Sốt xuất huyết khi mang thai: Những điều cần lưu ý

Trong suốt thai kỳ, mọi thay đổi về sức khỏe của người mẹ đều có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của thai nhi. Trong đó, sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm phổ biến ở Việt Nam, có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu xảy ra trong giai đoạn mang thai. Do đó, việc trang bị kiến thức về biểu hiện, nguy cơ và cách xử lý mắc sốt xuất huyết khi mang thai là điều vô cùng quan trọng để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và con.

Sốt xuất huyết khi mang thai có nguy hiểm không?

Sốt xuất huyết khi mang thai tiềm ẩn nhiều nguy cơ hơn so với người không mang thai. Nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ mắc sốt xuất huyết nặng ở thai phụ cao hơn đáng kể. Trong một số trường hợp, bệnh có thể tiến triển thành Hội chứng sốc sốt xuất huyết – một biến chứng nghiêm trọng làm tăng nguy cơ tử vong gấp ba lần.

Ngoài ra, sốt xuất huyết nặng còn liên quan đến nguy cơ cao mắc tiền sản giật. Trong giai đoạn đầu thai kỳ, tình trạng rò rỉ máu tại mao mạch do sốt xuất huyết có thể gây thiếu máu cục bộ nhau thai. Điều này làm cản trở quá trình phát triển bình thường của các động mạch xoắn ốc, một yếu tố quan trọng trong việc nuôi dưỡng thai nhi. Sự phát triển bất thường của các mạch máu này có thể góp phần gây ra tiền sản giật, đặc biệt là trong tam cá nguyệt thứ hai.

Cơ chế gây rò rỉ huyết tương ở bệnh nhân sốt xuất huyết được cho là có liên quan đến các cytokine gây viêm, protein NS1 của virus dengue và các chất trung gian lipid. Những yếu tố này làm tăng tính thấm của mao mạch, dẫn đến hiện tượng rò rỉ huyết tương và giãn mạch bất thường. Cơ thể người mẹ sẽ cố gắng bù đắp bằng nhiều cơ chế sinh lý, nhưng trong một số trường hợp, chính sự bù trừ này lại làm tăng nguy cơ phát triển tiền sản giật, nhất là khi mắc sốt xuất huyết nặng (tỷ lệ lên đến 15,4%). Ngược lại, ở những thai phụ mắc sốt xuất huyết nhẹ, tỷ lệ tiền sản giật tương đương với những thai kỳ bình thường.

Mẹ mang thai nhiễm sốt xuất huyết có ảnh hưởng đến thai nhi không?

Sốt xuất huyết ở phụ nữ mang thai có thể ảnh hưởng đến thai nhi, dù mức độ ảnh hưởng còn phụ thuộc vào thời điểm mắc bệnh và mức độ nặng của bệnh. Mặc dù lây truyền dọc của virus dengue từ mẹ sang con là hiếm, đặc biệt ở những thai phụ không có triệu chứng, nhưng một số nghiên cứu ghi nhận tỷ lệ lây truyền có thể dao động từ 18,5% đến 22,7%, đặc biệt nếu mẹ nhiễm bệnh trong tam cá nguyệt thứ ba hoặc thời kỳ quanh sinh. Virus có thể được phát hiện trong nhau thai, máu cuống rốn hoặc máu trẻ sơ sinh. Một số báo cáo cũng gợi ý khả năng lây truyền qua sữa mẹ, tuy nhiên điều này vẫn đang được nghiên cứu thêm.

Biểu hiện lâm sàng sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh từ mẹ có thể dao động từ nhẹ (sốt, phát ban) đến nặng như sốt xuất huyết Dengue, hội chứng sốc sốt xuất huyết hoặc tử vong. Các dấu hiệu phổ biến gồm sốt, phát ban, gan to, giảm tiểu cầu.

Sốt xuất huyết, đặc biệt là thể nặng, có thể dẫn đến thiếu máu nhau thai do tình trạng rò rỉ mao mạch, gây thiếu oxy cho thai nhi. Điều này có thể dẫn đến các tổn thương nhau như mất biểu mô nuôi, phù mô đệm nhung mao, viêm nhau thai và thậm chí nhồi máu nhau. Trẻ sinh ra từ những mẹ mắc sốt xuất huyết có nguy cơ nhẹ cân tăng gấp đôi, còn nếu mẹ chỉ mắc sốt xuất huyết nhẹ, nguy cơ này tăng khoảng 20%. Sau 20 tuần tuổi thai, việc theo dõi tình trạng thai nhi là cần thiết, vì các dấu hiệu suy thai (như tim thai nhanh) có thể là biểu hiện sớm của tình trạng rò rỉ huyết tương ở mẹ.

