Trẻ sơ sinh ngủ nhiều không chịu dậy bú có đáng lo? Cha mẹ cần biết

Trong những tháng đầu đời, giấc ngủ và việc bú mẹ chính là hai “chìa khóa vàng” quyết định đến sự phát triển toàn diện của trẻ sơ sinh. Thế nhưng, không ít phụ huynh nhận thấy con mình ngủ li bì, thậm chí bỏ bú. Tình huống này dễ khiến cha mẹ hoang mang, đặt ra câu hỏi liệu đây có phải dấu hiệu cảnh báo bệnh lý hay chỉ là biểu hiện sinh lý bình thường.

Trẻ sơ sinh ngủ nhiều không chịu dậy bú có sao không?

Khi một em bé ngủ nhiều và bỏ bú, phản ứng đầu tiên của cha mẹ thường là lo lắng cực độ. Thực tế, tình huống này có thể bình thường hoặc bất thường tùy vào dấu hiệu đi kèm. Nếu trẻ vẫn tỉnh táo khi thức dậy, tăng cân đều đặn và tiểu tiện bình thường, thì ngủ nhiều đôi khi chỉ là do bé có nhu cầu nghỉ ngơi cao hơn.

Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, đây có thể là lời cảnh báo quan trọng. Một em bé ngủ nhiều nhưng lại không chịu dậy bú, bỏ bú kéo dài kèm các triệu chứng như vàng da, sốt, giảm phản xạ bú, thậm chí khó đánh thức, thì cha mẹ cần đưa trẻ đi khám sớm. Nguyên nhân là vì việc bỏ bú sẽ dẫn đến tình trạng thiếu dinh dưỡng, hạ đường huyết và có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thần kinh, cân nặng, hệ miễn dịch.

Điểm mấu chốt nằm ở việc cha mẹ quan sát tổng thể: nếu giấc ngủ nhiều đi kèm bú kém nhưng trẻ vẫn vui vẻ, tăng cân ổn định thì có thể yên tâm. Nhưng nếu trẻ có biểu hiện mệt mỏi, bú ít dần và ngày càng khó đánh thức, đây có thể là dấu hiệu bệnh lý tiềm ẩn cần can thiệp y tế ngay.

Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh ngủ nhiều và bú kém

Để hiểu rõ tình trạng này, cha mẹ cần phân biệt đâu là nguyên nhân sinh lý bình thường và đâu là vấn đề bệnh lý cần chú ý. Điều này không chỉ giúp trấn an tâm lý mà còn hỗ trợ cha mẹ có cách chăm sóc bé hợp lý. Dưới đây là hai nhóm nguyên nhân chính khiến trẻ sơ sinh ngủ nhiều và bú kém, cụ thể như sau:

Nguyên nhân sinh lý 

Trước hết, cần nhớ rằng trẻ sơ sinh vốn đã dành phần lớn thời gian trong ngày để ngủ. Trung bình, bé ngủ từ 16 - 18 giờ/ngày, thường thức dậy theo nhịp sinh học riêng, không giống người lớn. Do đó, nếu thấy bé ngủ nhiều nhưng vẫn bú đủ lượng sữa trong 24 giờ thì không đáng lo.

Ngoài ra, sau khi bú no, bé thường rơi vào trạng thái ngủ sâu. Đây là phản ứng tự nhiên vì dạ dày còn nhỏ, sữa nhanh chóng làm bé cảm thấy ấm áp và buồn ngủ. Một số bé sau bú có thể ngủ liền mạch 3 - 4 giờ mà không tự thức dậy bú thêm.

Một nguyên nhân sinh lý khác là vàng da sinh lý - tình trạng thường gặp trong những ngày đầu sau sinh. Trong giai đoạn này, bé có xu hướng buồn ngủ nhiều hơn. Nếu mức độ vàng da nhẹ, không lan rộng và bé vẫn bú tốt khi được đánh thức, cha mẹ có thể yên tâm rằng đây là hiện tượng bình thường và sẽ tự cải thiện sau vài ngày.

Nguyên nhân bệnh lý

Trái lại, có những nguyên nhân bệnh lý khiến trẻ ngủ nhiều và bỏ bú mà cha mẹ cần cảnh giác:

• Vàng da bệnh lý: Khác với vàng da sinh lý, vàng da bệnh lý thường xuất hiện sớm, lan rộng, kéo dài và kèm bú kém. Đây có thể là dấu hiệu rối loạn gan mật hoặc bệnh lý huyết học.
• Nhiễm trùng sơ sinh: Trẻ sơ sinh dễ bị nhiễm khuẩn, nhiễm virus. Khi cơ thể chống chọi bệnh, bé có thể ngủ li bì, bú kém, thậm chí bỏ bú hoàn toàn.
• Rối loạn chuyển hóa, hạ đường huyết: Nếu bé bú ít kéo dài, lượng đường huyết sẽ giảm, khiến cơ thể mệt mỏi, ngủ nhiều, giảm phản xạ bú. Đây là tình trạng nguy hiểm cần được xử lý ngay.
• Tác dụng phụ thuốc: Nếu mẹ đang dùng thuốc trong thời kỳ cho con bú, một số hoạt chất có thể qua sữa và ảnh hưởng đến bé, làm bé buồn ngủ bất thường.

