Trẻ bị mẩn ngứa khắp người do đâu? Nguyên nhân thường gặp và cách phòng ngừa hiệu quả

Tình trạng trẻ bị mẩn ngứa khắp người là vấn đề khiến nhiều phụ huynh lo ngại, đặc biệt khi chưa xác định được nguyên nhân cụ thể. Các nốt mẩn đỏ đi kèm cảm giác ngứa ngáy không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến sinh hoạt và giấc ngủ của trẻ. Do đó, việc nhận diện đúng nguyên nhân và áp dụng các biện pháp phòng ngừa phù hợp là yếu tố quan trọng nhằm hạn chế nguy cơ tái phát.

Tình trạng trẻ bị mẩn ngứa khắp người là gì?

Triệu chứng nổi mẩn ngứa ở trẻ thường xảy ra khi da phản ứng với các yếu tố dị ứng hoặc kích ứng. Các dấu hiệu đặc trưng ban đầu gồm các nốt đỏ, sưng nhẹ thành từng mảng và kèm theo cảm giác ngứa rát. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ các tác nhân kích ứng làm viêm lớp trung bì và gây tích tụ dịch. Nếu trẻ gãi nhiều, vùng da tổn thương có thể lan rộng, tăng nguy cơ nhiễm trùng và khiến tình trạng mẩn ngứa trở nên nghiêm trọng hơn.

Các nốt mẩn đỏ gây ngứa có thể xuất hiện tập trung ở một vùng da nhỏ hoặc lan rộng toàn thân. Trong nhiều trường hợp, các nốt mẩn ngứa có thể biến mất sau vài giờ nhưng cũng dễ tái phát nhiều lần. Tình trạng này thường được phân loại thành hai nhóm chính như sau:

• Mẩn ngứa cấp tính: Vết mẩn xuất hiện trong thời gian ngắn, dưới 6 tuần, có khả năng tự khỏi mà không cần dùng thuốc.
• Mẩn ngứa mạn tính: Tồn tại dai dẳng hơn 6 tuần. Nếu không được thăm khám và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây tổn thương da hoặc dễ để lại nhiều biến chứng nguy hiểm.

7 nguyên nhân thường gặp khiến trẻ bị mẩn ngứa khắp người

Làn da của trẻ nhỏ thường mỏng và dễ bị tổn thương hơn so với người lớn. Chính vì vậy, hiện tượng nổi mẩn ngứa toàn thân là một tình trạng khá phổ biến ở lứa tuổi này. Tình trạng này có thể là phản ứng sinh lý bình thường hoặc biểu hiện ban đầu của một bệnh lý cần được theo dõi. Một số nguyên nhân thường gặp gồm:

Các bệnh về da

Khi trẻ xuất hiện các dấu hiệu như mẩn đỏ, ngứa, phát ban hoặc nổi mụn nước trên da, đây có thể là biểu hiện ban đầu của một số bệnh lý da liễu thường gặp ở trẻ nhỏ như:

• Viêm da cơ địa: Bệnh lý mạn tính thường gặp ở trẻ có cơ địa dị ứng, đặc trưng bởi tình trạng da khô, ngứa, đỏ, đôi khi rỉ dịch hoặc bong vảy.
• Viêm da tiếp xúc: Xảy ra khi da tiếp xúc với các chất gây kích ứng hoặc dị ứng, gây đỏ, ngứa và phồng rộp tại vùng tiếp xúc.
• Bệnh tay chân miệng: Do virus đường ruột gây ra, thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi, biểu hiện bằng mụn nước ở lòng bàn tay, bàn chân và niêm mạc miệng, đôi khi kèm sốt nhẹ.
• Thủy đậu: Là bệnh do virus Varicella-zoster gây nên, đặc trưng bởi các tổn thương dạng mụn nước toàn thân, kèm theo sốt và mệt mỏi.
• Nấm da: Gây nên các mảng tròn đỏ, bong vảy, có ranh giới rõ rệt và thường ngứa.
• Ban đỏ nhiễm siêu vi: Xuất hiện trong nhiều bệnh lý virus, thường kèm theo sốt, đau đầu hoặc đau cơ.

Nếu tổn thương da kèm sốt, đau rát, ngứa nhiều hoặc lan rộng, cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời. Việc điều trị đúng nguyên nhân giúp cải thiện triệu chứng nhanh chóng và phòng ngừa biến chứng.

Phản ứng do côn trùng đốt

Các côn trùng như muỗi, ong, kiến, hoặc bọ chét có thể gây tổn thương da khi đốt hoặc cắn. Các loại độc tố từ những sinh vật này có thể kích hoạt phản ứng dị ứng tại chỗ, gây nổi mẩn ngứa, sưng tấy, thậm chí lan rộng khắp cơ thể. Trong một số trường hợp nặng, đặc biệt ở trẻ có cơ địa nhạy cảm, phản ứng có thể tiến triển thành sốc phản vệ, đe dọa tính mạng. Vì vậy, cha mẹ cần chủ động quan sát khi trẻ vui chơi ngoài trời, đặc biệt tại khu vực có nhiều côn trùng và đưa trẻ đến cơ sở y tế nếu có dấu hiệu bất thường.

Nhiễm virus, vi khuẩn

Một trong những thủ phạm gây ra các vết mẩn ngứa ở trẻ có thể là vi khuẩn hoặc virus - tác nhân đứng sau nhiều bệnh lý truyền nhiễm như ban đỏ nhiễm khuẩn, tay chân miệng, ban đào, thủy đậu, tinh hồng nhiệt,... Những bệnh này không chỉ khiến trẻ bị sốt do nhiễm khuẩn mà còn gây ra cảm giác mệt mỏi, ngứa ngáy khó chịu và kèm theo nhiều triệu chứng khác nhau tùy theo từng bệnh.

