng ngày bằng nước sạch hoặc dung dịch vệ sinh dịu nhẹ, không thụt rửa sâu vào âm đạo.
• Lau khô vùng kín sau khi vệ sinh để tránh môi trường ẩm ướt.
• Giữ thói quen ăn uống đủ dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý, tránh stress kéo dài.
• Tập thể dục đều đặn để tăng cường sức khỏe và miễn dịch.
• Không sử dụng dung dịch vệ sinh chứa hóa chất mạnh, có mùi thơm nồng.
• Sử dụng bao cao su để tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục.