Những lưu ý cần biết về thuốc diệt muỗi

Muỗi là tác nhân chính lây truyền nhiều bệnh nguy hiểm như sốt xuất huyết hay sốt rét. Sử dụng thuốc diệt muỗi là giải pháp phổ biến để phòng ngừa, tuy nhiên nếu không hiểu rõ cách dùng, bạn có thể vô tình gây hại cho sức khỏe bản thân và gia đình. Bài viết dưới đây từ Tiêm chủng Long Châu sẽ giúp bạn nắm rõ những lưu ý quan trọng trước khi lựa chọn và sử dụng thuốc diệt muỗi hiệu quả, an toàn.

Thuốc diệt muỗi là gì?

Thuốc diệt muỗi là các chế phẩm chứa hoạt chất hóa học hoặc nguồn gốc tự nhiên, có tác dụng tiêu diệt hoặc xua đuổi muỗi – loài côn trùng trung gian truyền nhiều bệnh nguy hiểm như sốt xuất huyết, sốt rét, viêm não Nhật Bản, hoặc bệnh do virus Zika. 

Dựa trên cơ chế tác dụng và thành phần hoạt chất, thuốc diệt muỗi thường được phân thành ba nhóm chính: Nhóm clo hữu cơ, nhóm phốt pho hữu cơ và nhóm pyrethrin/pyrethroid (chiết xuất từ hoa cúc hoặc tổng hợp). Trong đó, các chế phẩm thuộc nhóm pyrethroid được sử dụng phổ biến do có hiệu quả cao, ít tồn dư và độ an toàn tương đối cao đối với người và vật nuôi khi sử dụng đúng hướng dẫn.

Các dạng bào chế phổ biến bao gồm: Thuốc xịt, dung dịch phun mù nhiệt, viên nén, gel, và các thiết bị khuếch tán tinh dầu. Tùy vào mục đích và không gian áp dụng, phương pháp phun thuốc diệt muỗi diện rộng thường được ưu tiên tại các khu vực có nguy cơ bùng phát dịch bệnh.

Để đảm bảo hiệu quả kiểm soát dịch bệnh hiệu quả mà không gây tác động tiêu cực đến sức khỏe con người và môi trường, việc sử dụng thuốc diệt muỗi cần tuân thủ đúng hướng dẫn kỹ thuật, liều lượng và thời gian cách ly theo khuyến cáo của cơ quan y tế.

Vì sao nên phun thuốc diệt muỗi?

Phun thuốc diệt muỗi là một biện pháp chủ động và hiệu quả trong công tác kiểm soát vector truyền bệnh, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Muỗi là tác nhân trung gian truyền nhiễm nhiều bệnh lý nguy hiểm như sốt xuất huyết Dengue, sốt rét, viêm não Nhật Bản, bệnh do virus Zika và sốt vàng da. Thuốc phun muỗi góp phần ngăn chặn nguy cơ lây truyền các bệnh này một cách hiệu quả.

Phun thuốc diệt muỗi giúp tiêu diệt nhanh chóng muỗi trưởng thành, đối tượng chính trong chu trình truyền bệnh. Ngoài ra, một số chế phẩm đặc biệt còn có khả năng tác động lên trứng, ấu trùng, ngăn chặn sự phát triển của quần thể muỗi trong môi trường sống, đặc biệt là trong các thời kỳ cao điểm dịch bệnh hoặc ở những khu vực có tỷ lệ mắc bệnh cao.

Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, việc phun thuốc cần tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn kỹ thuật và chỉ sử dụng các sản phẩm được Bộ Y tế cấp phép lưu hành.

