Vi khuẩn lao tồn tại trong không khí bao lâu? Biện pháp phòng ngừa lây nhiễm

Bệnh lao là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có khả năng lây lan mạnh mẽ qua đường hô hấp. Mỗi năm, hàng triệu người trên thế giới mắc bệnh và không ít trường hợp tử vong do lao phổi. Một trong những yếu tố khiến bệnh dễ lây lan là khả năng tồn tại bền bỉ của vi khuẩn lao trong môi trường không khí. Vậy, vi khuẩn lao tồn tại trong không khí bao lâu và cần có những biện pháp nào để phòng ngừa lây nhiễm hiệu quả? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn rõ ràng nhất về vấn đề này.

Tổng quan về vi khuẩn lao

Vi khuẩn lao (Mycobacterium tuberculosis) là nguyên nhân gây ra bệnh lao, một trong những bệnh lý truyền nhiễm nghiêm trọng hàng đầu trên thế giới. Bệnh lây lan chủ yếu qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, giải phóng các hạt dịch nhỏ chứa vi khuẩn vào không khí. Những hạt này có kích thước rất nhỏ, lơ lửng trong không khí và có thể bị người khác hít phải, dẫn đến nguy cơ lây nhiễm.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 10 triệu người mắc bệnh lao và 1,5 triệu người tử vong vì căn bệnh này. Sự tồn tại dai dẳng của vi khuẩn lao trong không khí là một trong những lý do khiến căn bệnh này vẫn còn là mối đe dọa lớn đối với sức khỏe cộng đồng. Vậy vi khuẩn lao tồn tại trong không khí bao lâu?

Vi khuẩn lao tồn tại trong không khí bao lâu?

Vi khuẩn lao tồn tại trong không khí bao lâu phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng và lưu thông không khí. Vi khuẩn lao có cấu trúc vỏ bảo vệ đặc biệt, giúp chúng sống sót tốt trong môi trường ngoài cơ thể. Theo các nghiên cứu khoa học, thời gian tồn tại của vi khuẩn lao trong không khí có thể kéo dài từ vài giờ đến vài tháng, tùy thuộc vào điều kiện môi trường:

Trong môi trường không khí ẩm và thiếu ánh sáng

Đây là điều kiện lý tưởng để vi khuẩn lao phát triển và tồn tại. Các nghiên cứu cho thấy, trong môi trường ẩm ướt, ít ánh sáng mặt trời, vi khuẩn lao có thể sống từ 3 đến 4 tháng, thậm chí lâu hơn nếu nhiệt độ ổn định và không có tác nhân diệt khuẩn mạnh. Chính vì vậy, các khu vực như tầng hầm, nhà kho, hoặc phòng kín ít ánh sáng là những nơi có nguy cơ tích tụ vi khuẩn lao cao.

Dưới ánh sáng mặt trời trực tiếp

Tia cực tím (UV) trong ánh sáng mặt trời có khả năng phá hủy cấu trúc tế bào của vi khuẩn lao, khiến chúng bị tiêu diệt chỉ sau khoảng 1,5 giờ tiếp xúc liên tục. Đây là lý do tại sao các biện pháp phòng ngừa như phơi nắng chăn màn, quần áo của người bệnh lao được khuyến khích, giúp giảm nguy cơ lây lan.

Trong môi trường kín, ít lưu thông không khí

Những nơi như phòng bệnh, nhà tù, ký túc xá hay các khu dân cư đông đúc và chật hẹp thường là môi trường thuận lợi để vi khuẩn lao lơ lửng lâu hơn trong không khí. Khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, các giọt dịch chứa vi khuẩn được phát tán, và trong môi trường không lưu thông, chúng có thể tồn tại lâu dài, làm tăng nguy cơ lây nhiễm cho những người xung quanh.

