Những bệnh giao mùa ở trẻ em thường gặp và cách phòng ngừa

Mùa giao mùa thường mang đến nhiều thay đổi trong thời tiết, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nhiều loại virus và vi khuẩn, đặc biệt là ở trẻ em có hệ miễn dịch còn non yếu. Những bệnh giao mùa như cảm cúm, viêm họng, sốt phát ban hay viêm đường hô hấp là những căn bệnh thường gặp trong giai đoạn này. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh không chỉ giúp cha mẹ có biện pháp can thiệp kịp thời mà còn bảo vệ sức khỏe của trẻ. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin về các bệnh giao mùa ở trẻ em cùng với những dấu hiệu nhận biết để hỗ trợ các bậc phụ huynh nuôi dạy con khỏe mạnh và phát triển tốt.

Bệnh giao mùa là gì?

Bệnh giao mùa ở trẻ em là nhóm bệnh phổ biến trong các thời kỳ chuyển giao giữa các mùa như xuân hè hay thu đông. Lúc này, nhiệt độ thay đổi thất thường giữa ngày và đêm, độ ẩm không khí giảm, và ít gió, khiến cơ thể tiêu hao nhiều năng lượng hơn, làm suy giảm sức đề kháng, dẫn đến dễ mắc bệnh, đặc biệt là ở trẻ em và người già.

Ngoài ra, các thay đổi về môi trường trong thời gian giao mùa cũng tạo điều kiện cho mầm bệnh phát triển và lây lan, gia tăng nguy cơ nhiễm bệnh ở trẻ nhỏ, do hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện và khả năng chống bệnh kém.

Những bệnh thường gặp trong giai đoạn này gồm cúm, viêm mũi, viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi, sởi, thủy đậu, viêm màng não, đau mắt đỏ, viêm xoang, và dị ứng. Vì vậy, các gia đình cần lưu ý thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh cho trẻ trong thời điểm giao mùa.

Các bệnh giao mùa ở trẻ em hiện nay thường gặp

Trong thời điểm giao mùa, sự thay đổi đột ngột của thời tiết có thể tạo điều kiện thuận lợi cho nhiều loại bệnh tật bùng phát, đặc biệt là ở trẻ em. Dưới đây là những bệnh giao mùa thường gặp mà cha mẹ cần lưu ý để có biện pháp phòng ngừa kịp thời cho con.

Cảm lạnh

Cảm lạnh, hay còn gọi là cảm lạnh thông thường, là tình trạng nhiễm virus cấp tính tại đường hô hấp trên, ảnh hưởng đến niêm mạc của mũi, họng, xoang, và thanh quản. Nếu trẻ bị cảm lạnh kéo dài và không được điều trị dứt điểm, có thể dẫn đến các biến chứng như nhiễm trùng tai, hen suyễn, viêm xoang, viêm phổi,... Đây là một trong những bệnh trẻ thường mắc phải khi giao mùa.

Dấu hiệu nhận biết trẻ bị cảm lạnh gồm:

• Ban đầu, trẻ có thể cảm thấy ngứa cổ họng, sổ mũi, nghẹt mũi và hắt hơi;

• Trẻ cũng có thể cảm thấy mệt mỏi, đau họng, ho, đau đầu, sốt nhẹ, đau cơ và mất cảm giác thèm ăn;

• Nước mũi có xu hướng đặc lại và chuyển sang màu vàng hoặc xanh.

Cách điều trị cảm lạnh ở trẻ:

Trẻ thường có thể tự khỏi cảm lạnh mà không cần điều trị y tế. Tùy vào triệu chứng, độ tuổi và sức khỏe của trẻ, bác sĩ có thể kê thuốc paracetamol (acetaminophen) để hạ sốt và giảm đau, cũng như bổ sung vitamin C và kẽm nguyên tố để tăng cường sức đề kháng.

Hướng dẫn chăm sóc trẻ bị cảm lạnh để nhanh hồi phục:

• Đảm bảo trẻ uống đủ nước;

• Cho trẻ nghỉ ngơi đầy đủ;

• Không nên để trẻ tiếp xúc trực tiếp với khói thuốc lá;

• Sử dụng nước muối sinh lý để giúp giảm nghẹt mũi cho trẻ.

Cúm

Cúm mùa là một bệnh nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính do virus Influenza gây ra. Có ba loại virus cúm gây bệnh ở người, bao gồm virus tuýp A, B và C. Đối với trẻ nhỏ, bệnh cúm có thể gây ra các vấn đề hô hấp nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng. Một số biến chứng nguy hiểm khác của cúm bao gồm viêm phế quản, viêm phổi, viêm tai, viêm não,… Đây là một trong những bệnh thường gặp khi giao mùa ở trẻ.

