Sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh là gì? Nhận biết triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh và cách điều trị hiệu quả

Tìm hiểu chung bệnh sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh

Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm do muỗi Aedes mang virus gây ra thông qua vết đốt. Bệnh không lây trực tiếp từ người sang người mà lây gián tiếp qua muỗi nhiễm virus.

Ở người mắc sốt xuất huyết, virus tồn tại trong máu trong khoảng tuần đầu tiên của bệnh. Nếu một con muỗi đốt người bệnh trong thời gian này, nó sẽ nhiễm virus và sau đó có thể truyền bệnh sang người khác qua vết đốt. Đặc biệt, phụ nữ mang thai bị sốt xuất huyết có nguy cơ truyền virus cho con trong thai kỳ hoặc lúc sinh.

Phần lớn người bị nhiễm sốt xuất huyết không biểu hiện triệu chứng. Đối với trẻ sơ sinh, việc phát hiện bệnh rất khó khăn vì hầu hết trẻ không có triệu chứng rõ rệt. Nếu trẻ có biểu hiện, các triệu chứng thường tương tự như các bệnh nhiễm trùng thông thường ở trẻ nhỏ.

Đa số các trường hợp sốt xuất huyết ở người trưởng thành và trẻ em đều nhẹ, bệnh tự khỏi sau 1-2 tuần. Triệu chứng thường xuất hiện từ 4-10 ngày sau khi bị muỗi đốt và kéo dài trong 2 - 7 ngày.

Triệu chứng bệnh sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh chưa có khả năng nhận thức hoặc diễn đạt triệu chứng bệnh, do đó trách nhiệm quan sát và nhận biết các dấu hiệu sốt xuất huyết thuộc về người chăm sóc (ông bà, bố mẹ, người giữ trẻ). Việc phát hiện sớm rất quan trọng để điều trị kịp thời, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Các dấu hiệu sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh có thể dễ bị nhầm lẫn với các bệnh thông thường khác. Triệu chứng nổi bật bao gồm:

• Sốt cao hoặc rét run đột ngột: Nhiệt độ cơ thể dưới 36°C hoặc trên 38°C, có thể lên đến 40°C.

• Phát ban.

• Xuất huyết: Chảy máu ở nướu, mũi, hoặc xuất huyết dưới da.

• Nôn mửa: Ít nhất 3 lần trong 24 giờ.

• Gan hoặc lách to.

• Sưng hạch bạch huyết.

• Đau nhức nghiêm trọng: Đau đầu, đau hốc mắt, đau cơ và khớp.

• Rối loạn đông máu.

Trẻ cũng có thể biểu hiện:

• Quấy khóc, buồn ngủ, khó chịu hơn bình thường.

• Chán ăn, mất ngủ.

Dấu hiệu bệnh chuyển nặng: Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng nặng thường xuất hiện sau giai đoạn hết sốt, bao gồm:

• Đau bụng dữ dội.

• Nôn mửa nhiều hơn.

• Thở nhanh, khó thở.

• Xuất huyết nghiêm trọng ở nướu hoặc mũi.

• Máu trong dịch nôn hoặc phân.

• Da tái nhợt, lạnh.

• Khát nước nhiều.

Dấu hiệu mất nước: Mất nước là nguy cơ lớn khi trẻ bị sốt xuất huyết do sốt cao, nôn mửa hoặc tiêu chảy. Biểu hiện mất nước cần chú ý:

Mất nước nhẹ đến trung bình:

• Đi tiểu ít hơn (dưới 6 tã ướt/ngày).

• Miệng, môi, lưỡi khô.

• Không có nước mắt khi khóc.

• Thóp trũng trên đầu.

Mất nước nặng:

• Buồn ngủ, thiếu năng lượng, quấy khóc nhiều.

• Mắt trũng sâu.

• Tay chân lạnh, nhợt nhạt.

• Đi tiểu chỉ 1-2 lần/ngày.

Trẻ sơ sinh có nguy cơ cao mắc bệnh nặng và biến chứng do hệ miễn dịch còn yếu. Đặc biệt, sốt xuất huyết ở trẻ nhỏ có thể diễn biến nhanh, đe dọa tính mạng.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu trẻ xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào kể trên, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc phát hiện sớm không chỉ giảm nguy cơ biến chứng mà còn giúp trẻ nhanh chóng hồi phục.

Nguyên nhân gây bệnh sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm do muỗi Aedes mang virus sốt xuất huyết lây lan. Loại muỗi này chủ yếu hoạt động vào ban ngày, do đó mọi người, bao gồm cả trẻ sơ sinh, có nguy cơ bị đốt và nhiễm bệnh cao nhất trong thời gian này. Muỗi Aedes sinh sản trong môi trường nước và có thể đẻ trứng trong những vũng nước nhỏ như xô, lốp ô tô cũ, nắp chai hoặc bất kỳ nơi nào có nước đọng.

Khi muỗi Aedes đốt người bị nhiễm virus sốt xuất huyết, virus sẽ xâm nhập vào cơ thể muỗi. Sau đó, khi muỗi nhiễm bệnh đốt người khác, virus sẽ được truyền vào máu người đó và gây ra bệnh.

Nguy cơ mắc bệnh sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh

Những ai có nguy cơ mắc phải sốt xuất huyết?