Điểm quan trọng là cha mẹ phải nhận diện sớm các dấu hiệu bệnh lý đi kèm với thói quen ngủ nhiều để có hướng xử trí kịp thời.

Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?

Việc phân biệt bình thường và bất thường đôi khi khiến cha mẹ bối rối. Vậy đâu là những tín hiệu đỏ cần đưa bé đi khám?

Nếu bé có những biểu hiện sau, cha mẹ tuyệt đối không nên chần chừ:

• Ngủ li bì, khó đánh thức, phản xạ bú yếu hoặc gần như không còn.
• Bỏ bú từ 2 cữ liên tiếp trở lên.
• Vàng da lan rộng toàn thân, không cải thiện sau vài ngày.
• Nôn trớ nhiều lần, đi ngoài bất thường.
• Sốt, thở nhanh hoặc có những cơn ngưng thở ngắn.

Những dấu hiệu này cho thấy cơ thể trẻ đang gặp vấn đề nghiêm trọng. Nếu tình trạng kéo dài, bé có thể chậm tăng cân, ảnh hưởng đến sự phát triển thần kinh và hệ miễn dịch.

Một điều quan trọng nữa là cha mẹ tuyệt đối không nên đánh thức bé bằng cách lắc mạnh hoặc bế dựng đột ngột, vì có thể gây tổn thương não bộ. Thay vào đó, hãy quan sát kỹ các dấu hiệu và nếu nghi ngờ bệnh lý, cần đưa trẻ đến bác sĩ để được thăm khám và điều trị.

Cách chăm sóc khi trẻ ngủ nhiều và bú ít

Không phải lúc nào bé ngủ nhiều cũng đáng lo, nhưng cha mẹ vẫn cần có những biện pháp chủ động để đảm bảo bé được bú đủ và phát triển khỏe mạnh. Cụ thể:

Cách đánh thức bé bú hiệu quả

Đôi khi bé chỉ cần một kích thích nhẹ nhàng để tỉnh táo hơn và tiếp tục bú. Cha mẹ có thể thử:

• Vỗ nhẹ vào lòng bàn tay hoặc bàn chân của bé.
• Đặt bé gần ngực mẹ để bé ngửi thấy mùi sữa, tạo phản xạ bú tự nhiên.
• Cho bé tiếp xúc da kề da, giúp bé cảm thấy ấm áp và tỉnh dậy nhanh hơn.
• Thay tã hoặc dùng khăn ấm lau mặt để bé dễ dàng mở mắt.

Các cách này vừa an toàn vừa hiệu quả, giúp bé tỉnh giấc một cách tự nhiên mà không gây khó chịu.

Xây dựng lịch bú - ngủ hợp lý

Bên cạnh việc đánh thức bé, cha mẹ nên sắp xếp một lịch trình khoa học để cân bằng giữa bú và ngủ:

• Đảm bảo bé bú ít nhất 8 - 12 lần/ngày.
• Ban ngày, nếu bé ngủ quá 3 giờ, cha mẹ nên đánh thức để cho bú.
• Theo dõi cân nặng hàng tuần để đảm bảo bé vẫn tăng trưởng đều.
• Quan sát số lần tiểu tiện: Bé sơ sinh bú đủ sẽ đi tiểu khoảng 6 - 8 lần/ngày.

Việc thiết lập thói quen này giúp cha mẹ yên tâm rằng dù bé ngủ nhiều, vẫn nạp đủ năng lượng để phát triển.

Trẻ sơ sinh ngủ nhiều không chịu dậy bú có thể chỉ là biểu hiện sinh lý bình thường, nhưng cũng có thể là dấu hiệu bệnh lý nguy hiểm. Cha mẹ cần theo dõi sát sao, quan sát các dấu hiệu bất thường và đưa bé đi khám khi cần. Đồng thời, hãy duy trì lịch bú, ngủ hợp lý, chăm sóc giấc ngủ khoa học và chủ động tiêm phòng đầy đủ. Khi cha mẹ kết hợp đồng bộ những yếu tố này, bé sẽ có nền tảng phát triển an toàn và toàn diện trong những tháng đầu đời.