Nội soi đại tràng: Quy trình, chuẩn bị và những điều cần biết

Nội soi đại tràng đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm các tổn thương, từ đó hỗ trợ phòng ngừa và điều trị hiệu quả các bệnh lý tiêu hóa. Việc hiểu rõ quy trình và chuẩn bị tốt trước khi nội soi giúp người bệnh giảm lo lắng, hợp tác tốt với bác sĩ, nâng cao độ chính xác của chẩn đoán. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin chi tiết về nội soi đại tràng bao gồm quy trình thực hiện, lợi ích, rủi ro và những lưu ý cần thiết.

Tìm hiểu chung về phương pháp nội soi đại tràng

Nội soi đại tràng là thủ thuật y khoa sử dụng một ống mềm, linh hoạt có gắn camera nhỏ (ống nội soi) đưa qua hậu môn để quan sát toàn bộ niêm mạc đại tràng và trực tràng. Phương pháp này cho phép bác sĩ phát hiện các bất thường như viêm, loét, polyp hoặc dấu hiệu ung thư. Theo đánh giá của các chuyên gia, nội soi đại tràng là công cụ chẩn đoán hình ảnh phổ biến, an toàn và hiệu quả trong y học hiện đại.

Nội soi đại tràng được khuyến nghị trong những trường hợp cụ thể để đảm bảo chẩn đoán chính xác và kịp thời. Các chỉ định phổ biến bao gồm:

• Rối loạn tiêu hóa kéo dài: Tiêu chảy, táo bón hoặc đau bụng không rõ nguyên nhân kéo dài trên 3 tuần.
• Máu trong phân hoặc thiếu máu: Phát hiện máu trong phân hoặc thiếu máu không rõ nguyên nhân có thể liên quan đến xuất huyết tiêu hóa.
• Nghi ngờ polyp hoặc ung thư: Khi có triệu chứng hoặc nguy cơ cao mắc ung thư đại trực tràng.
• Theo dõi sau điều trị: Kiểm tra định kỳ sau phẫu thuật cắt polyp hoặc điều trị các bệnh lý đại tràng.
• Tầm soát ung thư: Đặc biệt ở những người trên 45 tuổi hoặc có tiền sử gia đình mắc ung thư đại trực tràng.

Tùy thuộc vào nhu cầu và tình trạng sức khỏe, bác sĩ có thể chỉ định 1 trong 2 phương pháp nội soi đại tràng bao gồm:

• Nội soi không gây mê: Phù hợp với những người muốn tiết kiệm chi phí hoặc không cần an thần.
• Nội soi có gây mê: Sử dụng thuốc an thần tĩnh mạch, giúp người bệnh thoải mái hơn, đặc biệt với những người lo lắng hoặc nhạy cảm với đau.

Quy trình nội soi đại tràng diễn ra như thế nào?

Hiểu rõ quy trình nội soi đại tràng giúp người bệnh chuẩn bị tốt hơn và giảm lo lắng. Quy trình bao gồm ba giai đoạn chính đó là chuẩn bị, thực hiện và chăm sóc sau thủ thuật.

Chuẩn bị trước nội soi

Để đảm bảo đại tràng sạch và dễ quan sát, người bệnh cần tuân thủ các hướng dẫn sau:

• Nhịn ăn: Người bệnh cần nhịn ăn từ 6 - 8 giờ trước khi nội soi để đảm bảo đại tràng trống.
• Làm sạch ruột: Uống thuốc làm sạch ruột (thường là thuốc nhuận tràng) theo chỉ định của bác sĩ, thường bắt đầu từ chiều hoặc tối hôm trước.
• Ngưng một số loại thuốc: Báo với bác sĩ nếu đang dùng thuốc chống đông máu, thuốc tiểu đường hoặc thuốc tim mạch để được điều chỉnh phù hợp.

Các bước thực hiện

Quá trình nội soi được thực hiện theo các bước cụ thể để đảm bảo an toàn và hiệu quả:

• Tư thế nằm: Người bệnh nằm nghiêng trái, đầu gối co lên để dễ đưa ống nội soi.
• Đưa ống nội soi: Bác sĩ từ từ đưa ống nội soi mềm qua hậu môn vào đại tràng đồng thời bơm khí nhẹ để làm giãn ruột.
• Quan sát và xử lý: Camera ghi lại hình ảnh niêm mạc đại tràng. Nếu phát hiện polyp hoặc mô bất thường, bác sĩ có thể sinh thiết hoặc cắt bỏ ngay.
• Thời gian thực hiện: Thủ thuật kéo dài khoảng 20 - 30 phút tùy thuộc vào tình trạng đại tràng.