Những lưu ý khi phun thuốc diệt muỗi

Để đảm bảo an toàn cho sức khỏe và nâng cao hiệu quả kiểm soát vector truyền bệnh, việc phun thuốc diệt muỗi cần tuân thủ chặt chẽ các hướng dẫn chuyên môn. Một số lưu ý quan trọng bao gồm:

Trước khi phun thuốc

• Mở toàn bộ cửa ra vào và cửa sổ để tăng cường lưu thông không khí.
• Che đậy kín thực phẩm, nguồn nước ăn uống và dụng cụ chứa nước nhằm tránh nguy cơ nhiễm hóa chất.
• Thu dọn đồ đạc gọn gàng, cất giữ vật dụng cá nhân vào nơi an toàn.
• Di chuyển vật nuôi, trẻ em và người có cơ địa nhạy cảm (người già, phụ nữ mang thai, bệnh nhân mắc bệnh mạn tính) ra khỏi khu vực dự kiến phun thuốc.

Trong khi phun thuốc

• Người dân cần tạm thời rời khỏi khu vực phun thuốc, tối thiểu 30 phút sau khi hoàn tất.
• Tuyệt đối không đi theo nhân viên y tế đang thực hiện phun hóa chất.
• Đối với đối tượng nhạy cảm, cần kéo dài thời gian tránh tiếp xúc từ 1-2 giờ sau khi phun.

Sau khi phun thuốc

• Tiến hành vệ sinh nhà cửa, lau chùi bề mặt vật dụng bằng khăn sạch ẩm để loại bỏ tồn dư hóa chất.
• Chỉ nên trở lại sinh hoạt bình thường sau khi đã đảm bảo môi trường trong nhà thông thoáng và an toàn.
• Lựa chọn thời điểm phun lý tưởng vào sáng sớm hoặc chiều tối, khi muỗi hoạt động mạnh và điều kiện thời tiết khô ráo, ít gió.

Bên cạnh đó, phun thuốc diệt muỗi chỉ thực sự đạt hiệu quả khi được phối hợp đồng bộ trong cộng đồng. Nếu chỉ phun đơn lẻ một hộ gia đình trong khi các khu vực lân cận không thực hiện, nguy cơ tái nhiễm muỗi là rất cao. Ngoài biện pháp hóa học, người dân cần chủ động phối hợp các biện pháp sinh học và cơ học như diệt loăng quăng, loại bỏ vật chứa nước đọng, sử dụng màn khi ngủ và áp dụng các biện pháp phòng tránh muỗi đốt khác.

Bên cạnh việc phun thuốc diệt muỗi, người dân cũng nên cân nhắc sử dụng các thiết bị hỗ trợ như máy hút muỗi hoặc đèn UV. Các thiết bị này đã được nghiên cứu và chứng minh có khả năng giảm mật độ muỗi một cách hiệu quả mà không gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người và môi trường sống. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối ưu, cần tuân thủ hướng dẫn sử dụng và lắp đặt thiết bị tại những khu vực muỗi hoạt động mạnh. Việc kết hợp đồng bộ nhiều biện pháp sẽ giúp kiểm soát muỗi một cách toàn diện và bền vững hơn.

Trong trường hợp cần phun thuốc diệt muỗi quy mô lớn, nên liên hệ trực tiếp với Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật (CDC) hoặc Trạm Y tế địa phương để được tư vấn, hỗ trợ chuyên môn và đảm bảo an toàn y tế cộng đồng.

Thuốc diệt muỗi giúp kiểm soát và phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do muỗi gây ra. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn cho sức khỏe và đạt hiệu quả cao, việc lựa chọn, sử dụng và phun thuốc diệt muỗi cần được thực hiện đúng cách, tuân thủ đầy đủ các hướng dẫn chuyên môn. Tiêm vắc xin phòng sốt xuất huyết hiện nay cũng được xem là biện pháp hiệu quả nhất giúp chủ động bảo vệ cơ thể trước nguy cơ nhiễm bệnh do muỗi truyền. Bên cạnh đó, kết hợp với các biện pháp chủ động như loại bỏ muỗi bằng phương pháp tự nhiên, sử dụng thiết bị diệt muỗi an toàn cũng có thể giúp bảo vệ sức khỏe gia đình và cộng đồng.