Phương pháp xét nghiệm viêm gan A và cách phòng ngừa hiệu quả

Xét nghiệm viêm gan A là công cụ quan trọng giúp phát hiện sớm và chẩn đoán chính xác bệnh viêm gan A. Vậy xét nghiệm viêm gan A là gì, các phương pháp phát hiện, chẩn đoán và phòng ngừa hiệu quả như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ mang đến cho bạn những thông tin chính xác và hữu ích nhất về xét nghiệm viêm gan A và cách phòng ngừa hiệu quả.

Xét nghiệm viêm gan A là gì?

Xét nghiệm viêm gan A là phương pháp y khoa được sử dụng để phát hiện sự hiện diện của virus viêm gan A (HAV) hoặc các kháng thể chống lại virus này trong cơ thể. Quy trình xét nghiệm viêm gan A thường được thực hiện thông qua mẫu máu, phân hoặc dịch cơ thể để xác định tình trạng nhiễm bệnh hoặc khả năng miễn dịch của cơ thể đối với virus HAV. Vậy khi nào cần xét nghiệm viêm gan A?

 Xét nghiệm viêm gan A thường được chỉ định đối với các nhóm đối tượng như:

• Người có triệu chứng nghi ngờ nhiễm viêm gan A như mệt mỏi, vàng da, buồn nôn, đau bụng, sốt nhẹ.
• Những người tiếp xúc gần với bệnh nhân được chẩn đoán nhiễm viêm gan A, chẳng hạn như người thân trong gia đình hoặc đồng nghiệp.
• Người sinh sống hoặc làm việc tại các khu vực có nguy cơ dịch tễ cao, nơi vệ sinh môi trường kém hoặc nguồn nước bị ô nhiễm.
• Nhân viên y tế, người làm việc trong ngành thực phẩm hoặc các cơ sở chăm sóc sức khỏe có nguy cơ phơi nhiễm cao.

Các phương pháp xét nghiệm viêm gan A

Các xét nghiệm viêm gan A phổ biến hiện nay có thể kể đến như:

Xét nghiệm kháng thể Anti - HAV

Xét nghiệm kháng thể Anti - HAV bao gồm xét nghiệm Anti - HAV IgM và xét nghiệm Anti - HAV IgG. Trong đó:

• Anti - HAV IgM: Kháng thể Anti - HAV IgM xuất hiện trong máu trong giai đoạn nhiễm cấp tính, thường từ 1 - 2 tuần sau khi tiếp xúc với virus HAV và kéo dài khoảng 3 - 6 tháng. Đây là dấu hiệu chính để chẩn đoán viêm gan A ở giai đoạn sớm. Xét nghiệm này thường được ưu tiên sử dụng vì tính đơn giản, chi phí hợp lý và khả năng phát hiện nhanh tình trạng nhiễm bệnh.
• Anti - HAV IgG: Kháng thể Anti - HAV IgG xuất hiện muộn hơn, thường sau khi cơ thể đã vượt qua giai đoạn nhiễm cấp tính hoặc sau khi tiêm vắc xin viêm gan A. Sự hiện diện của Anti - HAV IgG cho thấy cơ thể đã có miễn dịch với virus, có thể do từng nhiễm bệnh trước đó hoặc do đã được tiêm phòng. Xét nghiệm này hữu ích trong việc đánh giá tình trạng miễn dịch lâu dài của một người.

Xét nghiệm phân lập virus HAV

Xét nghiệm phân lập virus HAV được thực hiện bằng cách nuôi cấy virus từ mẫu phân hoặc các dịch cơ thể khác (như máu hoặc dịch tiết). Quá trình này nhằm xác định sự hiện diện trực tiếp của virus trong cơ thể.

Ưu điểm của phương pháp này là:

• Xác định chính xác sự hiện diện của virus HAV, đặc biệt trong các trường hợp nghiên cứu hoặc khi cần xác nhận chẩn đoán.
• Hỗ trợ các nghiên cứu dịch tễ học để theo dõi sự lây lan của virus trong cộng đồng.

Bên cạnh các ưu điểm, phương pháp này cũng có các nhược điểm như:

• Thời gian thực hiện lâu, thường kéo dài từ 1 - 2 tuần, không phù hợp với nhu cầu chẩn đoán nhanh.
• Chi phí cao do yêu cầu thiết bị chuyên dụng và phòng thí nghiệm đạt chuẩn.
• Ít được sử dụng trong thực tế lâm sàng do tính phức tạp và sự phổ biến của các xét nghiệm kháng thể.

Xét nghiệm PCR

Xét nghiệm PCR (Polymerase Chain Reaction) là kỹ thuật tiên tiến nhằm phát hiện vật liệu di truyền (RNA) của virus HAV trong mẫu máu hoặc phân. Phương pháp này sử dụng các phản ứng sinh học để khuếch đại DNA/RNA của virus, giúp phát hiện virus ở mức độ phân tử.

Ưu điểm của phương pháp xét nghiệm PCR là:

• Độ nhạy cao, có thể phát hiện virus ngay cả khi nồng độ virus trong cơ thể còn rất thấp hoặc trước khi cơ thể sản sinh kháng thể.
• Đặc biệt hữu ích trong giai đoạn đầu của nhiễm trùng, khi các triệu chứng chưa rõ ràng.