Bề mặt vật dụng

Ngoài việc lơ lửng trong không khí, vi khuẩn lao cũng có thể lưu lại một thời gian ngắn trên bề mặt vật dụng như bàn ghế, tay nắm cửa, giường chiếu… Tuy nhiên, thời gian tồn tại cụ thể của vi khuẩn trên các bề mặt này hiện chưa được xác định rõ ràng và có thể thay đổi tùy theo điều kiện nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng. Do đó, việc duy trì vệ sinh sạch sẽ và khử khuẩn bề mặt thường xuyên vẫn là biện pháp quan trọng để phòng ngừa lây lan gián tiếp.

Như vậy, khả năng sống sót của vi khuẩn lao phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện ngoại cảnh. Sự dai dẳng này là yếu tố chính khiến bệnh lao vẫn còn tồn tại mạnh mẽ trong cộng đồng, đặc biệt ở những khu vực đông đúc và kém thông thoáng.

Các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm vi khuẩn lao

Phòng ngừa lây nhiễm lao là yếu tố quan trọng để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng. Dưới đây là những biện pháp cần thiết để hạn chế nguy cơ lây lan vi khuẩn lao:

Tiêm phòng vắc-xin BCG

Tiêm ngừa vắc xin BCG là biện pháp phòng ngừa lao hiệu quả nhất hiện nay. Vắc xin này giúp cơ thể tạo ra kháng thể chống lại Mycobacterium tuberculosis – tác nhân gây bệnh lao. Theo khuyến cáo, trẻ sơ sinh nên được tiêm BCG ngay sau khi chào đời để giảm nguy cơ mắc lao, đặc biệt là thể lao nặng như lao màng não hay lao kê. Ngoài ra, người lớn sống hoặc làm việc trong môi trường có nguy cơ cao cũng nên xem xét tiêm ngừa để bảo vệ bản thân. Việc tiêm ngừa không chỉ bảo vệ cá nhân mà còn giúp giảm thiểu lây lan trong cộng đồng.

Đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người bệnh

Khi tiếp xúc với người mắc lao, đặc biệt là trong không gian kín như phòng bệnh, xe buýt, văn phòng,… việc đeo khẩu trang y tế giúp ngăn chặn hạt dịch chứa vi khuẩn lao phát tán vào không khí. Đây là biện pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả để phòng tránh lây nhiễm.

Thông gió nơi ở và làm việc

Vi khuẩn lao tồn tại trong không khí bao lâu phụ thuộc vào mức độ thông thoáng và ánh sáng mặt trời. Những khu vực kín, ẩm thấp là điều kiện lý tưởng để vi khuẩn lao phát triển. Vì vậy, cần đảm bảo không gian sống và làm việc luôn thoáng khí, có ánh sáng mặt trời chiếu vào để giảm thiểu vi khuẩn. Mở cửa sổ thường xuyên, sử dụng quạt thông gió hoặc hệ thống lọc không khí sẽ giúp loại bỏ các hạt chứa vi khuẩn ra ngoài môi trường.

Hạn chế tiếp xúc gần với người bệnh

Nếu không có bảo hộ an toàn, việc tiếp xúc gần với người bệnh lao có thể làm tăng nguy cơ hít phải vi khuẩn lao. Đặc biệt trong các không gian kín, việc duy trì khoảng cách an toàn là rất quan trọng để phòng ngừa lây nhiễm.

Vệ sinh cá nhân sạch sẽ

Thường xuyên rửa tay với xà phòng, khử khuẩn các đồ dùng cá nhân như khẩu trang, quần áo, khăn mặt,… cũng là cách giúp ngăn ngừa vi khuẩn lây lan. Ngoài ra, việc vệ sinh bề mặt các vật dụng chung như tay nắm cửa, bàn làm việc cũng cần được chú ý thường xuyên.

Vi khuẩn lao tồn tại trong không khí bao lâu phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng đặc biệt dễ kéo dài trong môi trường ẩm ướt và thiếu ánh sáng. Chính vì vậy, nâng cao ý thức phòng ngừa và thực hiện các biện pháp bảo vệ là vô cùng cần thiết để hạn chế sự lây lan của vi khuẩn lao trong cộng đồng. Nếu xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ nhiễm lao, cần nhanh chóng thăm khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.