Kích ứng từ sản phẩm chăm sóc và hóa chất

Việc sử dụng dầu gội, sữa tắm hoặc các sản phẩm chăm sóc da không phù hợp có thể gây kích ứng đối với làn da mỏng manh của trẻ. Ngoài ra, hóa chất tồn dư trong quần áo do nước giặt hoặc nước xả vải cũng có thể là tác nhân gây mẩn ngứa trên da. Vì vậy, phụ huynh nên lựa chọn sản phẩm dịu nhẹ, không chứa hương liệu và được kiểm nghiệm an toàn cho da nhạy cảm.

Dị ứng thức ăn

Trẻ nhỏ có thể xuất hiện tình trạng nổi mẩn ngứa do phản ứng dị ứng với một số thành phần trong thực phẩm. Đối với trẻ đang bú mẹ, nguy cơ dị ứng vẫn tồn tại, vì các chất gây dị ứng từ thực phẩm người mẹ tiêu thụ có thể truyền qua sữa và tác động đến làn da nhạy cảm của trẻ. Một số thực phẩm có khả năng gây dị ứng cao gồm: Hải sản (tôm, cua), đậu phộng, đậu nành, nấm, thịt bò, thịt gà và trứng.

Dị ứng thuốc

Trẻ có cơ địa dị ứng hoặc làn da nhạy cảm dễ phản ứng với một số thành phần trong thuốc. Tình trạng này thường biểu hiện qua các triệu chứng ngoài da như nổi mẩn đỏ, ngứa hoặc phát ban, đôi khi kèm theo phù nhẹ.

Tác động từ môi trường

Các yếu tố môi trường như khói bụi, phấn hoa, lông động vật, thời tiết thay đổi đột ngột hoặc không khí ô nhiễmđều có thể ảnh hưởng đến làn da nhạy cảm của trẻ. Những tác nhân này dễ gây kích ứng làn da mỏng manh, dẫn đến nổi mẩn ngứa hoặc ban đỏ lan rộng.

Trẻ bị mẩn ngứa khắp người có nguy hiểm không?

Trong một số trường hợp, trẻ nổi mẩn khắp người nhưng không ngứa, không sốt thường không phải là dấu hiệu đáng lo ngại. Nguyên nhân có thể xuất phát từ phản ứng dị ứng nhẹ với thực phẩm, thời tiết hoặc thuốc. Những biểu hiện này thường tự thuyên giảm trong vòng vài ngày mà không cần can thiệp y tế đặc biệt.

Tuy nhiên, nếu tình trạng nổi mẩn kéo dài trên 6 tuần, tái phát nhiều lần, hoặc đi kèm các triệu chứng như phù môi, mí mắt, khó thở, sốt cao, đau bụng hay mệt mỏi, phụ huynh cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị đúng cách. Mặc dù phần lớn các trường hợp nổi mẩn ngứa ở trẻ không nguy hiểm, việc phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách vẫn đóng vai trò quan trọng. Trong trường hợp các biện pháp xử trí tại nhà không mang lại hiệu quả, cha mẹ không nên chủ quan mà cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa.

Cách ngăn ngừa nổi mẩn ngứa khắp người ở trẻ

Để bảo vệ làn da dễ tổn thương của bé và phòng ngừa tình trạng nổi mẩn ngứa khắp người, mẹ có thể thực hiện các cách sau: 

Chế độ dinh dưỡng khoa học

Cha mẹ nên hạn chế cho trẻ ăn các loại thực phẩm có nguy cơ gây dị ứng cao như hải sản, trứng gà, đậu phộng nếu trẻ đã từng có biểu hiện mẫn cảm với các nhóm thực phẩm này. Đối với trẻ đang bú mẹ hoàn toàn hoặc một phần, mẹ cũng cần lưu ý điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp. vì một số chất gây dị ứng có thể truyền qua sữa và gây kích ứng cho bé.

Vệ sinh da kỹ càng

Để giảm thiểu tình trạng nổi mẩn ngứa và bảo vệ làn da nhạy cảm của trẻ, cha mẹ cần chú ý thực hiện đúng các bước vệ sinh da hàng ngày như sau:

• Thường xuyên tắm rửa sạch sẽ: Tắm cho bé với nước ấm và bằng sữa tắm dịu nhẹ, không chứa chất tạo màu cũng như hương liệu.
• Lau khô từ từ: Sau khi cho bé tắm xong, thấm khô nhẹ nhàng bằng khăn mềm, tránh chà xát mạnh và giữ da bé luôn khô thoáng.
• Cắt móng tay: Cắt móng tay thường xuyên và có thể sử dụng găng tay vải mềm khi cần để tránh trầy xước da do gãi.

Môi trường sống lành mạnh

Cha mẹ nên hạn chế cho trẻ tiếp xúc với các yếu tố dễ gây dị ứng như bụi bẩn, lông thú nuôi, nấm mốc, hóa chất và các tác nhân kích ứng khác trong môi trường sống. Đồng thời, cần đảm bảo không gian sinh hoạt của bé luôn thông thoáng, sạch sẽ và duy trì nhiệt độ ổn định để giảm nguy cơ bùng phát mẩn ngứa hoặc dị ứng da.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bố mẹ hiểu rõ hơn về nguyên nhân cũng như các biện pháp phòng ngừa tình trạng trẻ bị mẩn ngứa khắp người. Trong quá trình theo dõi, nếu nhận thấy triệu chứng không thuyên giảm hoặc có dấu hiệu nghiêm trọng hơn, phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.