Ung thư tuyến giáp có di truyền không? Những yếu tố làm tăng nguy cơ

Không phải tất cả các trường hợp ung thư tuyến giáp đều có yếu tố di truyền, nhưng một số thể bệnh đã được chứng minh có liên quan đến gen bất thường truyền từ thế hệ trước. Chính vì vậy, việc tìm hiểu nguy cơ và theo dõi sức khỏe định kỳ là rất cần thiết cho những ai có tiền sử gia đình mắc bệnh. 

Ung thư tuyến giáp có di truyền không? 

Để trả lời câu hỏi “ung thư tuyến giáp có di truyền không”, cần hiểu rằng không phải mọi trường hợp ung thư tuyến giáp đều liên quan đến yếu tố di truyền. Một số dạng ung thư tuyến giáp có liên quan đến gen, nhưng phần lớn các trường hợp lại chịu ảnh hưởng từ các yếu tố môi trường hoặc lối sống.

• Ung thư tuyến giáp thể tủy, hay còn gọi là MTC: Đây là loại có khả năng mang tính di truyền cao nhất, chiếm khoảng 25% các trường hợp. Loại ung thư này thường liên quan đến đột biến gen RET, một loại gen có thể được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Người mang đột biến này có nguy cơ cao phát triển MTC, đặc biệt nếu trong gia đình đã có người mắc bệnh. Đột biến RET có thể xuất hiện ở dạng di truyền hoặc là một phần của hội chứng đa u nội tiết.
• Ung thư tuyến giáp thể nhú và thể nang: Đây là hai loại phổ biến nhất, nhưng thường không mang tính di truyền rõ ràng. Các yếu tố nguy cơ liên quan đến chúng thường là phơi nhiễm phóng xạ, rối loạn nội tiết hoặc bệnh lý tuyến giáp mạn tính. Do đó, việc có người thân mắc bệnh không đồng nghĩa với việc chắc chắn bạn sẽ mắc, mà chỉ làm nguy cơ cao hơn đôi chút.

Vì vậy, nếu trong gia đình có người từng mắc ung thư tuyến giáp, đặc biệt là thể tủy, việc khám định kỳ và trao đổi với bác sĩ là vô cùng cần thiết. Các triệu chứng bất thường ở vùng cổ, như sưng, đau hoặc khó nuốt, cần được chú ý và kiểm tra sớm để phát hiện kịp thời.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư tuyến giáp ngoài di truyền

Mặc dù yếu tố di truyền đóng vai trò nhất định, nhưng phần lớn các ca ung thư tuyến giáp lại chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố khác. Hiểu rõ những yếu tố này giúp bạn chủ động phòng ngừa và xây dựng lối sống lành mạnh hơn.

• Phơi nhiễm phóng xạ: Một trong những yếu tố hàng đầu, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Việc từng tiếp xúc với tia phóng xạ trong điều trị y tế hoặc sống trong khu vực có sự cố hạt nhân làm nguy cơ tăng đáng kể.
• Tiền sử bệnh lý tuyến giáp: Các bệnh như bướu giáp nhân, viêm tuyến giáp hoặc rối loạn chức năng tuyến giáp mạn tính có thể thay đổi cấu trúc tuyến giáp, tạo điều kiện cho tế bào bất thường phát triển thành ung thư.
• Giới tính và độ tuổi: Phụ nữ có nguy cơ mắc cao gấp 2 đến 3 lần so với nam giới, đặc biệt trong độ tuổi 20 đến 55. Điều này có thể liên quan đến sự dao động nội tiết trong các giai đoạn như mang thai hoặc mãn kinh. Nam giới tuy ít mắc hơn nhưng khi mắc thường có diễn tiến phức tạp hơn và tiên lượng khó khăn hơn.
• Chế độ ăn uống thiếu hoặc dư i-ốt: Thiếu i-ốt có thể gây rối loạn tuyến giáp, trong khi dư thừa i-ốt, đặc biệt qua bổ sung quá mức cũng ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động tuyến giáp.
• Lối sống và môi trường: Căng thẳng kéo dài, hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia, béo phì hoặc môi trường sống ô nhiễm đều là các yếu tố nguy cơ, dù mức độ khác nhau tùy cơ địa và khả năng thích ứng của từng người.

