Viêm phế quản phổi ở trẻ em là gì? Nguyên nhân và cách phòng ngừa

Dù là bệnh lý hô hấp phổ biến, viêm phế quản phổi ở trẻ em vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng nếu chậm trễ trong việc điều trị. Căn bệnh này có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở những trẻ có hệ miễn dịch yếu, khiến quá trình hô hấp bị suy giảm và gây ảnh hưởng lớn tới sức khỏe tổng thể của trẻ nhỏ.

Viêm phế quản phổi ở trẻ em là gì?

Viêm phế quản phổi là bệnh lý viêm nhiễm tại phổi, nơi các phế nang bị tổn thương do sự xâm nhập của virus hoặc vi khuẩn. Trẻ nhỏ, nhất là trong những năm đầu đời, có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện nên dễ bị tác động hơn so với người lớn. Khi phổi bị viêm, dịch hoặc mủ tích tụ trong phế nang, làm cản trở quá trình trao đổi khí, dẫn đến tình trạng thiếu oxy trong máu.

Nếu không được điều trị đúng lúc, viêm phế quản phổi có thể diễn tiến nhanh chóng, gây biến chứng nguy hiểm như suy hô hấp, đặc biệt ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ dưới 1 tuổi. Sự tiến triển âm thầm nhưng nghiêm trọng của bệnh đòi hỏi phụ huynh cần đặc biệt lưu tâm đến các triệu chứng cảnh báo.

Nguyên nhân gây viêm phế quản phổi ở trẻ em

Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ trẻ mắc viêm phế quản phổi, song phần lớn trường hợp là do virus. Một số loại virus thường gặp gồm: RSV (virus hợp bào hô hấp), rhinovirus, adenovirus, virus cúm, và virus parainfluenza - loại virus không chỉ gây viêm phế quản phổi mà còn có thể gây viêm thanh quản.

Thông thường, bệnh khởi phát từ những nhiễm trùng nhẹ ở đường hô hấp trên như viêm họng hay cảm lạnh. Sau vài ngày, vi khuẩn hoặc virus di chuyển xuống phổi, làm tắc nghẽn phế nang và cản trở quá trình hấp thụ oxy. Bên cạnh đó, các yếu tố như di truyền hen suyễn, cơ địa dị ứng, môi trường sống nhiều bụi mịn, khói thuốc hay ô nhiễm không khí cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh cho trẻ.

Viêm phế quản phổi ở trẻ em có nguy hiểm không?

Các chuyên gia y tế cảnh báo, viêm phế quản phổi ở trẻ em có mức độ nguy hiểm cao hơn nhiều so với người lớn do hệ miễn dịch của trẻ chưa phát triển đầy đủ. Khả năng chống lại tác nhân gây bệnh còn hạn chế khiến vi khuẩn, virus dễ dàng xâm nhập và lan rộng trong cơ thể qua mạng lưới bạch mạch dày đặc.

Đặc biệt, đường thở ở trẻ nhỏ vốn đã ngắn và hẹp, khi bị viêm sẽ càng dễ bị bít tắc, gây khó thở nghiêm trọng. Phụ huynh cần nhận biết các dấu hiệu cảnh báo để kịp thời đưa trẻ đến cơ sở y tế:

• Khó thở, tím tái: Nếu trẻ thở nhanh bất thường hoặc có dấu hiệu tím môi, da nhợt nhạt, cần khẩn cấp đưa trẻ đi cấp cứu. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, nhịp thở bất thường là: Trẻ dưới 2 tháng ≥ 60 lần/phút, trẻ từ 2 - 12 tháng ≥ 50 lần/phút, và trẻ từ 1 - 5 tuổi ≥ 40 lần/phút.
• Sốt cao trên 39°C: Sốt cao kéo dài không đáp ứng với thuốc hạ sốt, kèm co giật hoặc li bì, là biểu hiện nguy hiểm cần được xử trí ngay.
• Bỏ bú, ho liên tục, ngủ mê man: Trẻ không chịu bú mẹ, ho nhiều không dứt, hoặc có dấu hiệu mệt mỏi quá mức, khó đánh thức cần được đưa đến bệnh viện càng sớm càng tốt.

Việc theo dõi sát sao và điều trị đúng phác đồ sẽ giúp ngăn chặn biến chứng, bảo vệ sự phát triển khỏe mạnh cho trẻ..

