Vắc xin phòng Viêm não Nhật Bản

Viêm não Nhật Bản là một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus gây ra, có thể dẫn đến tổn thương não nghiêm trọng, thậm chí tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Trẻ em là đối tượng dễ bị tấn công nhất bởi hệ miễn dịch còn non yếu. Vắc xin phòng viêm não Nhật Bản là biện pháp phòng bệnh chủ động, an toàn và hiệu quả, giúp bảo vệ sức khỏe cho trẻ nhỏ và cả người lớn trước nguy cơ mắc bệnh.

Vắc xin viêm não Nhật Bản là gì?

Vắc xin viêm não Nhật Bản là một biện pháp phòng ngừa hiệu quả giúp cơ thể chủ động sinh kháng thể, từ đó bảo vệ người tiêm khỏi virus viêm não Nhật Bản (JEV) gây tổn thương nghiêm trọng đến hệ thần kinh trung ương. Khi được tiêm vào cơ thể, vắc xin kích thích hệ thống miễn dịch phát triển đáp ứng miễn dịch mạnh mẽ, giúp nhận diện và tiêu diệt virus gây bệnh, ngăn ngừa sự lây lan và tác hại do bệnh viêm não Nhật Bản gây ra.

Bệnh viêm não Nhật Bản là một bệnh nhiễm trùng cấp tính nguy hiểm, chủ yếu do virus JEV lây qua vết cắn của muỗi Culex (muỗi ruộng). Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tính đến năm 2019, hơn 3 tỷ người ở 24 quốc gia thuộc khu vực Đông Nam Á và Tây Thái Bình Dương đã bị ảnh hưởng bởi bệnh này. Mặc dù tỷ lệ mắc bệnh thấp, dưới 1%, nhưng mức độ nguy hiểm của viêm não Nhật Bản là rất cao, với tỷ lệ tử vong dao động từ 25 - 35%. Đặc biệt, trong số những người sống sót, khoảng 50% sẽ phải đối mặt với các di chứng vĩnh viễn.

Các ca hồi phục không phải là điều đơn giản; thời gian hồi phục có thể kéo dài từ vài tháng đến nhiều năm, đòi hỏi chi phí điều trị rất lớn. Vì vậy, việc phòng bệnh bằng vắc xin là phương pháp hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản đầy đủ và đúng lịch không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh mà còn là biện pháp chủ động bảo vệ bản thân và gia đình khỏi những hậu quả nghiêm trọng của bệnh.

Tầm quan trọng của vắc xin viêm não Nhật Bản

Viêm não Nhật Bản là một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng đến hệ thần kinh trung ương và để lại nhiều di chứng nặng nề nếu không được điều trị kịp thời. Nguyên nhân của bệnh là do virus Japanese Encephalitis (JEV) gây ra, lây truyền chủ yếu qua vết đốt của muỗi Culex, loài muỗi thường gặp ở khu vực có môi trường sống không sạch sẽ, đặc biệt là các khu vực có hệ thống thoát nước và vệ sinh kém. Sau khi hút máu của gia súc nhiễm virus, muỗi Culex có khả năng truyền virus sang con người khi tiếp tục hút máu.

Bệnh thường gặp ở trẻ em, đặc biệt là những trẻ dưới 15 tuổi, mặc dù người lớn cũng có thể mắc bệnh nhưng tỷ lệ ít hơn. Các triệu chứng điển hình của bệnh viêm não Nhật Bản bao gồm sốt cao, đau đầu, đau cơ, nôn mửa, và đặc biệt ở trẻ em có thể xuất hiện dấu hiệu co cơ hoặc tăng cường lực cơ. Ngoài ra, bệnh nhân còn có thể gặp phải các vấn đề về thị giác, từ mờ mắt cho đến mù lòa trong những trường hợp nặng.

Viêm não Nhật Bản có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như co giật, động kinh, liệt cơ, mất trí nhớ và rối loạn tâm thần. Đặc biệt, nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến tử vong. Những trường hợp sống sót thường phải đối mặt với di chứng lâu dài, ảnh hưởng đến khả năng vận động và trí tuệ. Các di chứng như liệt nửa người, giảm trí nhớ nghiêm trọng, hoặc rối loạn tâm thần là những hậu quả khó khắc phục và có thể kéo dài suốt đời.

Mặc dù tỷ lệ mắc bệnh chỉ dưới 1%, nhưng tỷ lệ tử vong lại cao (khoảng 30%) và có thể xảy ra trong vòng 7 ngày đầu sau khi mắc bệnh. Những bệnh nhân còn lại sống sót thì nhiều người sẽ phải đối mặt với các di chứng nghiêm trọng. Hiện nay, viêm não Nhật Bản chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu, và điều trị chủ yếu là hỗ trợ triệu chứng. Do đó, biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất là tiêm vắc xin phòng viêm não Nhật Bản, giúp bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng, giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và những hậu quả nghiêm trọng do bệnh gây ra.