Triệu chứng khi trẻ bị cúm:

• Sốt từ vừa đến cao (có thể trên 39°C);

• Ớn lạnh, đau đầu và chóng mặt;

• Đau nhức cơ bắp, mệt mỏi toàn thân, cảm thấy yếu đuối;

• Ho nặng kéo dài, có thể kèm theo các triệu chứng về đường tiêu hóa như buồn nôn, nôn mửa, hoặc tiêu chảy.

Cách điều trị bệnh cúm ở trẻ:

Việc điều trị sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng, tuổi và thể trạng của trẻ. Mục tiêu của điều trị cúm là giảm nhẹ các triệu chứng. Các bác sĩ có thể kê đơn một số loại thuốc, chẳng hạn như:

• Acetaminophen giúp hạ sốt và giảm đau nhức cơ thể;

• Thuốc kháng virus có thể được kê đơn để làm giảm triệu chứng và rút ngắn thời gian mắc bệnh.

Cách chăm sóc trẻ bị cúm để nhanh khỏi:

• Đảm bảo trẻ được nghỉ ngơi đầy đủ và uống nhiều nước.

• Phòng ngừa bệnh cúm là biện pháp hiệu quả nhất

Bệnh cúm tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng cho trẻ nhỏ do các biến chứng như viêm phổi và suy hô hấp. Cách tốt nhất để bảo vệ trẻ khỏi bệnh cúm là tiêm vắc xin cúm hàng năm. Phụ huynh nên thảo luận với trung tâm tiêm chủng hoặc bác sĩ về hiệu quả của vắc xin và lịch tiêm phòng cho bé để đảm bảo sức khỏe của con yêu.

Viêm họng

Viêm họng là triệu chứng thường gặp ở trẻ em, nguyên nhân chủ yếu là do nhiễm khuẩn hoặc virus. Các loại virus phổ biến gây viêm họng bao gồm Rhinovirus và virus hợp bào hô hấp, cùng với influenza, enterovirus và adenovirus. Đối với vi khuẩn, liên cầu khuẩn nhóm A là thủ phạm phổ biến nhất, chiếm khoảng 30% các ca viêm họng ở trẻ. Một số nguyên nhân khác không do nhiễm trùng như thói quen thở bằng miệng (đặc biệt trong thời tiết lạnh) và viêm mũi dị ứng cũng có thể gây ra viêm họng.

Một số triệu chứng của viêm họng hay gặp ở trẻ:

• Nếu bị virus xâm nhập, trẻ có thể gặp sổ mũi, nghẹt mũi, mắt bị kích ứng hoặc đỏ, ho, khàn giọng, đau nhức vòm miệng, phát ban hoặc tiêu chảy. Sốt và cảm giác khó chịu cũng có thể xảy ra.

• Nếu viêm họng do liên cầu khuẩn nhóm A, các triệu chứng thường xuất hiện đột ngột, bao gồm sốt (≥ 38°C), đau đầu, đau bụng, buồn nôn, nôn mửa, sưng hạch cổ, xuất hiện mảng mủ trắng ở họng, đốm đỏ nhỏ ở vòm miệng và sưng lưỡi gà.

Điều trị viêm họng cho trẻ:

Nếu viêm họng do liên cầu khuẩn, bác sĩ sẽ kê đơn kháng sinh. Còn nếu viêm họng do virus, trẻ chỉ cần nghỉ ngơi, dùng thuốc giảm đau và các biện pháp giảm triệu chứng khác.

Hướng dẫn chăm sóc để trẻ nhanh khỏi viêm họng:

Cha mẹ nên đảm bảo trẻ được nghỉ ngơi đủ, uống đủ nước, ăn uống hợp lý và tuân thủ chỉ định điều trị của bác sĩ. Đồng thời, giữ cho phòng ngủ của bé sạch sẽ, thoáng mát và đủ độ ẩm để tạo không gian thoải mái cho trẻ hồi phục.

Viêm phế quản

Viêm phế quản là tình trạng viêm niêm mạc các ống thở lớn trong phổi, có thể diễn ra trong thời gian ngắn (cấp tính) hoặc kéo dài (mạn tính). Viêm phế quản cấp tính thường do virus gây ra và có thể xuất hiện cùng hoặc sau khi trẻ bị cảm lạnh hoặc mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp. Đây là một trong những bệnh thường gặp ở trẻ trong các thời điểm chuyển mùa.

Các triệu chứng của viêm phế quản ở trẻ bao gồm:

• Trong viêm phế quản cấp tính, trẻ thường bắt đầu bằng ho khan kèm cảm giác khó chịu do niêm mạc phế quản bị viêm. Các triệu chứng khác có thể gồm ho có đờm trắng, vàng hoặc xanh, khó thở, đau hoặc tức ngực, thở khò khè, đau đầu, mệt mỏi, sốt và cảm giác ớn lạnh.

• Viêm phế quản mạn tính có biểu hiện hơi thở khó khăn, khò khè, ho kéo dài, và trẻ thường mất nhiều thời gian để hồi phục sau khi mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp.

