U nang tuyến giáp là gì? Nguyên nhân và cách điều trị

Một ngày nọ, bạn vô tình phát hiện có khối nhỏ ở vùng cổ khi soi gương hoặc đi khám sức khỏe định kỳ. Sau siêu âm, bác sĩ kết luận đó là u nang tuyến giáp - một thuật ngữ nghe có vẻ đáng lo, nhưng không phải lúc nào cũng nguy hiểm. Vậy u nang tuyến giáp thực chất là gì? Tại sao lại xuất hiện? Liệu có cần điều trị hay không? 

U nang tuyến giáp là gì? Nguyên nhân gây bệnh

U nang tuyến giáp - hay còn gọi là nang giáp - là sự xuất hiện của một khối chứa dịch hoặc hỗn hợp dịch và mô rắn bên trong tuyến giáp, tuyến nội tiết nằm ngay phía trước cổ. Tuy đa số các nang này có kích thước nhỏ (thường từ 2 - 3mm) và thuộc dạng lành tính, vẫn có một tỷ lệ rất nhỏ tiến triển thành ung thư. Vì vậy, việc phát hiện sớm và theo dõi sát là điều không thể chủ quan.

U nang tuyến giáp có thể phát sinh do nhiều yếu tố khác nhau, từ rối loạn miễn dịch đến ảnh hưởng từ môi trường sống. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:

• Rối loạn miễn dịch: Khi hệ miễn dịch bị suy yếu hoặc hoạt động bất thường, các virus, vi khuẩn hay tác nhân lạ có thể tấn công tuyến giáp, dẫn đến tổn thương và hình thành nang.
• Yếu tố di truyền: Những người có người thân trong gia đình từng mắc u tuyến giáp (dù lành hay ác tính) sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Nội tiết tố nữ: Phụ nữ, đặc biệt trong độ tuổi sinh sản, thường có nguy cơ cao hơn do ảnh hưởng của hormone và những thay đổi sinh lý trong cơ thể.
• Bệnh lý tuyến giáp: Các rối loạn nội tiết như suy giáp, cường giáp, hoặc bệnh Basedow cũng có thể là nền tảng gây phát triển nang giáp.
• Chế độ ăn mất cân bằng i-ốt: Việc tiêu thụ quá ít hoặc quá nhiều i-ốt - khoáng chất thiết yếu cho hoạt động của tuyến giáp - đều có thể dẫn đến rối loạn chức năng tuyến và hình thành nang.
• Tiếp xúc với chất độc: Việc tiếp xúc với phóng xạ, hóa chất độc hại trong môi trường sống hoặc do điều trị các bệnh khác có thể ảnh hưởng đến cấu trúc và hoạt động tuyến giáp.
• Lối sống và yếu tố nguy cơ khác: Tuổi tác cao, béo phì, hút thuốc, sử dụng rượu bia thường xuyên, cùng với thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh cũng góp phần làm tăng nguy cơ hình thành u nang tuyến giáp.

Biểu hiện của u nang tuyến giáp

Ở giai đoạn đầu, u nang tuyến giáp thường tiến triển âm thầm và hiếm khi gây ra triệu chứng rõ rệt. Phần lớn trường hợp chỉ tình cờ được phát hiện khi người bệnh siêu âm vùng cổ trong các đợt khám sức khỏe định kỳ. Tuy nhiên, khi khối nang bắt đầu phát triển về kích thước, các dấu hiệu lâm sàng có thể dần xuất hiện và gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, cụ thể như:

Cổ sưng hoặc xuất hiện khối bất thường: Người bệnh có thể tự quan sát thấy vùng cổ hơi phồng lên một bên hoặc sờ thấy một khối mềm, di động nhẹ ngay phía trước cổ.

Ho kéo dài không rõ nguyên nhân: Một số trường hợp bị ho dai dẳng, có thể khan tiếng hoặc có đờm nhẹ, không đáp ứng với điều trị thông thường và không liên quan đến nhiễm trùng hô hấp.

Khó chịu vùng họng: Cảm giác đau rát họng, nghẹn khi nuốt, có dị vật vướng ở cổ hoặc cảm giác nuốt không trôi thường gặp ở những người có u nang tuyến giáp kích thước lớn, gây chèn ép khí quản hoặc thực quản.

