Triệu chứng của polyp đại tràng ác tính là gì? Khi nào nên tầm soát polyp đại tràng?

Polyp đại tràng là một trong những bệnh lý phổ biến ở hệ tiêu hóa, có thể âm thầm phát triển trong nhiều năm mà không gây triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, một số polyp có khả năng tiến triển thành ung thư nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Để bảo vệ sức khỏe, bạn cần hiểu rõ triệu chứng của polyp đại tràng ác tính cũng như các phương pháp chẩn đoán sớm, và Trung tâm Tiêm chủng Long Châu sẽ cung cấp những thông tin hữu ích về vấn đề này.

Polyp đại tràng và nguy cơ tiến triển thành ung thư

Polyp đại tràng là gì?

Polyp đại tràng là những khối u có kích thước đa dạng, hình thành trên lớp niêm mạc bên trong đại tràng hoặc trực tràng. Chúng có thể nhỏ chỉ vài milimét hoặc lớn đến vài centimet. Phần lớn polyp đại tràng là lành tính, tuy nhiên một số loại có khả năng phát triển thành ung thư, được gọi là polyp ác tính.

Quá trình polyp đại tràng phát triển thành khối u ác tính

Thông thường, polyp đại tràng cần nhiều năm để biến đổi thành ung thư. Ở giai đoạn sớm, chúng thường không gây ra triệu chứng rõ rệt. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, polyp ác tính có thể xâm lấn các mô xung quanh và di căn sang những cơ quan khác.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ polyp đại tràng trở thành ung thư bao gồm:

• Polyp có kích thước trên 1 cm dễ chuyển thành ung thư hơn so với các polyp nhỏ dưới 5 mm.
• Polyp tuyến nhung mao hoặc polyp răng cưa lớn có khả năng ác tính cao hơn.
• Người có nhiều polyp (đặc biệt từ 10 polyp trở lên) có nguy cơ ung thư đại tràng cao hơn.
• Hội chứng đa polyp gia đình (FAP) dễ dẫn đến ung thư đại tràng sớm nếu không điều trị.
• Tiền sử gia đình có người mắc ung thư hoặc polyp đại tràng làm tăng khả năng polyp phát triển thành ác tính.
• Lối sống không lành mạnh, như ăn nhiều thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn, ít chất xơ, hút thuốc lá, uống rượu bia, béo phì và ít vận động cũng làm tăng nguy cơ hình thành và phát triển polyp ác tính.

Triệu chứng của polyp đại tràng ác tính 

Thông thường, một polyp trong đại tràng có thể mất từ 5 – 10 năm, thậm chí hàng chục năm để tiến triển thành ung thư. Tuy nhiên, ở những người có yếu tố nguy cơ cao, quá trình này có thể diễn ra nhanh hơn. Việc phát hiện và loại bỏ polyp sớm là cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa sự hình thành khối u ác tính tại đại trực tràng.

Triệu chứng của polyp đại tràng ác tính thường diễn biến âm thầm và hiếm khi rõ ràng ở giai đoạn sớm. Khi polyp phát triển lớn hoặc bắt đầu xâm lấn các cơ quan lân cận, người bệnh có thể xuất hiện những dấu hiệu sau:

• Đi ngoài ra máu, có thể là máu tươi hoặc máu sẫm màu. Một số trường hợp không nhìn thấy máu bằng mắt thường nhưng xét nghiệm phân phát hiện có máu ẩn.
• Rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài không rõ nguyên nhân.
• Cảm giác đi tiêu không hết, phân thường nhỏ và dẹt.
• Đau bụng âm ỉ hoặc đau quặn từng cơn khó chịu.
• Sụt cân nhanh chóng, không có lý do rõ ràng.
• Thường xuyên mệt mỏi, chán ăn.
• Biểu hiện thiếu máu do chảy máu vi thể kéo dài ở đại tràng như chóng mặt, hoa mắt, da xanh xao, cơ thể suy nhược.

Phương pháp chẩn đoán polyp đại tràng ác tính

Polyp đại tràng được xác định là ác tính khi kết quả sinh thiết phát hiện sự hiện diện của tế bào ung thư. Nếu tổn thương đã xâm lấn xuống lớp dưới niêm mạc, nguy cơ lan rộng và di căn sẽ cao hơn. Trước khi đưa ra kết luận cuối cùng, bệnh nhân sẽ được thực hiện các xét nghiệm và kiểm tra đánh giá toàn diện như sau:

Xét nghiệm máu ẩn trong phân

Phương pháp này nhằm phát hiện lượng máu vi thể trong phân mà mắt thường không nhìn thấy được. Nếu kết quả dương tính, bác sĩ sẽ tiếp tục chỉ định nội soi đại tràng để xác định nguyên nhân chính xác.

Nội soi đại tràng

Qua hình ảnh nội soi đại tràng, bác sĩ có thể quan sát toàn bộ lòng đại tràng, đánh giá vị trí tổn thương, số lượng và kích thước polyp. Nếu phát hiện polyp, bác sĩ sẽ tiến hành lấy mẫu sinh thiết để kiểm tra xem có tế bào ung thư hay không.

Chụp CT-Scanner đại tràng

Kỹ thuật chụp CT-Scanner cho hình ảnh 3D của đại tràng, giúp bác sĩ phát hiện các bất thường hoặc tổn thương nghi ngờ ác tính.

Sinh thiết mô

Trong quá trình nội soi, bác sĩ sẽ lấy mẫu mô từ polyp và phân tích dưới kính hiển vi để xác định chính xác polyp có phải là khối u ác tính hay không.

Nếu kết quả sinh thiết khẳng định polyp đại tràng ác tính, bệnh nhân sẽ được chỉ định thêm các xét nghiệm chuyên sâu như chụp MRI hoặc CT để đánh giá mức độ xâm lấn và giai đoạn bệnh. Dựa trên kết quả này, bác sĩ sẽ quyết định phương án điều trị, có thể là phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ đại tràng.

Khi nào nên tầm soát polyp đại tràng?

Triệu chứng của polyp đại tràng ác tính có thể xuất hiện âm thầm hoặc biểu hiện rõ rệt, tùy thuộc vào mức độ tiến triển của bệnh. Để tránh phát hiện muộn, mỗi người nên chủ động tầm soát định kỳ hoặc thăm khám bác sĩ chuyên khoa khi có những dấu hiệu sau:

• Rối loạn tiêu hóa kéo dài, không cải thiện dù đã thay đổi chế độ ăn uống.
• Đi ngoài lẫn máu nhưng không tìm được nguyên nhân cụ thể.
• Giảm cân nhanh bất thường, kèm theo cảm giác mệt mỏi, suy nhược.
• Có người thân trong gia đình từng mắc polyp hoặc ung thư đại tràng, làm tăng nguy cơ di truyền.
• Trên 45 tuổi, độ tuổi có tỷ lệ mắc ung thư đại tràng cao hơn.

Những thông tin trên hy vọng sẽ giúp bạn chú ý hơn đến các biểu hiện bất thường, không chủ quan bỏ qua các triệu chứng của polyp đại tràng ác tính, từ đó kịp thời thăm khám và điều trị hiệu quả.

Như vậy, việc nhận biết sớm triệu chứng của polyp đại tràng ác tính và thực hiện các phương pháp chẩn đoán kịp thời có vai trò vô cùng quan trọng trong việc ngăn ngừa ung thư đại tràng. Nếu có những dấu hiệu bất thường về tiêu hóa, bạn nên thăm khám sớm để được tư vấn và điều trị phù hợp.