Trẻ sơ sinh thuộc nhóm có nguy cơ cao mắc bệnh sốt xuất huyết. Tại Đông Nam Á, tỷ lệ mắc bệnh ở trẻ nhỏ đặc biệt cao, nhất là trong độ tuổi từ 3 đến 8 tháng, và giảm dần khi trẻ được khoảng 9 tháng tuổi.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh

Nhiều yếu tố có thể khiến trẻ sơ sinh dễ bị nhiễm sốt xuất huyết, bao gồm:

• Khu vực sinh sống: Sống tại vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới như Đông Nam Á, các đảo phía Tây Thái Bình Dương, Châu Mỹ Latinh, hoặc Châu Phi.

• Môi trường sống: Nơi ẩm ướt, ô nhiễm, tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi sinh sôi, khu vực có nhiều ao tù, vũng nước đọng.

• Tiếp xúc gần nguồn lây nhiễm: Sống gần người mắc sốt xuất huyết, do muỗi mang virus có thể truyền bệnh qua trẻ nhỏ.

• Hệ miễn dịch yếu: Trẻ sơ sinh có hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn chỉnh, làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh.

• Tiền sử mắc sốt xuất huyết: Trẻ từng bị nhiễm sốt xuất huyết có nguy cơ cao bị tái nhiễm khi tiếp xúc với các chủng virus khác, dễ dẫn đến tình trạng nặng hơn.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh

Để xác định chính xác trẻ sơ sinh có mắc sốt xuất huyết hay không, phương pháp đáng tin cậy nhất là tiến hành xét nghiệm máu đặc hiệu nhằm phát hiện virus sốt xuất huyết hoặc kháng thể liên quan.

Phương pháp điều trị sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh hiệu quả

Hiện tại, chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu để tiêu diệt virus sốt xuất huyết. Các biện pháp điều trị chủ yếu tập trung vào việc kiểm soát triệu chứng và hỗ trợ sức khỏe cho trẻ. Ví dụ:

Thuốc hạ sốt và giảm đau: Sử dụng theo chỉ định của bác sĩ, tránh tự ý dùng thuốc.

Chăm sóc tại nhà:

• Đảm bảo bé được nghỉ ngơi đầy đủ.

• Cung cấp đủ nước hoặc sữa để bù nước, phòng ngừa mất nước.

• Sử dụng khăn ẩm lau mát cơ thể bằng nước nhiệt độ thường để hạ sốt.

Đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý.

Lưu ý quan trọng: Không sử dụng thuốc kháng viêm không steroid như ibuprofen hoặc aspirin, vì chúng có thể làm tăng nguy cơ chảy máu.

Các triệu chứng sốt xuất huyết có thể diễn biến nghiêm trọng trong thời gian ngắn. Nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu nào của sốt xuất huyết nặng như: đau bụng dữ dội, nôn nhiều, khó thở, hoặc chảy máu bất thường, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức để được điều trị kịp thời.

Chế độ sinh hoạt và phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh

Chế độ sinh hoạt:

Theo dõi và chăm sóc trẻ:

• Kiểm tra nhiệt độ thường xuyên: Sử dụng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ. Nếu trẻ điều trị tại nhà, có thể kết hợp lau mát cơ thể bằng nước ở nhiệt độ thường để giúp hạ sốt.

• Theo dõi tình trạng mất nước: Trẻ dễ mất nước do sốt cao, nôn ói, hoặc ăn uống kém. Hãy cung cấp nước đun sôi để nguội, sữa mẹ, hoặc nước điện giải theo hướng dẫn của bác sĩ.

Chế độ dinh dưỡng:

• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng và nước để đảm bảo trẻ có sức đề kháng tốt.

• Tích cực cho trẻ bú mẹ, đây là nguồn dinh dưỡng và kháng thể tự nhiên tốt nhất.

Phương pháp phòng ngừa sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh hiệu quả

Phòng ngừa muỗi đốt là cách tốt nhất để bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi sốt xuất huyết:

• Quần áo bảo vệ: Cho trẻ mặc quần áo dài, rộng rãi, che kín tay và chân.

• Sử dụng màn chống muỗi: Đảm bảo màn phù hợp với cũi, xe đẩy hoặc khu vui chơi của trẻ, đặc biệt khi ngủ vào ban ngày.

• Thuốc chống muỗi: Dùng sản phẩm an toàn dành riêng cho trẻ sơ sinh trên vùng da hở.

• Điều hòa hoặc cửa lưới: Dùng điều hòa không khí hoặc đóng kín cửa sổ, cửa ra vào.

• Loại bỏ nơi muỗi sinh sản: Dọn dẹp nước đọng tại chai lọ, hộp nhựa, lốp xe cũ, hoặc vật dụng chứa nước khác.

• Vệ sinh cống rãnh, máng xối để ngăn nước tù đọng.

• Đậy kín các thùng chứa nước bằng nắp hoặc lưới thép.

• Vệ sinh xung quanh nhà: Giữ môi trường sạch sẽ, khuyến khích hàng xóm cùng thực hiện các biện pháp phòng chống muỗi.

Bên cạnh đó, tiêm vắc xin là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ khỏi bệnh lý này. Vắc xin Qdenga, loại vắc xin duy nhất đã được chứng minh an toàn và hiệu quả cho trẻ từ 4 tuổi trở lên, giúp tạo ra kháng thể để bảo vệ cơ thể khỏi virus Dengue, đồng thời giảm nguy cơ mắc bệnh và các biến chứng nguy hiểm như sốc sốt xuất huyết, suy tạng và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác. Tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu, vắc xin Qdenga được cung cấp và chứng nhận an toàn cho trẻ em từ 4 tuổi trở lên. Hãy đến ngay Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để tiêm phòng cho con, giúp con có một khởi đầu khỏe mạnh và tránh xa bệnh tật.