Viêm mũi xoang xuất tiết: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Viêm mũi xoang xuất tiết là một dạng viêm xoang phổ biến tại Việt Nam, đặc trưng bởi sự tích tụ dịch nhầy trong khoang mũi xoang, gây nghẹt mũi, chảy nước mũi và đau đầu âm ỉ. Bệnh dễ bùng phát vào thời điểm giao mùa hoặc khi ô nhiễm không khí gia tăng. Nhận diện và điều trị sớm căn bệnh viêm mũi xoang xuất tiết giúp ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Viêm mũi xoang xuất tiết là gì?

Viêm mũi xoang xuất tiết là một dạng của viêm xoang, đặc trưng bởi sự tích tụ dịch nhầy trong các hốc xoang mà không có hiện tượng nhiễm khuẩn mủ như trong viêm xoang mủ. Bệnh thường xuất hiện sau cảm cúm, viêm mũi dị ứng hoặc do rối loạn dẫn lưu xoang. Tuy không nguy hiểm trong giai đoạn đầu nhưng nếu không được xử lý kịp thời, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm xoang mãn tính hoặc bội nhiễm vi khuẩn.

Đặc điểm nổi bật của viêm xoang mũi xuất tiết bao gồm:

• Dịch tiết: Dịch mũi trong viêm mũi xoang xuất tiết thường trong hoặc nhầy, không chứa mủ vàng/xanh như trong viêm xoang nhiễm khuẩn.
• Triệu chứng âm thầm: Bệnh hiếm khi gây sốt hoặc chỉ sốt nhẹ với các dấu hiệu tiến triển chậm, dễ bị bỏ qua.
• Tính chất kéo dài: Viêm mũi xoang xuất tiết thường dai dẳng, dễ tái phát, gây khó khăn cho hô hấp và làm giảm chất lượng cuộc sống.

Việc nhận diện và xử lý sớm viêm mũi xoang xuất tiết là vô cùng quan trọng để ngăn ngừa diễn tiến thành viêm xoang mãn tính hoặc bội nhiễm vi khuẩn, từ đó giúp người bệnh duy trì sức khỏe và sinh hoạt bình thường.

Nguyên nhân gây viêm mũi xoang xuất tiết thường gặp

Viêm mũi xoang xuất tiết có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ yếu tố môi trường, nhiễm trùng đến các bất thường giải phẫu. Cụ thể:

Sau nhiễm siêu vi hoặc cảm cúm

Cảm cúm hoặc nhiễm siêu vi là nguyên nhân hàng đầu gây ra viêm mũi xoang xuất tiết. Khi hệ miễn dịch suy yếu, niêm mạc mũi xoang dễ bị viêm dẫn đến tích tụ dịch nhầy. Tình trạng viêm kéo dài làm cản trở dẫn lưu dịch từ các xoang, gây ứ đọng và khó chịu. Theo các chuyên gia, khoảng 80% các trường hợp viêm xoang cấp tính bắt nguồn từ nhiễm siêu vi, trong đó nhiều trường hợp tiến triển thành viêm mũi xoang xuất tiết nếu không được điều trị đúng cách.

Dị ứng và môi trường ô nhiễm

Dị ứng là một yếu tố quan trọng gây ra viêm mũi xoang xuất tiết. Các tác nhân như phấn hoa, lông động vật, bụi nhà hoặc thay đổi thời tiết kích thích niêm mạc mũi, dẫn đến viêm mũi dị ứng và tích tụ dịch nhầy. 

Ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn ở Việt Nam cũng làm gia tăng tỷ lệ mắc bệnh viêm mũi xoang xuất tiết. Theo Bộ Y tế, hơn 40% bệnh lý hô hấp tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM liên quan đến yếu tố môi trường. Khói bụi, hóa chất và các hạt mịn trong không khí làm kích ứng niêm mạc, gây viêm và cản trở dẫn lưu xoang.