Điều trị sẽ tùy thuộc vào các triệu chứng, độ tuổi và tình trạng của trẻ. Nếu bệnh không quá nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định chăm sóc tại nhà kèm thuốc giảm sốt, giảm đau hoặc giảm ho để làm dịu triệu chứng.

Cách chăm sóc trẻ bị viêm phế quản hiệu quả gồm: Đảm bảo bé nghỉ ngơi đầy đủ, uống đủ nước, và theo dõi các dấu hiệu nặng như khó thở, thở nhanh, thở rút lõm lồng ngực, cánh mũi phập phồng, bỏ ăn, tím tái, hoặc co giật để đưa trẻ đi khám ngay.

Viêm phổi

Viêm phổi ở trẻ em là một bệnh nhiễm trùng cấp tính của phổi. Theo UNICEF, trên thế giới cứ sau 43 giây lại có một trẻ tử vong do viêm phổi. Nguyên nhân gây bệnh bao gồm nhiễm vi khuẩn, virus hoặc nấm từ không khí. Đây là một trong những bệnh thường gặp ở trẻ trong thời gian giao mùa. Một số loại vi khuẩn và virus phổ biến gây bệnh ở trẻ nhỏ là:

• Virus cúm;

• Adenovirus;

• Phế cầu khuẩn;

• Liên cầu khuẩn nhóm B;

• Virus hợp bào hô hấp (RSV) - thường ảnh hưởng đến trẻ dưới 5 tuổi.

Nhiều tác nhân gây bệnh này có thể phòng ngừa bằng vắc xin, chẳng hạn vắc xin phế cầu khuẩn giúp ngăn ngừa viêm phổi do phế cầu khuẩn gây ra.

Các triệu chứng viêm phổi ở trẻ bao gồm:

• Ho, khó thở và sốt là các triệu chứng phổ biến nhất;

• Trẻ thường thở nhanh và ngắn;

• Ngực có thể bị rút vào hoặc hóp khi trẻ hít thở.

Điều trị viêm phổi ở trẻ:

Nếu viêm phổi do vi khuẩn, kháng sinh sẽ được sử dụng. Đối với các nguyên nhân khác như virus hoặc mycobacterium, bác sĩ sẽ áp dụng phương pháp điều trị phù hợp khác.

Chăm sóc trẻ bị viêm phổi:

• Bổ sung đủ nước cho trẻ;

• Cho trẻ nghỉ ngơi nhiều;

• Sử dụng thuốc hạ sốt và giảm đau như acetaminophen theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Tiêu chảy cấp

Tiêu chảy cấp là một bệnh thường gặp ở trẻ em trong thời điểm giao mùa, thường do virus, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng gây ra, trong đó Rotavirus là nguyên nhân chính. Bên cạnh đó, nhiễm vi khuẩn, tác dụng phụ của kháng sinh và các bệnh nhiễm trùng ngoài hệ tiêu hóa cũng có thể dẫn đến tiêu chảy. Nếu không được điều trị và chăm sóc kịp thời, tiêu chảy cấp có thể gây trụy mạch và nguy hiểm đến tính mạng.

Các triệu chứng tiêu chảy cấp ở trẻ bao gồm:

• Phân lỏng, nhiều nước hoặc kèm theo chất nhầy;

• Trẻ đi tiểu nhiều lần bất thường: Trẻ sơ sinh trên 10 lần/ngày và trẻ trên 1 tuổi trên 3 lần/ngày;

• Nôn ói, đau bụng, chán ăn, dẫn đến mất nước.

Điều trị tiêu chảy cấp phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh:

• Tiêu chảy do virus không có thuốc điều trị đặc hiệu, cần hỗ trợ bằng cách bù nước, ăn uống phù hợp và nghỉ ngơi.

• Nếu nguyên nhân là vi khuẩn, có thể cần sử dụng kháng sinh. Với các trường hợp nhẹ, bác sĩ thường hướng dẫn chăm sóc tại nhà để bệnh tự thuyên giảm.

• Khi tiêu chảy do tác dụng của kháng sinh, cần tham khảo ý kiến bác sĩ về việc có nên tiếp tục dùng thuốc hay không, không tự ý ngưng thuốc.

Cách chăm sóc trẻ bao gồm:

• Duy trì bữa ăn và cữ bú, chia nhỏ khẩu phần ăn để trẻ dễ tiêu hóa hơn;

• Theo dõi dấu hiệu mất nước như khô miệng, ít tiểu, và đảm bảo bù đủ nước;

• Tránh cho trẻ uống các loại nước có đường nhiều như nước chanh đóng chai hay nước tăng lực;

• Đảm bảo trẻ được nghỉ ngơi để phục hồi nhanh hơn.

Rối loạn tiêu hóa

Rối loạn tiêu hóa ở trẻ em là tình trạng mà hệ tiêu hóa bị thay đổi về nhu động ruột và khả năng hấp thụ dịch ruột, dẫn đến đau bụng hoặc gặp khó khăn trong quá trình tiêu hóa thức ăn. Tình trạng này có thể gây tác động lớn đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ, đặc biệt là trong các thời điểm giao mùa.