Tóm lại, yếu tố di truyền chỉ là một phần trong nhiều nhân tố gây nên khác. Chính môi trường sống, bệnh lý nền, dinh dưỡng và thói quen sinh hoạt mới đóng vai trò quyết định nhiều hơn trong việc hình thành nguy cơ mắc bệnh.

Làm gì khi gia đình có người bị ung thư tuyến giáp?

Nếu trong gia đình có người từng mắc ung thư tuyến giáp, đặc biệt là thể tủy, việc chủ động theo dõi và phòng ngừa là điều cần thiết. Bạn có thể thực hiện các bước sau:

Tầm soát và xét nghiệm gen RET

Bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm di truyền để xác định nguy cơ, đặc biệt nếu gia đình có nhiều người mắc MTC hoặc hội chứng MEN, viết tắt của Multiple Endocrine Neoplasia. Phát hiện sớm giúp xây dựng kế hoạch theo dõi lâu dài và thậm chí can thiệp phẫu thuật dự phòng trong một số trường hợp đặc biệt.

Khám sức khỏe định kỳ

Siêu âm tuyến giáp kết hợp với xét nghiệm máu giúp theo dõi hoạt động tuyến giáp và phát hiện bất thường kịp thời. Tần suất khám sức khoẻ định kỳ có thể dao động từ 6 tháng đến 1 năm một lần, tùy theo tiền sử gia đình, độ tuổi và tình trạng sức khỏe tổng thể.

Chế độ ăn uống cân bằng

Bổ sung i-ốt hợp lý từ hải sản, rong biển hoặc muối i-ốt, đồng thời hạn chế lạm dụng thực phẩm chức năng để tránh dư thừa. Duy trì cân nặng ổn định, tập luyện thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc và hạn chế căng thẳng sẽ giúp hỗ trợ tốt cho chức năng tuyến giáp.

Phòng tránh phơi nhiễm phóng xạ

Nếu sinh sống hoặc làm việc ở khu vực có nguy cơ phóng xạ, cần áp dụng biện pháp bảo hộ phù hợp, tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn an toàn bức xạ trong y tế và môi trường, đồng thời hạn chế tối đa việc tiếp xúc trực tiếp với nguồn phóng xạ không cần thiết.

Tư vấn di truyền

Gặp chuyên gia để được đánh giá nguy cơ cá nhân, phân tích tiền sử gia đình và nhận khuyến nghị theo dõi cụ thể. Đây là bước quan trọng giúp bạn có kế hoạch chăm sóc sức khỏe chủ động, đồng thời trấn an tâm lý cho các thành viên khác trong gia đình.

Tóm lại, khi có người thân mắc ung thư tuyến giáp, đặc biệt là thể tủy, việc kết hợp tầm soát định kỳ, điều chỉnh lối sống và tư vấn chuyên khoa sẽ giúp giảm nguy cơ và nâng cao hiệu quả phòng ngừa bệnh.

Trên đây là lời giải đáp cho thắc mắc ung thư tuyến giáp có di truyền không mà bạn có thể tham khảo. Nếu gia đình bạn có người từng mắc bệnh, đừng quá lo lắng. Việc khám định kỳ, xét nghiệm khi cần, duy trì lối sống lành mạnh và chủ động trao đổi với bác sĩ sẽ giúp bạn phòng ngừa và phát hiện sớm. Ung thư tuyến giáp có di truyền không sẽ không còn là nỗi lo nếu bạn có thông tin đầy đủ và sự chuẩn bị phù hợp.