Trĩ ngoại độ 3: Nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa hiệu quả

Trĩ ngoại độ 3 là một trong những mức độ nghiêm trọng nhất của bệnh trĩ ngoại, khiến người bệnh thường xuyên đau rát, khó chịu và ảnh hưởng nặng nề đến sinh hoạt hàng ngày. Ở giai đoạn này, búi trĩ sa ra ngoài hậu môn và không thể tự co vào, buộc người bệnh phải dùng tay đẩy vào. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị trĩ ngoại độ 3 là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe và phòng ngừa biến chứng.

Trĩ ngoại độ 3 có nguy hiểm không?

Trong các hệ thống phân loại y khoa, trĩ ngoại thuần túy không thường được phân độ giống trĩ nội; đa phần phân độ áp dụng cho trĩ nội (giai đoạn I - IV) dựa vào mức độ sa ra ngoài và khả năng hồi phục. Tuy nhiên, nếu trong cách hiểu thông thường “trĩ ngoại độ 3” được dùng để mô tả trường hợp búi trĩ ngoại đã sa ra nhiều, không tự co lại mà phải dùng tay đẩy vào, thì mức độ này tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không được xử lý hợp lý.

Những nguy cơ và biến chứng tiềm ẩn:

• Viêm nhiễm, tắc mạch: Búi trĩ sa ra ngoài dễ bị cọ xát, dính phân, vi khuẩn, khi đó có thể xảy ra viêm nhiễm. Nếu có tắc mạch (huyết khối trong búi trĩ) thì sẽ gây đau đột ngột, sưng to, thậm chí hoại tử nếu không xử trí kịp thời.
• Chảy máu kéo dài gây thiếu máu: Khi búi trĩ tiếp tục bị chấn thương mỗi lần đi đại tiện, có thể xuất huyết nhiều lần. Nếu không can thiệp, tình trạng mất máu mạn tính có thể dẫn tới thiếu máu.
• Đau đớn và ảnh hưởng sinh hoạt: Do vị trí ngoài hậu môn, búi trĩ ngoại rất nhạy cảm với áp lực khi ngồi, di chuyển, thậm chí khi mặc quần áo. Bệnh nhân có thể khó chịu khi ngồi lâu, đứng lâu hoặc vận động mạnh.
• Tái phát và kéo dài bệnh: Khi đã tới giai đoạn nặng mà không chữa hoặc điều trị chưa đúng cách, bệnh có thể tiếp tục tiến triển, búi trĩ to hơn, dễ tái phát sau điều trị.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây trĩ ngoại độ 3

Trĩ ngoại tiến triển đến mức độ nặng không xảy ra đột ngột mà thường là kết quả của nhiều yếu tố tác động kéo dài. Việc nhận diện đúng những nguyên nhân và yếu tố nguy cơ dưới đây sẽ giúp người bệnh chủ động phòng ngừa và hạn chế bệnh tiến triển nặng hơn.

Áp lực kéo dài lên mạch máu vùng hậu môn và trực tràng

Táo bón mãn tính buộc người bệnh phải rặn mạnh khi đi đại tiện, làm gia tăng áp lực nội mạch và khiến búi trĩ dễ phình to. Bên cạnh đó, thói quen ngồi lâu hoặc đứng lâu liên tục làm cản trở lưu thông máu, dẫn đến suy yếu thành mạch. 

Ngoài ra, tình trạng thừa cân, béo phì hoặc thường xuyên mang vác vật nặng cũng làm tăng áp lực ổ bụng, từ đó gây thêm gánh nặng lên các tĩnh mạch quanh hậu môn - trực tràng.

Chế độ ăn uống và thói quen vệ sinh

Chế độ ăn ít chất xơ, uống không đủ nước khiến phân khô cứng, làm tăng nguy cơ táo bón và phải rặn mạnh khi đi tiêu. Thói quen ăn nhiều thức ăn cay nóng, uống rượu bia không chỉ gây kích ứng niêm mạc hậu môn mà còn làm tình trạng trĩ nặng hơn. 