Nguyên nhân gây ra rối loạn tiêu hóa rất đa dạng, bao gồm nhiễm virus hoặc vi khuẩn, ngộ độc thực phẩm, dị ứng, hoặc các bệnh lý như celiac, tắc ruột, viêm tụy, viêm gan, bệnh Crohn, viêm loét đại tràng,…

Dấu hiệu nhận biết rối loạn tiêu hóa ở trẻ:

• Đau bụng kéo dài, không thuyên giảm có thể là dấu hiệu của viêm ruột;

• Ợ nóng và trào ngược dạ dày có thể là do trào ngược dạ dày thực quản, đặc biệt nếu kèm buồn nôn, đau ngực và khó nuốt;

• Tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài;

• Phát ban và các vấn đề hô hấp sau khi ăn có thể là biểu hiện của dị ứng;

• Có máu trong phân là triệu chứng nghiêm trọng, có thể liên quan đến polyp đại tràng - khối u phát triển trên đại tràng hoặc trực tràng.

Điều trị rối loạn tiêu hóa cho trẻ:

Khi trẻ xuất hiện các dấu hiệu rối loạn tiêu hóa, cha mẹ cần đưa bé đi khám để xác định nguyên nhân chính xác. Sau khi tìm ra nguyên nhân, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Cách chăm sóc trẻ:

• Đảm bảo trẻ được nghỉ ngơi và bổ sung đủ nước;

• Đối với trẻ đã ăn dặm, nên cho trẻ ăn những món nhạt, không gia vị như bánh mì, cơm, cháo;

• Giữ tinh thần của trẻ thoải mái, tránh căng thẳng, vì căng thẳng có thể làm tình trạng trở nên trầm trọng hơn.

Quai bị

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm do virus thuộc họ Paramyxoviridae gây ra. Bệnh có thể lây lan rộng và dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như viêm tinh hoàn, viêm buồng trứng, viêm não – màng não,… Đặc biệt, viêm tinh hoàn có thể gây vô sinh ở bé trai, và viêm buồng trứng có thể dẫn đến vô sinh ở bé gái.

Các triệu chứng nhận biết quai bị bao gồm: Sốt, nhức đầu, sưng đau tuyến nước bọt dưới hàm, kèm theo đau cơ.

Điều trị quai bị ở trẻ hiện nay chủ yếu là giảm các triệu chứng, hỗ trợ dinh dưỡng và chăm sóc cơ thể, đồng thời theo dõi để phát hiện và xử lý sớm các biến chứng như viêm tinh hoàn hoặc viêm màng não.

Cách chăm sóc trẻ bị quai bị:

• Cách ly trẻ tại nhà khoảng 10 ngày để tránh lây lan;

• Cho trẻ nghỉ ngơi đầy đủ;

• Uống nhiều nước và ăn thức ăn mềm dễ tiêu hóa;

• Chườm ấm hoặc lạnh vùng tuyến mang tai bị sưng để giảm đau;

• Tránh cho trẻ uống nước trái cây có vị chua hoặc chứa axit vì có thể khiến tình trạng đau tồi tệ hơn.

Để phòng ngừa quai bị, Cục Y tế dự phòng và Bộ Y tế khuyến cáo:

• Tiêm vắc xin phòng bệnh cho trẻ nhỏ, thiếu niên và người lớn chưa có miễn dịch;

• Duy trì vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên, giữ vệ sinh môi trường sống và học tập;

• Đeo khẩu trang để phòng tránh nhiễm virus gây bệnh.

Sởi

Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm phổ biến ở trẻ em, do virus sởi thuộc họ Morbillivirus gây ra. Đối với trẻ nhỏ, bệnh sởi có thể dẫn đến các nhiễm trùng thứ cấp như nhiễm trùng tai, viêm phổi, hoặc gây tiêu chảy và nôn mửa. Những biến chứng hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm của bệnh sởi bao gồm viêm não, viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm phổi và thậm chí có thể dẫn đến tử vong. Đây là một trong những bệnh thường gặp ở trẻ trong thời điểm giao mùa.

Triệu chứng nhận biết trẻ bị sởi:

• Dấu hiệu sau 2-3 ngày: Xuất hiện các đốm đỏ Koplik trong miệng của trẻ.

• Dấu hiệu sau 3-5 ngày: Trẻ bắt đầu phát ban đỏ, bắt đầu từ mặt rồi lan xuống cổ, thân, cánh tay, chân và bàn chân. Các đốm đỏ lan rộng khắp cơ thể và trẻ có thể bị sốt cao, lên đến hơn 39 độ C.

• Dấu hiệu sau 7-14 ngày: Trẻ có các biểu hiện tương tự cảm cúm như sốt, ho, sổ mũi, viêm kết mạc (đỏ mắt), và đau nhức toàn thân. Cổ họng của trẻ có thể bị đau kèm theo các mảng trắng hoặc hơi vàng trong một số trường hợp.