Dù phần lớn thai nhi không bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi mẹ mắc sốt xuất huyết, nguy cơ lây truyền dọc, sảy thai (đặc biệt trong tam cá nguyệt đầu), sinh non hoặc nhẹ cân vẫn tồn tại, đặc biệt khi mẹ mắc bệnh nặng. Do đó, thai phụ cần được theo dõi sát và chăm sóc y tế phù hợp nếu mắc sốt xuất huyết trong thai kỳ.

Cần lưu ý gì nếu sốt xuất huyết khi mang thai?

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm do muỗi Aedes aegypti gây ra, rất phổ biến ở khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Phụ nữ mang thai nếu nhiễm bệnh cần được theo dõi sát vì nguy cơ biến chứng có thể cao hơn so với người bình thường. Triệu chứng thường gặp của sốt xuất huyết gồm: Sốt cao, buồn nôn, nôn, phát ban ở lòng bàn tay hoặc lòng bàn chân, đau đầu, đau sau mắt, đau cơ và mệt mỏi. Những triệu chứng này thường tự khỏi sau vài ngày.

Tuy nhiên, cần đặc biệt chú ý đến các dấu hiệu cảnh báo sốt xuất huyết nặng, như: Đau bụng dữ dội, nôn nhiều (từ 3 lần trở lên), chảy máu cam hoặc nướu, có máu trong phân, nước tiểu hoặc chất nôn, khó thở, mệt lả, bồn chồn, cáu gắt. Những dấu hiệu này thường xuất hiện sau 24 – 48 giờ kể từ khi cơn sốt thuyên giảm.

Nếu có các triệu chứng nghi ngờ, đặc biệt là dấu hiệu cảnh báo nặng, hãy đến cơ sở y tế ngay lập tức. Việc chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giúp hạn chế nguy cơ sảy thai, sinh non, tiền sản giật hoặc thai chậm phát triển.

Khi bị sốt xuất huyết trong thai kỳ, không nên tự ý dùng thuốc, nhất là aspirin hay ibuprofen vì có thể gây chảy máu. Paracetamol có thể dùng nhưng phải theo chỉ định bác sĩ. Ngoài ra, cần uống đủ nước, nghỉ ngơi nhiều và theo dõi tình trạng thai nhi thường xuyên.

Sốt xuất huyết khi mang thai là một mối nguy tiềm ẩn nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và xử lý nếu người mẹ được theo dõi sát sao và điều trị kịp thời. Việc chủ động trang bị kiến thức, duy trì lối sống lành mạnh, phòng tránh muỗi đốt và khám thai định kỳ là những bước đơn giản nhưng hiệu quả giúp bảo vệ sức khỏe thai phụ trước căn bệnh này. Sức khỏe của mẹ là nền tảng cho sự phát triển toàn diện của con – vì vậy đừng chủ quan trước bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trong thai kỳ.

Hiện nay, sốt xuất huyết đang có xu hướng gia tăng tại nhiều khu vực, đặc biệt gây lo ngại đối với phụ nữ mang thai – đối tượng có hệ miễn dịch nhạy cảm và dễ gặp biến chứng nặng nếu mắc bệnh. Việc chủ động tiêm sốt xuất huyết là một trong những phương pháp để bảo vệ sức khỏe. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu hiện cung cấp vắc xin Qdenga chính hãng, chất lượng, với giá khoảng 1.390.000 đồng/mũi (giá tham khảo, có thể thay đổi tùy thời điểm). Để được tư vấn kỹ hơn về tính phù hợp của vắc xin trong từng giai đoạn thai kỳ cũng như đặt lịch tiêm nhanh chóng, vui lòng liên hệ Trung tâm Tiêm chủng Long Châu qua Hotline: 1800 6928.

Xem thêm:

• Sốt xuất huyết hết sốt rồi sốt lại là do đâu?

• Sốt xuất huyết không được uống thuốc gì?