Ngoài ra, thói quen đi cầu lâu, sử dụng điện thoại hoặc đọc sách khi đi vệ sinh kéo dài thời gian ngồi trên bồn cầu, từ đó làm tăng áp lực lên trực tràng và thúc đẩy sự sa búi trĩ.

Tình trạng sinh lý và bệnh lý đi kèm

Ở phụ nữ mang thai, tử cung phát triển chèn ép lên tĩnh mạch vùng chậu, còn trong giai đoạn sinh nở, thao tác rặn mạnh cũng góp phần làm giãn tĩnh mạch trĩ. Tuổi tác cao cũng là một yếu tố nguy cơ, bởi theo thời gian, mô đệm nâng đỡ búi trĩ trở nên thoái hóa, kém đàn hồi. 

Các bệnh lý mạn tính như ho kéo dài, viêm phổi mạn tính, hay xơ gan tăng áp lực tĩnh mạch cửa đều làm tăng áp lực ổ bụng, khiến tình trạng trĩ ngoại tiến triển nặng hơn. Ngoài ra, yếu tố di truyền hoặc cấu trúc mô nâng đỡ vốn yếu cũng làm một số người dễ mắc trĩ và khó hồi phục.

Thói quen sinh hoạt và yếu tố kích thích khác

Những thói quen tưởng chừng vô hại cũng có thể làm trĩ ngoại trở nặng. Ngồi xổm quá lâu hoặc rặn mạnh có thể tạo áp lực trực tiếp lên vùng hậu môn. Vệ sinh không đúng cách, như lau quá mạnh hoặc sử dụng giấy vệ sinh thô ráp, có thể gây trầy xước và viêm nhiễm vùng nhạy cảm này. Bên cạnh đó, ít vận động hoặc lối sống thụ động làm chậm nhu động ruột, góp phần duy trì tình trạng táo bón mãn tính - yếu tố then chốt thúc đẩy bệnh trĩ tiến triển.

Dấu hiệu nhận biết trĩ ngoại độ 3

Dưới đây là các triệu chứng đặc trưng mà người bệnh hoặc bác sĩ có thể quan sát hoặc mô tả, khi trĩ ngoại tiến triển đến mức độ nặng tương tự “độ 3”:

• Sa búi trĩ khi rặn và không tự co lại: Búi trĩ nhô ra ngoài rìa hậu môn mỗi khi người bệnh rặn đại tiện hoặc gắng sức. Do thành mạch suy yếu, búi trĩ không thể tự co vào trong mà phải dùng tay đẩy vào. Người bệnh thường có cảm giác như có “cục thịt mềm” lòi ra ở hậu môn.
• Chảy máu khi đi đại tiện: Máu tươi có thể bám trên giấy vệ sinh, dính theo phân hoặc nhỏ giọt xuống bồn cầu. Ở một số trường hợp nặng, máu phun thành tia khi búi trĩ bị tổn thương. Hiện tượng chảy máu thường tái diễn nhiều lần và kéo dài.
• Đau rát, nặng tức và khó chịu: Do búi trĩ nằm ngoài hậu môn và dễ bị cọ xát, người bệnh có thể đau khi ngồi lâu, đứng lâu, di chuyển hoặc mặc quần bó sát. Cảm giác nặng tức và vướng cộm ở hậu môn thường xuyên xuất hiện, gây khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày.
• Ngứa ngáy, kích ứng và tiết dịch: Dịch nhầy hoặc phân dễ bám vào búi trĩ, gây ẩm ướt, ngứa ngáy và kích ứng da quanh hậu môn. Nếu không vệ sinh đúng cách, tình trạng này có thể dẫn đến viêm nhiễm kéo dài.
• Biến chứng kèm theo: Bệnh có thể gây hình thành huyết khối trong búi trĩ, khiến vùng này sưng to, đau đột ngột. Ngoài ra, viêm, phù nề hoặc loét niêm mạc quanh hậu môn cũng là những biến chứng thường gặp khi bệnh tiến triển nặng.
• Triệu chứng toàn thân khi bệnh kéo dài: Mất máu mạn tính do chảy máu nhiều có thể dẫn đến thiếu máu, gây mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt. Đau đớn kéo dài cũng ảnh hưởng đến giấc ngủ và tâm lý, khiến người bệnh lo lắng, căng thẳng mỗi lần đi vệ sinh.