• Cách điều trị bệnh sởi: Do bệnh sởi do virus gây ra, hiện nay vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Nếu các triệu chứng không nghiêm trọng và trẻ không bị nhiễm trùng thứ cấp, bác sĩ sẽ khuyến cáo điều trị tại nhà, cho trẻ uống nhiều nước, nghỉ ngơi nhiều, và hạn chế tiếp xúc cộng đồng để tránh lây lan.

Chăm sóc trẻ bị sởi:

• Giữ vệ sinh cá nhân, nhà cửa và không gian sinh hoạt của trẻ sạch sẽ và thoáng mát.

• Tránh tuyệt đối những tập tục kiêng nước, kiêng gió, kiêng ăn hoặc tắm lá.

• Đối với trẻ ăn dặm, mẹ nên chuẩn bị thức ăn mềm, dễ tiêu, nấu chín kỹ và bổ sung thực phẩm giàu vitamin A từ trái cây và rau củ.

• Đảm bảo trẻ được cung cấp đủ nước, tăng cữ bú đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi và cung cấp đủ nước, nước điện giải hoặc nước hoa quả cho trẻ trên 6 tháng tuổi.

Viêm não Nhật Bản

Viêm não Nhật Bản là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus viêm não Nhật Bản (VNNB) gây ra, được lây truyền qua muỗi nhiễm virus từ các động vật như trâu, bò, và chim hoang dã. Khi trẻ bị nhiễm virus này, có thể dẫn đến các di chứng nặng nề như liệt cứng, tổn thương thần kinh (mất khả năng nói, rối loạn tính cách, chậm phát triển trí tuệ), và trong trường hợp nặng, có thể đe dọa tính mạng. Đây là một trong những bệnh phổ biến ở trẻ em vào thời điểm giao mùa.

Các triệu chứng nhận biết viêm não Nhật Bản: Triệu chứng ban đầu có thể giống với các bệnh viêm não hoặc viêm màng não khác như sốt cao, nôn mửa, rối loạn vận động (co giật, run rẩy, co cứng cơ), tăng tiết đờm, nói khó, buồn ngủ nhiều, mất trí nhớ, mê sảng, hôn mê hoặc thậm chí không có triệu chứng rõ rệt.

Cách điều trị viêm não Nhật Bản: Hiện nay, không có phương pháp điều trị đặc hiệu cho viêm não Nhật Bản. Trẻ em bị nhiễm thường cần nhập viện để được theo dõi và điều trị triệu chứng dưới sự chăm sóc của các bác sĩ.

Hướng dẫn chăm sóc trẻ bị viêm não Nhật Bản: Trong quá trình điều trị, cha mẹ nên cho bé nghỉ ngơi nhiều, uống đủ nước và sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn theo chỉ dẫn của bác sĩ để giảm bớt một số triệu chứng khó chịu.

Phòng ngừa viêm não Nhật Bản:

• Tiêm vắc xin đầy đủ và đúng lịch là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất cho trẻ.

• Duy trì vệ sinh môi trường sạch sẽ, giữ cho nhà cửa và chuồng vật nuôi không còn nơi trú ẩn cho muỗi, di dời chuồng xa nơi sinh hoạt và loại bỏ các ổ bọ gậy.

• Đảm bảo trẻ ngủ màn và sử dụng các biện pháp diệt muỗi trong gia đình, tránh cho trẻ chơi gần chuồng vật nuôi để hạn chế bị muỗi đốt.

Hướng dẫn phòng bệnh giao mùa ở trẻ em

Khi thời tiết chuyển mùa, trẻ em thường dễ mắc phải các bệnh lý do sức đề kháng còn non yếu. Vì vậy, việc nắm vững các biện pháp phòng bệnh giao mùa là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Dưới đây là những hướng dẫn hữu ích giúp cha mẹ chăm sóc và phòng ngừa bệnh tật cho con trong những ngày giao mùa.

Tiêm phòng vắc xin

Hầu hết các bệnh giao mùa có thể được phòng ngừa thông qua việc tiêm vắc xin. Phương pháp phòng bệnh an toàn và hiệu quả nhất là đảm bảo trẻ được tiêm phòng đúng lịch và đủ số mũi theo khuyến cáo của Bộ Y tế. Trong 2 năm đầu đời, trẻ có thể được tiêm chủng để phòng ngừa nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác nhau.

Dưới đây là một số mũi tiêm quan trọng mà cha mẹ cần lưu ý:

• Vắc xin phòng viêm gan B: Nên tiêm trong 24 giờ đầu sau sinh.

• Vắc xin phòng ngừa bệnh lao: Nên tiêm trong tháng đầu sau sinh.