Một số nhược điểm của phương pháp PCR có thể kể đến như:

• Chi phí thực hiện cao hơn so với xét nghiệm kháng thể.
• Yêu cầu kỹ thuật viên có chuyên môn cao và thiết bị hiện đại, không phải cơ sở y tế nào cũng đáp ứng được.
• Thời gian thực hiện có thể lâu hơn xét nghiệm kháng thể, tùy thuộc vào cơ sở y tế.

Xét nghiệm viêm gan A giúp ta phát hiện và điều trị kịp thời tránh những biến chứng nghiêm trọng gây tổn thương gan kéo dài dẫn tới suy gan.

Xét nghiệm viêm gan A có chính xác không?

Các xét nghiệm viêm gan A, đặc biệt là xét nghiệm kháng thể Anti - HAV, có độ chính xác cao nếu được thực hiện đúng thời điểm và theo quy trình chuẩn. 

Theo đánh giá của các chuyên gia, xét nghiệm Anti - HAV IgM thường đạt độ nhạy và độ đặc hiệu trên 95%, giúp xác định chính xác giai đoạn nhiễm cấp tính. Trong khi đó, xét nghiệm PCR có độ chính xác gần như tuyệt đối trong việc phát hiện vật liệu di truyền của virus.

Những lưu ý khi làm xét nghiệm viêm gan A

Để đảm bảo xét nghiệm viêm gan A cho ra kết quả chính xác và đảm bảo an toàn, khi thực hiện xét nghiệm viêm gan A, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau đây:

Chuẩn bị trước xét nghiệm

Trước khi xét nghiệm, người bệnh cần lưu ý:

• Không cần nhịn ăn trước khi làm xét nghiệm viêm gan A, trừ khi bác sĩ có chỉ định đặc biệt (ví dụ: kết hợp với các xét nghiệm khác yêu cầu nhịn ăn).
• Thông báo cho bác sĩ về các loại thuốc hoặc thực phẩm bổ sung đang sử dụng vì một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.
• Cung cấp đầy đủ thông tin về tiền sử bệnh lý, triệu chứng hiện tại và các yếu tố nguy cơ (như tiếp xúc với người bệnh hoặc sinh sống ở khu vực có nguy cơ cao).

Sau xét nghiệm

Người bệnh cũng cần chú ý theo dõi tình hình sau xét nghiệm để đảm bảo an toàn sức khỏe như:

• Theo dõi sức khỏe chặt chẽ, đặc biệt là các triệu chứng như vàng da, vàng mắt, mệt mỏi, chán ăn hoặc đau tức vùng gan. Nếu các triệu chứng này trở nên nghiêm trọng, cần liên hệ ngay với bác sĩ.
• Nếu kết quả xét nghiệm dương tính với Anti - HAV IgM, bạn cần tái khám để được hướng dẫn điều trị và theo dõi thêm.
• Trong trường hợp kết quả âm tính nhưng bạn vẫn có triệu chứng nghi ngờ, hãy thảo luận với bác sĩ để xem xét thực hiện thêm xét nghiệm hoặc theo dõi trong vài tuần.

Các phương pháp phòng ngừa viêm gan A

Viêm gan A là căn bệnh tương đối nguy hiểm song căn bệnh này có thể được phòng ngừa thông qua một số biện pháp sau đây:

Tiêm vắc xin viêm gan A

Tiêm vắc xin là biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa viêm gan A. Vắc xin viêm gan A an toàn, hiệu quả cao và có thể bảo vệ cơ thể trong thời gian dài. Theo thống kê, hiệu quả phòng bệnh của vắc xin viêm gan A thường từ 15 - 20 năm hoặc lâu hơn. 

Thực hiện vệ sinh cá nhân và ăn uống hợp vệ sinh

Việc giữ gìn vệ sinh cá nhân và vệ sinh an toàn thực phẩm là điều rất cần thiết. Bạn hãy:

• Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng để loại bỏ vi khuẩn lây bệnh
• Tránh sử dụng thực phẩm hoặc nước uống từ nguồn không đảm bảo vệ sinh.
• Nấu chín kỹ thực phẩm, đặc biệt là hải sản để tiêu diệt virus HAV.
• Sử dụng nước sạch hoặc nước đã qua xử lý để uống và chế biến thực phẩm.

Các biện pháp khác

Ngoài ra, một số biện pháp phòng tránh viêm gan A hiệu quả khác có thể kể đến như:

• Tránh tiếp xúc trực tiếp với người bệnh hoặc các vật dụng cá nhân của họ như khăn mặt, bát đĩa.
• Tăng cường vệ sinh môi trường sống, đảm bảo nguồn nước sạch và xử lý rác thải đúng cách.
• Nếu sống trong khu vực có nguy cơ cao, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn về các biện pháp phòng ngừa bổ sung.

Xét nghiệm viêm gan A là một công cụ quan trọng giúp phát hiện sớm và chẩn đoán chính xác bệnh viêm gan A, từ đó giúp bạn chủ động hơn trong việc phát hiện và phòng ngừa viêm gan A . Để phòng ngừa viêm gan A, tiêm vắc xin là biện pháp an toàn và hiệu quả nhất. Hãy liên hệ với Tiêm chủng Long Châu qua hotline 1800 6928 để được tư vấn và đặt lịch tiêm phòng ngừa viêm gan A ngay hôm nay bạn nhé.