Cách phòng ngừa viêm phế quản phổi ở trẻ em

Để giúp trẻ tránh được nguy cơ mắc bệnh viêm phế quản phổi, phụ huynh cần thực hiện một số biện pháp chăm sóc sức khỏe toàn diện, từ chế độ dinh dưỡng đến môi trường sống. Dưới đây là những lời khuyên cụ thể để bảo vệ sức khỏe hô hấp của trẻ:

• Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Cung cấp đủ dưỡng chất cho trẻ mỗi ngày là yếu tố quan trọng giúp tăng cường hệ miễn dịch. Đặc biệt, trong 6 tháng đầu đời, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất, giúp bảo vệ trẻ khỏi nhiễm trùng. Ngoài ra, phụ huynh cần bổ sung thêm kẽm và vitamin D vào chế độ ăn uống của trẻ để hỗ trợ hệ miễn dịch phát triển khỏe mạnh.
• Cung cấp đủ nước cho trẻ: Đảm bảo trẻ uống đủ nước mỗi ngày là yếu tố quan trọng để giữ cho cơ thể luôn khỏe mạnh và giúp hệ hô hấp hoạt động tốt. Đặc biệt đối với trẻ trên 6 tháng tuổi, việc cung cấp nước cho cơ thể là rất cần thiết để duy trì chức năng các cơ quan, bao gồm cả hệ hô hấp.
• Môi trường sống sạch sẽ và thoáng mát: Đảm bảo nơi ở của trẻ luôn thông thoáng, sạch sẽ và có không khí trong lành sẽ giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp. Phụ huynh nên duy trì vệ sinh không gian sống, đặc biệt là phòng ngủ của trẻ.
• Giữ gìn môi trường không khói bụi: Tránh để trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá và khói bụi, vì những yếu tố này có thể gây kích ứng và làm tổn thương đường hô hấp của trẻ. Bảo vệ trẻ khỏi môi trường ô nhiễm, khói thuốc lá là cách phòng ngừa hiệu quả các bệnh lý về hô hấp.
• Tiêm chủng đầy đủ: Tiêm chủng là một trong những phương pháp phòng ngừa bệnh tật hiệu quả nhất. Phụ huynh cần tiêm phòng đầy đủ cho trẻ theo lịch tiêm chủng của Bộ Y tế, đặc biệt là các vắc xin phòng cúm và các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác.
• Vệ sinh đường hô hấp cho trẻ: Vệ sinh mũi và họng cho trẻ hàng ngày bằng nước muối sinh lý giúp loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn và virus có thể xâm nhập vào cơ thể. Điều này giúp bảo vệ đường hô hấp của trẻ và ngăn ngừa viêm nhiễm.
• Giữ ấm cho trẻ khi trời lạnh: Vào những ngày thời tiết lạnh, nhất là vào sáng sớm và đêm, việc giữ ấm cho trẻ là vô cùng quan trọng. Trẻ em có thể dễ dàng bị cảm lạnh, viêm họng hoặc viêm phế quản nếu không được bảo vệ kỹ càng trong những ngày trời lạnh.
• Điều trị sớm các bệnh đường hô hấp: Khi trẻ có dấu hiệu mắc bệnh về đường hô hấp, dù là cấp tính hay mãn tính, phụ huynh cần đưa trẻ đi thăm khám và điều trị kịp thời. Điều trị đúng cách và dứt điểm giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm viêm phế quản phổi.
• Hạn chế tiếp xúc với người bệnh: Trẻ em nên tránh tiếp xúc gần với những người bị nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính. Việc này giúp hạn chế khả năng lây nhiễm virus hoặc vi khuẩn, đặc biệt là trong mùa dịch bệnh hoặc khi có sự bùng phát các bệnh về hô hấp.

Viêm phế quản phổi ở trẻ em là bệnh lý nguy hiểm, có thể diễn tiến nhanh nếu không được xử lý kịp thời. Bố mẹ cần chủ động phòng ngừa bằng cách giữ môi trường sống sạch sẽ, đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ, tiêm phòng đúng lịch và theo dõi sức khỏe trẻ thường xuyên. Khi có dấu hiệu bất thường, cần đưa trẻ đi khám sớm để điều trị kịp thời, giúp trẻ luôn khỏe mạnh và an toàn.

Tiêm vắc xin ngừa viêm phế quản phổi là biện pháp hiệu quả giúp bảo vệ trẻ trước nguy cơ mắc bệnh và hạn chế tối đa các biến chứng nguy hiểm. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu tự hào cung cấp các loại vắc xin chất lượng cao, được bảo quản trong điều kiện đạt chuẩn GSP nghiêm ngặt, đảm bảo độ an toàn và hiệu lực tối ưu. Quy trình tiêm chủng được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, mang đến sự an tâm cho phụ huynh. Để được hỗ trợ tư vấn và đặt lịch tiêm, quý khách vui lòng liên hệ tổng đài miễn phí 1800 6928.