• Vắc xin 6 trong 1 phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván; vắc xin phòng bệnh bại liệt; vắc xin phòng viêm phổi, viêm màng não mủ do Hib: Bắt đầu tiêm từ 2 tháng tuổi đến tròn 2 tuổi, sớm nhất là 6 tuần tuổi theo kê toa vắc xin.
• Vắc xin 4 trong 1 phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt: Là mũi tiêm nhắc lại của vắc xin 6 trong 1 khi trẻ được 4 tuổi, hoặc tiêm cho trẻ từ 2 tuổi chưa từng được tiêm vắc xin 6 trong 1 trước đó.

• Vắc xin phòng tiêu chảy cấp do Rotavirus: Uống từ 6 tuần tuổi.

• Vắc xin phòng viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa do phế cầu khuẩn: Tiêm từ 2 tháng tuổi; sớm nhất là 6 tuần tuổi theo kê toa vắc xin.

• Vắc xin phòng viêm màng não do não mô cầu khuẩn nhóm B (Bexsero): Tiêm từ 2 tháng tuổi.

• Vắc xin phòng viêm màng não do não mô cầu khuẩn nhóm B, C (VA Mengoc BC): Tiêm từ 6 tháng tuổi.

• Vắc xin phòng bệnh cúm: Tiêm từ 6 tháng tuổi.

• Vắc xin phòng viêm màng não do não mô cầu khuẩn nhóm A, C, Y, W-135: Tiêm từ 9 tháng tuổi.

• Vắc xin phòng viêm não Nhật Bản (Imojev): Tiêm từ 9 tháng tuổi.

• Vắc xin phòng Sởi, Quai bị, Rubella (Priorix): Tiêm từ 9 tháng tuổi.

• Vắc xin phòng thủy đậu (Varilrix): Tiêm từ 9 tháng tuổi.

• Vắc xin phòng bệnh Sởi, Quai bị, Rubella (MMR II): Thông thường tiêm từ 12 tháng tuổi; các cơ quan y tế địa phương có thể khuyến cáo tiêm vắc xin sởi cho trẻ từ 6-12 tháng tuổi trong trường hợp có dịch.

• Vắc xin phòng viêm gan A+B: Tiêm từ 12 tháng tuổi.

• Vắc xin phòng thủy đậu (Varivax/Varicella): Tiêm từ 12 tháng tuổi.

Giữ ấm cơ thể cho trẻ

Khi nhiệt độ quá lạnh, cơ thể trẻ có thể suy giảm sức đề kháng, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như cảm lạnh, cúm mùa và nhiễm trùng đường hô hấp. Phụ huynh cần chú ý đến trang phục cho trẻ trong những ngày lạnh để đảm bảo thân nhiệt, đặc biệt cần giữ ấm cho các bộ phận như cổ, tay và chân, đặc biệt vào ban đêm.

Cho trẻ uống đủ nước

Nước là yếu tố quan trọng giúp hệ thống miễn dịch hoạt động hiệu quả, hỗ trợ chống lại nhiễm trùng. Uống đủ nước và các đồ uống bù dịch duy trì màng nhầy trong đường hô hấp, làm giảm khả năng virus và vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể bé. Trong thời gian giao mùa, cha mẹ nên khuyến khích trẻ uống nước thường xuyên. Một số đồ uống tốt cho sức khỏe như nước ấm và nước ép trái cây có thể giúp trẻ phòng ngừa bệnh tật tốt hơn.

Giữ vệ sinh cho bé

Rửa tay thường xuyên với xà phòng và nước là cách hiệu quả để loại bỏ vi trùng và ngăn ngừa sự lây lan của các bệnh nhiễm trùng, đặc biệt là các bệnh về đường hô hấp như cảm lạnh và cúm. Cha mẹ nên khuyến khích trẻ đeo khẩu trang khi ra ngoài; xì mũi vào khăn giấy hoặc ho, hắt hơi vào khuỷu tay để hạn chế lây lan mầm bệnh. Đồng thời, dặn trẻ tránh chạm tay vào mặt, đặc biệt là mắt, mũi và miệng để giảm thiểu nguy cơ truyền vi trùng.

Hơn nữa, tạo thói quen tắm hàng ngày, thay quần áo thường xuyên và vệ sinh răng miệng sẽ giúp giảm sự tích tụ vi khuẩn và virus trên da và trong miệng của trẻ. Bên cạnh việc vệ sinh cá nhân, khám răng miệng mỗi 6 tháng sẽ giúp trẻ hạn chế vi khuẩn đường miệng và phòng bệnh giao mùa. Việc rèn luyện những thói quen vệ sinh từ sớm sẽ giúp trẻ chủ động trong việc ngăn ngừa các bệnh theo mùa và chăm sóc sức khỏe.