Thay đổi giọng nói: Một số bệnh nhân có biểu hiện khàn tiếng, giọng nói yếu hoặc thay đổi bất thường, đi kèm với cảm giác nặng ngực, khó thở, nhất là khi khối u ảnh hưởng đến dây thần kinh thanh quản.

Xuất hiện hạch vùng cổ: Trong một số tình huống, người bệnh có thể sờ thấy hạch nổi quanh cổ, gây cảm giác đau nhẹ. Đây là dấu hiệu cần được theo dõi cẩn thận để loại trừ nguy cơ u ác tính.

Việc nhận biết sớm các triệu chứng liên quan đến u nang tuyến giáp có vai trò quan trọng trong quá trình chẩn đoán và điều trị, giúp hạn chế các biến chứng không mong muốn do phát hiện muộn. Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào kể trên, người bệnh nên chủ động đi khám chuyên khoa nội tiết hoặc tai - mũi - họng để được đánh giá chính xác.

Phương pháp điều trị u nang tuyến giáp

Việc lựa chọn phương pháp điều trị u nang tuyến giáp phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Kích thước khối nang, vị trí, mức độ chèn ép lên các cơ quan lân cận, đặc điểm mô học (lành tính hay ác tính), cũng như triệu chứng lâm sàng mà người bệnh gặp phải. Dưới đây là các hướng điều trị phổ biến hiện nay.

Chọc hút dịch nang

Đối với những khối u nang tuyến giáp đơn thuần, bên trong chứa dịch lỏng và không có dấu hiệu ác tính, bác sĩ có thể chỉ định chọc hút dịch dưới hướng dẫn siêu âm. Sau vài lần hút, nếu nang không tái phát hoặc giảm dần về kích thước thì không cần can thiệp thêm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, dịch có thể tái tạo lại, đòi hỏi theo dõi sát hoặc áp dụng biện pháp khác.

Phẫu thuật tuyến giáp

Phẫu thuật được xem là chỉ định cần thiết trong các trường hợp u nang phát triển lớn (thường trên 3cm), gây chèn ép dẫn đến khó thở, nuốt nghẹn, thay đổi giọng nói hoặc làm biến dạng vùng cổ. Ngoài ra, nếu nghi ngờ hoặc xác định khối u có nguy cơ ác tính, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật cắt bỏ hoàn toàn khối u để ngăn ngừa biến chứng và nguy cơ lan rộng.

Đốt sóng cao tần (RFA - Radiofrequency Ablation)

Đây là phương pháp điều trị hiện đại, đặc biệt hiệu quả với các u nang tuyến giáp lành tính. Bác sĩ sẽ đưa kim điện cực vào khối nang dưới hướng dẫn siêu âm và sử dụng sóng cao tần để tạo nhiệt phá hủy mô nang mà không ảnh hưởng đến các mô lành xung quanh. Ưu điểm của phương pháp này là ít xâm lấn, hầu như không gây đau, không cần gây mê toàn thân, không để lại sẹo, bệnh nhân có thể về nhà trong ngày và phục hồi nhanh chóng.

Tóm lại, u nang tuyến giáp phần lớn là lành tính và có thể điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm và theo dõi đúng cách. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết dấu hiệu bất thường và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp người bệnh kiểm soát tốt tình trạng sức khỏe, ngăn ngừa biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Nếu nghi ngờ có bất thường tại vùng cổ, đặc biệt là khối u hoặc triệu chứng kéo dài, đừng ngần ngại đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và tư vấn kịp thời. Chủ động chăm sóc tuyến giáp chính là bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe nội tiết toàn diện.

Tiêm chủng đầy đủ giúp cơ thể nâng cao hệ miễn dịch, hỗ trợ phòng ngừa các bệnh lý viêm nhiễm kéo dài - một trong những yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến giáp. Từ đó, góp phần giảm nguy cơ rối loạn chức năng tuyến giáp và hình thành u nang tuyến giáp. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp vắc xin chính hãng, tiêm an toàn với đội ngũ y tế chuyên nghiệp. Gọi tổng đài miễn phí 1800 6928 để được tư vấn và đặt lịch tiêm sớm.