Cấu trúc mũi bất thường

Bất thường về cấu trúc mũi như vách ngăn lệch hoặc polyp mũi làm hẹp lối thông xoang, cản trở lưu thông dịch nhầy, từ đó gây ra viêm mũi xoang xuất tiết. Polyp mũi hoặc các khối u lành tính trong khoang mũi có thể gây tắc nghẽn lâu dài, làm tăng nguy cơ tái phát bệnh.

Các yếu tố khác

Ngoài các nguyên nhân nêu trên, viêm mũi xoang xuất tiết còn có thể liên quan đến:

• Thay đổi áp suất: Thường gặp ở những người đi máy bay hoặc lặn biển thường xuyên.
• Hệ miễn dịch yếu: Người mắc bệnh mãn tính như tiểu đường, suy giảm miễn dịch dễ bị viêm mũi xoang hơn.
• Tiếp xúc với hóa chất: Hóa chất trong môi trường làm việc hoặc khói thuốc lá cũng có thể kích thích niêm mạc mũi.

Triệu chứng của viêm mũi xoang xuất tiết

Nhận biết sớm các triệu chứng của viêm mũi xoang xuất tiết giúp điều trị hiệu quả và tránh biến chứng. Dưới đây là những dấu hiệu điển hình:

• Nghẹt mũi kéo dài: Nghẹt mũi là triệu chứng phổ biến, thường ảnh hưởng cả hai bên mũi, gây khó thở, đặc biệt vào ban đêm, làm gián đoạn giấc ngủ và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
• Chảy nước mũi trong: Dịch mũi trong viêm mũi xoang xuất tiết thường trong, không có mùi hôi hoặc không đổi màu thành vàng/xanh như trong viêm mũi nhiễm khuẩn. Lượng dịch có thể nhiều, gây khó chịu.
• Đau đầu, cảm giác nặng mặt: Áp lực từ dịch nhầy tích tụ trong các hốc xoang gây đau âm ỉ ở vùng trán, giữa hai mắt hoặc hai bên má. Cảm giác nặng mặt thường tăng khi cúi đầu hoặc thay đổi tư thế.
• Mất hoặc giảm khứu giác: Mất khứu giác hoặc giảm khả năng ngửi thường gặp ở những người bị viêm mũi xoang xuất tiết kéo dài hoặc tái phát nhiều lần, ảnh hưởng đến khả năng cảm nhận mùi vị.
• Các triệu chứng khác: Người bệnh có thể gặp ho khan (do dịch mũi chảy xuống họng), mệt mỏi hoặc cảm giác áp lực trong tai. Ở trẻ em, triệu chứng có thể biểu hiện qua sự quấy khóc hoặc khó chịu không rõ nguyên nhân.

Viêm mũi xoang xuất tiết có nguy hiểm không? 

Nếu không được điều trị đúng cách, viêm mũi xoang xuất tiết có thể tiến triển thành viêm mũi xoang mãn tính. Dịch nhầy ứ đọng lâu ngày tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, gây nhiễm trùng thứ phát. Các biến chứng phổ biến bao gồm:

• Viêm tai giữa: Do dịch từ xoang chảy vào ống tai, đặc biệt ở trẻ em.
• Viêm họng mạn: Dịch mũi chảy xuống họng gây kích ứng và viêm kéo dài.
• Nhiễm trùng đường hô hấp dưới: Vi khuẩn phế cầu hoặc các vi khuẩn khác có thể gây viêm phế quản, viêm phổi.

Trẻ em và người cao tuổi có nguy cơ biến chứng cao hơn do hệ miễn dịch yếu. Tiêm vắc xin phế cầu là biện pháp hiệu quả để phòng ngừa biến chứng do vi khuẩn phế cầu, đặc biệt ở những người có bệnh lý tai mũi họng mãn tính. 

Hiện nay, hệ thống Tiêm chủng Long Châu cung cấp dịch vụ tiêm vắc xin phế cầu, giúp giảm nguy cơ biến chứng do vi khuẩn thứ phát ở bệnh nhân mắc viêm mũi xoang xuất tiết kéo dài. Nếu bạn đang có nhu cầu tiêm phế cầu hãy đến và trải nghiệm dịch vụ tiêm chủng tại Long Châu bạn nhé.