Nếu chọn nội soi gây mê, bác sĩ sẽ tiêm thuốc an thần tĩnh mạch để người bệnh ngủ nhẹ, không cảm thấy khó chịu.

Sau khi nội soi

Sau thủ thuật, người bệnh cần lưu ý những điểm sau để phục hồi nhanh chóng:

• Sau nội soi, người bệnh có thể cảm thấy chướng bụng và đầy hơi do khí bơm vào ruột. Triệu chứng này thường tự hết.
• Nếu có gây mê, người bệnh cần nghỉ ngơi tại cơ sở y tế 1 - 2 giờ trước khi về nhà.
• Sinh hoạt bình thường có thể được tiếp tục trong ngày nhưng nên tránh vận động mạnh.

Nội soi đại tràng có đau không và có nguy hiểm không?

Lo lắng về cảm giác đau hoặc rủi ro là điều phổ biến khi nhắc đến nội soi đại tràng. Vậy nội soi đại tràng có đau không và có nguy hiểm không?

Mức độ khó chịu khi nội soi đại tràng sẽ phụ thuộc vào phương pháp và tình trạng sức khỏe cá nhân. Cụ thể:

• Nội soi không gây mê: Nội soi đại tràng có thể gây cảm giác tức hoặc đau nhẹ, đặc biệt khi ống nội soi đi qua các đoạn ruột gấp khúc. Bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ điều chỉnh để giảm khó chịu.
• Nội soi gây mê: Giảm tối đa cảm giác đau, người bệnh ngủ sâu trong suốt quá trình và tỉnh dậy mà không nhớ gì về thủ thuật.

Mặc dù an toàn, nội soi đại tràng vẫn có một số rủi ro hiếm gặp:

• Thủng đại tràng: Xảy ra dưới 0.1% trường hợp, thường do cấu trúc ruột bất thường hoặc thao tác sai kỹ thuật.
• Xuất huyết: Có thể xảy ra sau khi cắt polyp hoặc sinh thiết nhưng thường tự cầm hoặc được xử lý ngay.
• Dị ứng thuốc mê: Rất hiếm, thường gặp ở người có tiền sử dị ứng thuốc.

Để giảm thiểu rủi ro, hãy chọn cơ sở y tế uy tín và bác sĩ có chuyên môn cao.

Lưu ý trước và sau nội soi đại tràng

Việc tuân thủ các lưu ý trước và sau nội soi đại tràng giúp đảm bảo thủ thuật diễn ra suôn sẻ và an toàn.

Trước khi nội soi

Chuẩn bị kỹ lưỡng là yếu tố then chốt để đạt kết quả nội soi chính xác:

• Tuân thủ làm sạch ruột: Uống đủ liều thuốc nhuận tràng theo hướng dẫn để đảm bảo đại tràng sạch.
• Tránh thực phẩm màu đỏ/tím: Các loại thực phẩm như củ dền, nước ép nho có thể bị nhầm lẫn với máu.
• Thông báo tình trạng sức khỏe: Báo với bác sĩ nếu đang dùng thuốc tim mạch, tiểu đường hoặc có tiền sử dị ứng thuốc.

Sau nội soi

Chăm sóc sau thủ thuật giúp người bệnh phục hồi nhanh và phát hiện sớm các vấn đề bất thường:

• Theo dõi triệu chứng bất thường: Nếu xuất hiện đau bụng dữ dội, sốt hoặc chảy máu hậu môn kéo dài, cần liên hệ bác sĩ ngay.
• Chế độ ăn uống: Uống nhiều nước, ăn nhẹ (cháo, súp) trong ngày đầu. Tránh thực phẩm cay, nóng hoặc nhiều dầu mỡ.
• Hạn chế hoạt động mạnh: Nếu được gây mê, không lái xe hoặc vận hành máy móc trong 24 giờ.

Nội soi đại tràng là một thủ thuật an toàn, hiệu quả, đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán và phòng ngừa các bệnh lý tiêu hóa nguy hiểm. Mặc dù có thể gây chút khó chịu nhưng với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và thực hiện tại cơ sở y tế uy tín, nội soi mang lại giá trị y khoa to lớn. Việc chủ động tầm soát định kỳ, đặc biệt ở những người có nguy cơ cao giúp phát hiện sớm polyp, viêm loét hoặc ung thư từ đó tăng cơ hội điều trị thành công. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ và lựa chọn thời điểm phù hợp để thực hiện nội soi đại tràng một cách an toàn, hiệu quả.