Bảo vệ môi trường sống sạch sẽ và thông thoáng

Duy trì một không gian sống sạch sẽ và thoáng mát là rất quan trọng để ngăn ngừa các bệnh giao mùa ở trẻ. Vệ sinh thường xuyên giúp loại bỏ bụi bẩn, chất gây dị ứng và mầm bệnh có thể gây ra các bệnh về đường hô hấp. Hút bụi, lau chùi và khử trùng các bề mặt thường xuyên sẽ giúp giảm thiểu sự lây lan của vi trùng trong nhà. Cha mẹ nên sắp xếp góc học tập và vui chơi ở nơi có ánh sáng tự nhiên, thông thoáng để giảm nguy cơ ẩm mốc, hạn chế vi khuẩn sinh sôi.

Ngoài ra, duy trì nhiệt độ trong nhà mát mẻ có thể ức chế sự phát triển và lây lan của nhiều loại vi khuẩn và virus, vì nhiều mầm bệnh phát triển mạnh trong môi trường ấm áp. Sử dụng quạt, máy lọc không khí và thông gió hợp lý có thể điều chỉnh nhiệt độ trong nhà và cải thiện chất lượng không khí, tạo môi trường sống lành mạnh hơn cho trẻ.

Chế độ dinh dưỡng cân đối cho trẻ

Một chế độ dinh dưỡng đầy đủ với nhiều trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc cung cấp vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa cần thiết giúp hệ thống miễn dịch phát triển mạnh mẽ. Thực phẩm giàu dinh dưỡng như trái cây họ cam quýt, quả mọng, rau lá xanh và các loại hạt chứa vitamin C, E và các chất dinh dưỡng khác sẽ nâng cao sức đề kháng cho trẻ.

Ngoài ra, việc bổ sung các thực phẩm chứa men vi sinh như sữa chua sẽ thúc đẩy hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh, đóng vai trò quan trọng trong chức năng miễn dịch. Cha mẹ nên hạn chế cho trẻ ăn vặt có nhiều đường và thực phẩm chế biến sẵn. Thay vào đó, hãy khuyến khích trẻ uống nhiều nước và các loại trà thảo dược (cho trẻ trên 1 tuổi) để hỗ trợ quá trình thải độc tố ra khỏi cơ thể.

Cho trẻ ngủ đủ giấc

Giấc ngủ là thời gian cơ thể trẻ tự phục hồi và tái tạo tế bào, tăng cường khả năng chống lại nhiễm trùng. Trẻ ngủ đủ giấc sẽ giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh giao mùa như cảm lạnh và cúm. Cha mẹ nên thiết lập một lịch trình ngủ đều đặn và tạo thói quen thư giãn trước khi đi ngủ để trẻ dễ dàng chìm vào giấc ngủ và có giấc ngủ sâu suốt đêm.

Ngoài ra, việc duy trì một môi trường ngủ thoải mái như phòng tối, yên tĩnh và mát mẻ sẽ giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ. Cha mẹ nên hạn chế thời gian trẻ xem điện thoại, tivi hay các thiết bị điện tử trước giờ ngủ và tránh cho trẻ tiếp xúc với caffeine để đảm bảo sức khỏe và giấc ngủ cho trẻ trong thời điểm giao mùa.

Hạn chế cho bé ra ngoài khi trời nắng gắt

Khi trời nắng gắt, đặc biệt là vào giờ cao điểm, trẻ em có nguy cơ cao bị mất nước, kiệt sức hoặc say nắng. Ngoài ra, tiếp xúc kéo dài với tia cực tím có thể dẫn đến cháy nắng, tổn thương da và tăng nguy cơ ung thư da trong tương lai. Cha mẹ cần bảo vệ trẻ khỏi ánh nắng mặt trời bằng cách cho trẻ ở trong bóng râm, sử dụng mũ, kính râm và mặc quần áo nhẹ để che chắn da.

Đồng thời, thoa kem chống nắng có chỉ số chống nắng cao lên vùng da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Bằng cách giảm thiểu tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng và thực hiện các biện pháp an toàn, cha mẹ có thể bảo vệ sức khỏe và tinh thần của trẻ trong những ngày nắng nóng.

Hạn chế tiếp xúc với động vật nuôi trong nhà

Động vật nuôi có thể mang theo ký sinh trùng, vi khuẩn và chất gây dị ứng. Tiếp xúc quá gần với vật nuôi, chẳng hạn như ôm hoặc hôn, có thể làm tăng khả năng lây truyền bệnh tật hoặc chất gây dị ứng. Trẻ em có thể gặp các triệu chứng dị ứng như hắt hơi, ngứa hoặc các vấn đề về hô hấp nếu bị dị ứng với lông hoặc nước bọt của thú cưng.

Để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh trong mùa giao mùa, cha mẹ nên khuyến khích trẻ rửa tay kỹ sau khi tiếp xúc với vật nuôi và thiết lập giới hạn tiếp xúc, đặc biệt là với những trẻ có tiền sử dị ứng hoặc hệ miễn dịch yếu. Việc chăm sóc thú cưng thường xuyên cũng giúp giảm lây lan bệnh tật cho các thành viên trong gia đình.