Phương pháp điều trị trĩ ngoại độ 3 hiệu quả hiện nay

Ở giai đoạn nặng như trĩ ngoại độ 3, mục tiêu điều trị là giảm triệu chứng, loại bỏ búi trĩ nếu cần và ngăn tái phát. Dưới đây là các phương pháp hiện đang được áp dụng để chữa trị trĩ ngoại độ 3:

Điều chỉnh lối sống và chăm sóc tại nhà

Người bệnh được khuyến khích thay đổi chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt để hỗ trợ kiểm soát bệnh. Việc tăng cường chất xơ, uống đủ nước, hạn chế rượu bia và đồ cay nóng giúp giảm táo bón - yếu tố hàng đầu khiến bệnh tiến triển nặng. Bên cạnh đó, ngâm hậu môn với nước ấm, chườm lạnh, vệ sinh sạch sẽ và duy trì vận động nhẹ nhàng như đi bộ hoặc yoga đều góp phần làm giảm đau, ngứa và cải thiện tuần hoàn máu vùng hậu môn.

Điều trị nội khoa bằng thuốc

Trong nhiều trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để giảm triệu chứng. Một số thuốc kem, gel chứa corticosteroid nhẹ, thuốc mỡ giảm đau, kháng viêm, hoặc các kem nitroglycerin, nifedipine tại chỗ có thể được dùng để giảm đau, giảm co thắt mạch. Việc dùng thuốc cần có chỉ định y khoa, tránh tự ý sử dụng để hạn chế tác dụng phụ hoặc tình trạng nhờn thuốc.

Thủ thuật can thiệp ít xâm lấn

Với các trường hợp không đáp ứng điều trị bảo tồn, bác sĩ có thể cân nhắc các thủ thuật ít xâm lấn. Một số phương pháp phổ biến là thắt búi trĩ bằng vòng cao su, đốt búi trĩ bằng laser, sóng cao tần hoặc kỹ thuật Doppler-guided hemorrhoidal dearterialization (THD). Các thủ thuật này giúp làm giảm lưu lượng máu đến búi trĩ, khiến búi teo nhỏ dần, ít đau và thời gian hồi phục nhanh hơn so với phẫu thuật truyền thống.

Phẫu thuật cắt trĩ ngoại

Khi búi trĩ ngoại sa lớn, gây đau nhiều hoặc xuất hiện biến chứng như tắc mạch, viêm nhiễm, phẫu thuật cắt trĩ ngoại được xem là phương pháp tối ưu. Đây là biện pháp hiệu quả trong điều trị trĩ nặng, giúp loại bỏ hoàn toàn búi trĩ và hạn chế tái phát. Tuy nhiên, phẫu thuật có thể gây đau sau mổ, thời gian hồi phục dài và đòi hỏi chăm sóc hậu môn đúng cách để tránh biến chứng như chảy máu, hẹp hậu môn hoặc nhiễm trùng.

Trĩ ngoại độ 3 là giai đoạn nặng, không chỉ gây đau rát mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách. Người bệnh cần chủ động nhận biết dấu hiệu, thay đổi lối sống và thăm khám tại cơ sở y tế uy tín để được tư vấn phương pháp phù hợp. Việc can thiệp kịp thời không chỉ giúp loại bỏ búi trĩ mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống, ngăn ngừa tái phát hiệu quả. Chủ động điều trị trĩ ngoại độ 3 là bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe lâu dài.