Điều trị viêm mũi xoang xuất tiết như thế nào cho đúng cách?

Điều trị viêm mũi xoang xuất tiết cần kết hợp giữa phương pháp nội khoa, can thiệp khi cần thiết và các biện pháp hỗ trợ tại nhà. Dưới đây là các hướng điều trị:

Điều trị nội khoa

Điều trị nội khoa là phương pháp chủ đạo trong việc kiểm soát viêm mũi xoang xuất tiết, nhằm giảm triệu chứng, cải thiện dẫn lưu dịch nhầy và ngăn ngừa tái phát. Các biện pháp nội khoa tập trung vào làm sạch khoang mũi, giảm viêm và kiểm soát các yếu tố dị ứng, đồng thời tránh các sai lầm trong sử dụng thuốc. Các phương pháp điều trị nội khoa chính trong điều trị viêm mũi xoang xuất tiết bao gồm:

• Xịt rửa mũi: Sử dụng dung dịch nước muối sinh lý hoặc xịt mũi kháng viêm để làm sạch khoang mũi, giảm ứ đọng dịch nhầy.
• Thuốc chống dị ứng và kháng viêm: Antihistamine hoặc corticoid tại chỗ (dạng xịt mũi) có thể được bác sĩ kê đơn để giảm viêm và dị ứng.

Lưu ý: Tránh lạm dụng kháng sinh vì bệnh không do vi khuẩn, sử dụng kháng sinh không cần thiết có thể gây kháng thuốc.

Phẫu thuật hoặc can thiệp khi cần thiết

Trong các trường hợp nặng hoặc tái phát liên tục, bác sĩ có thể chỉ định:

• Nội soi mũi xoang để dẫn lưu dịch nhầy và làm thông thoáng các hốc xoang.
• Phẫu thuật chỉnh hình sửa chữa vách ngăn lệch hoặc loại bỏ polyp mũi.

Hỗ trợ điều trị bằng các biện pháp tự nhiên

Bên cạnh các phương pháp điều trị nội khoa, các biện pháp tự nhiên đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ kiểm soát viêm mũi xoang xuất tiết. Những biện pháp này không chỉ giúp giảm triệu chứng như nghẹt mũi, chảy nước mũi mà còn tăng cường sức khỏe tổng thể, cải thiện khả năng phục hồi của cơ thể. Dưới đây là các biện pháp tự nhiên hiệu quả để hỗ trợ điều trị viêm mũi xoang xuất tiết:

• Xông mũi: Sử dụng tinh dầu bạc hà, khuynh diệp hoặc hơi nước nóng để làm thông thoáng đường thở.
• Uống đủ nước: Giúp làm loãng dịch nhầy, cải thiện dẫn lưu xoang.
• Tăng cường vitamin C: Hỗ trợ hệ miễn dịch, giảm nguy cơ nhiễm trùng thứ phát.
• Nghỉ ngơi hợp lý: Giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn.

Phòng ngừa tái phát

Để giảm nguy cơ tái phát viêm mũi xoang xuất tiết, người bệnh cần:

• Tránh tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng như khói bụi, phấn hoa.
• Giữ vệ sinh mũi họng bằng cách rửa mũi thường xuyên.
• Tiêm vắc xin phế cầu.

Viêm mũi xoang xuất tiết không quá nguy hiểm nếu được phát hiện và điều trị đúng cách. Nhận biết sớm các triệu chứng như nghẹt mũi, chảy nước mũi trong, đau đầu sẽ giúp tránh biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Kết hợp điều trị nội khoa, can thiệp khi cần và các biện pháp tự nhiên là chìa khóa để kiểm soát bệnh. Tiêm vắc xin phế cầu là bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe tai mũi họng. Hãy liên hệ đến Tiêm chủng Long Châu để được tư vấn hỗ trợ đặt lịch tiêm phòng bạn nhé.