Theo dõi sức khỏe tâm lý của trẻ

Trong thời điểm giao mùa, không chỉ sức đề kháng của trẻ dễ bị suy giảm, mà tâm lý của trẻ cũng có thể bị ảnh hưởng do những thay đổi thất thường của môi trường (mưa nắng đột ngột, thay đổi lịch sinh hoạt,...). Trẻ có thể biểu hiện khó chịu, cáu gắt, chán ăn hoặc mất hứng thú với các hoạt động thường ngày. Vì vậy, ba mẹ nên để ý đến cảm xúc của con, hỏi han, chia sẻ và có thể cân nhắc cho con tham gia các hoạt động mang tính thư giãn như vẽ tranh, đọc sách hoặc nghe nhạc. Việc hỗ trợ sớm về tâm lý sẽ giúp bé giữ được tinh thần tích cực, từ đó nâng cao hiệu quả của các biện pháp phòng ngừa và điều trị bệnh.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ cho trẻ

Khám sức khỏe định kỳ giúp đảm bảo trẻ được tiêm chủng đầy đủ, được sàng lọc và hướng dẫn chăm sóc sức khỏe tối ưu. Bác sĩ nhi khoa đóng vai trò quan trọng trong việc theo dõi sự phát triển và tăng trưởng của trẻ, xác định bất kỳ mối lo ngại sức khỏe tiềm ẩn nào và đề xuất các biện pháp phòng ngừa phù hợp. Trong các lần khám sức khỏe định kỳ, trẻ có thể được tiêm các loại vắc xin cần thiết để bảo vệ khỏi những bệnh theo mùa như cúm và viêm phổi.

Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể đưa ra các hướng dẫn về dinh dưỡng, giấc ngủ và vệ sinh cá nhân để giúp tăng cường hệ thống miễn dịch của trẻ, giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng. Việc thăm khám định kỳ cũng cho phép phát hiện sớm và quản lý các vấn đề sức khỏe có thể khiến trẻ mắc bệnh vào mùa giao mùa.

Chăm sóc đúng cách khi trẻ bị sốt, ho hay nôn ói

Nếu bé bị sốt:

• Cho trẻ mặc quần áo thoáng mát và giữ nhiệt độ phòng dễ chịu.

• Đảm bảo trẻ được bổ sung đủ nước (trẻ dưới 6 tháng cần tăng cường bú sữa, trẻ trên 6 tháng cần uống nước hoặc nước điện giải) để ngăn ngừa mất nước.

• Dùng thuốc hạ sốt như paracetamol theo liều lượng khuyến cáo dựa trên độ tuổi và cân nặng của trẻ.

• Theo dõi nhiệt độ của trẻ thường xuyên và tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu bé bị sốt kéo dài hoặc kèm theo triệu chứng nghiêm trọng.

Nếu bé bị ho:

• Cho trẻ trên 6 tháng tuổi uống sữa và nước ấm để làm dịu họng.

• Sử dụng máy tạo độ ẩm phun sương mát để giảm nghẹt mũi.

• Cho trẻ uống thuốc ho hoặc viên ngậm trị đau họng theo hướng dẫn dành cho lứa tuổi.

• Tham khảo ý kiến bác sĩ nếu bé ho nặng, dai dẳng hoặc có các triệu chứng khó thở nghiêm trọng khác.

Nếu bé bị nôn mửa:

• Cho trẻ uống từng ngụm nước nhỏ hoặc nước điện giải để bù nước.

• Tránh cho trẻ ăn thức ăn đặc trong vài giờ đầu sau khi nôn.

• Khi tình trạng nôn mửa giảm bớt, hãy cho trẻ ăn những món nhạt và dễ tiêu hóa như bánh quy giòn, bánh mì nướng hoặc cơm.

• Theo dõi các dấu hiệu mất nước như vật vã, bứt rứt, uống nước háo hức, da khô, mắt trũng, khô miệng, tiểu ít và hôn mê; tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu cần thiết.

• Trong mọi trường hợp, cha mẹ nên theo dõi chặt chẽ tình trạng của trẻ và tìm kiếm sự hỗ trợ y tế nếu các triệu chứng trở nên nặng hơn hoặc kéo dài.

Nắm rõ các thông tin liên quan đến bệnh giao mùa ở trẻ em và các biện pháp phòng ngừa là vô cùng quan trọng cho sức khỏe và sự an lành của trẻ và gia đình. Việc tiêm chủng được xem là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để ngăn chặn sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm trong cộng đồng, đặc biệt là ở trẻ nhỏ.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là nơi uy tín cung cấp các dịch vụ tiêm vắc xin chất lượng, giúp gia đình đảm bảo rằng trẻ được tiêm phòng đầy đủ và đúng lịch. Bằng cách ưu tiên phòng ngừa và thực hiện các chiến lược đã nêu, cha mẹ có thể tạo ra một lớp bảo vệ vững chắc cho con, giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh giao mùa và hỗ trợ trẻ phát triển khỏe mạnh.