Các loại vắc xin viêm não Nhật Bản hiện nay

Tại Việt Nam, hiện nay có ba loại vắc xin viêm não Nhật Bản được sử dụng rộng rãi, bao gồm:

Vắc xin Jevax

Vắc xin Jevax (Việt Nam) là vắc xin phòng viêm não Nhật Bản được chỉ định cho trẻ em từ 12 tháng tuổi trở lên và người lớn. Sau khi tiêm đầy đủ phác đồ, cơ thể tạo ra kháng thể bảo vệ với hiệu quả lên đến 98%, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh viêm não Nhật Bản. Vắc xin được chứng minh là an toàn với tỷ lệ phản ứng phụ rất thấp, chủ yếu là các phản ứng nhẹ như sưng đau tại chỗ tiêm hoặc sốt nhẹ.

Vắc xin Imojev

Vắc xin Imojev (Thái Lan) được chỉ định phòng bệnh viêm não Nhật Bản thế hệ mới cho người lớn và trẻ em từ 9 tháng tuổi trở lên. Vắc xin Imojev được chính thức lưu hành và sử dụng tại Việt Nam từ năm 2019, sử dụng song song với vắc xin Jevax (Việt Nam).

Vắc xin Jeev

Vắc xin Jeev (Ấn Độ) có chức năng giúp cơ thể tạo ra miễn dịch chủ động nhằm dự phòng bệnh viêm não Nhật Bản, có khả năng phòng bệnh hiệu quả, bảo vệ trẻ em và người lớn tránh khỏi các biến chứng nguy hiểm của bệnh như liệt cứng, di chứng thần kinh (không nói được, rối loạn tính cách, thiểu năng trí tuệ...), hoặc thậm chí là đe dọa tính mạng, dẫn đến tử vong.

Mỗi loại vắc xin này đều có độ an toàn và hiệu quả cao, được chỉ định cho các đối tượng khác nhau từ trẻ em đến người lớn, giúp bảo vệ sức khỏe cộng đồng khỏi căn bệnh nguy hiểm này.

Vắc xin viêm não Nhật Bản loại nào tốt?

Tại Việt Nam, 3 loại vắc xin viêm não Nhật Bản được sử dụng phổ biến hiện nay là Imojev (sản xuất tại Thái Lan) và Jevax (do Việt Nam sản xuất) và Jeev (do Biological E. Limited sản xuất tại Ấn Độ). Nếu bạn đang phân vân không biết nên chọn loại vắc xin nào, điều quan trọng cần nhớ là tiêm vắc xin sớm nhất sẽ mang lại hiệu quả bảo vệ tốt nhất. Cả 3 loại vắc xin này đều đã được cấp phép và sử dụng rộng rãi, đồng thời trải qua quá trình nghiên cứu và thử nghiệm chặt chẽ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Cả vắc xin Imojev, Jeev và Jevax đều có tác dụng bảo vệ cơ thể khỏi virus JEV, tác nhân gây bệnh viêm não Nhật Bản. Nếu chẳng may nhiễm virus, việc tiêm vắc xin sẽ giúp bệnh không tiến triển quá nặng hoặc gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Việc tiêm ngừa đầy đủ không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh, mà còn bảo vệ sức khỏe của cả cộng đồng, nhất là đối với trẻ em và những người sống ở khu vực có nguy cơ cao.

Vắc xin viêm não Nhật Bản tiêm khi nào?

Mọi người đều có nguy cơ mắc bệnh viêm não Nhật Bản, không phân biệt độ tuổi hay nhóm đối tượng. Tuy nhiên, căn bệnh này thường gặp nhất ở trẻ em dưới 15 tuổi, đặc biệt là nhóm trẻ từ 2 đến 6 tuổi, chiếm đến 75% tổng số ca mắc bệnh. Đây là độ tuổi có nguy cơ cao nhất vì hệ miễn dịch của trẻ chưa phát triển hoàn thiện, khiến trẻ dễ bị lây nhiễm hơn.

Điều đáng lo ngại là một phần lớn số ca mắc viêm não Nhật Bản xảy ra do sự thiếu sót trong việc tiêm chủng vắc xin đầy đủ và đúng lịch. Theo thống kê, khoảng 80% trường hợp mắc bệnh liên quan đến việc không hoàn thành đúng phác đồ tiêm chủng, đặc biệt là những mũi vắc xin nhắc lại theo khuyến cáo của Bộ Y tế. Việc bỏ qua các mũi tiêm nhắc lại này làm giảm hiệu quả bảo vệ cơ thể trước nguy cơ nhiễm virus JEV, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt ở những vùng có dịch tễ viêm não Nhật Bản.

Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe của bản thân và cộng đồng, việc tuân thủ đúng lịch tiêm chủng và hoàn thành đầy đủ các mũi tiêm là vô cùng quan trọng. Đặc biệt là đối với trẻ em, những đối tượng có nguy cơ cao, việc tiêm phòng vắc xin viêm não Nhật Bản đầy đủ và đúng hạn sẽ giúp giảm thiểu tối đa nguy cơ mắc bệnh và những biến chứng nghiêm trọng mà nó có thể gây ra.

Lịch tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản

Vắc xin Jeev

Đối tượng tiêm: Từ 12 tháng đến 49 tuổi.

Phác đồ lịch tiêm:

• Mũi thứ 1: Lần tiêm đầu tiên.

• Mũi thứ 2: Sau mũi thứ nhất 28 ngày.

• Mũi nhắc: Người từ 18 đến tròn 49 tuổi tiêm 1 mũi vắc xin Viêm não Nhật Bản nhắc lại cách 01 năm sau mũi 2.

Vắc xin Jevax

Đối tượng tiêm: Từ 12 tháng tuổi.

Phác đồ lịch tiêm:

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.

• Mũi 2: 07 - 14 ngày sau mũi 1.

• Mũi 3: Cách 12 tháng sau Mũi 2.

Sau đó tiêm nhắc lại mỗi 03 năm để duy trì khả năng miễn dịch.

Vắc xin Imojev

Đối tượng tiêm: Từ 9 tháng.

Phác đồ lịch tiêm:

Lịch tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản Imojev cho người < 18 tuổi:

• Mũi thứ 1: Lần tiêm đầu tiên.

• Mũi thứ 2: 1 năm sau mũi 1.

Từ ≥ 18 tuổi:

• Tiêm 1 mũi duy nhất.

Vị trí tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản

Vắc xin phòng viêm não Nhật Bản thường được tiêm dưới da, không bao giờ tiêm tĩnh mạch. Vị trí tiêm phổ biến là cơ delta ở bắp tay hoặc mặt trước bên đùi. Cả hai vị trí này đều mang lại hiệu quả phòng bệnh như nhau và không ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêm. Việc lựa chọn vị trí tiêm phụ thuộc vào chỉ định của bác sĩ và sự thuận tiện cho người được tiêm.

Đối với trẻ em từ 9 tháng tuổi đến 24 tháng tuổi, vắc xin viêm não Nhật Bản thường được tiêm ở mặt trước bên đùi hoặc vùng cơ delta. Đối với người từ 2 tuổi trở lên, vị trí tiêm được khuyến nghị là vùng cơ delta ở bắp tay.

Tác dụng phụ khi tiêm vắc xin phòng viêm não Nhật Bản

Giống như hầu hết các loại vắc xin khác, vắc xin phòng viêm não Nhật Bản có thể gây ra một số phản ứng phụ, nhưng những tác dụng này hầu hết là nhẹ và tạm thời. Các phản ứng phụ thường gặp nhất tại chỗ tiêm là đau, sưng và đỏ, xảy ra ở khoảng 5 - 10% trẻ em. Ngoài ra, một số trẻ có thể gặp phản ứng toàn thân như sốt nhẹ, đau đầu, mệt mỏi. Những triệu chứng này thường xuất hiện trong vài giờ sau tiêm và sẽ tự hết sau 1 - 2 ngày mà không cần điều trị đặc biệt. Tuy nhiên, một tỷ lệ cực nhỏ (khoảng 1 trường hợp trên 1 triệu mũi tiêm) có thể gặp phản ứng sốc sau khi tiêm trong vòng vài giờ. Đây là tình huống khẩn cấp cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để xử lý kịp thời.

Để hạn chế tối đa các phản ứng phụ, việc tiêm đúng lịch, đúng liều lượng và đúng quy trình là rất quan trọng. Trước khi tiêm, các cơ sở tiêm chủng thường thực hiện việc khám sàng lọc kỹ càng, đảm bảo sức khỏe của trẻ, đồng thời theo dõi trẻ ít nhất 30 phút sau tiêm theo quy định về an toàn tiêm chủng. Phụ huynh nên chọn tiêm vắc xin tại các cơ sở uy tín, đảm bảo vắc xin chất lượng và quy trình tiêm chủng đúng chuẩn.

Do đó, các chuyên gia y tế khuyến cáo phụ huynh không nên quá lo lắng về các phản ứng phụ thông thường của vắc xin, mà hãy tin tưởng vào sự bảo vệ vắc xin mang lại cho trẻ. Đừng vì những thông tin không chính thống mà trì hoãn hoặc bỏ qua việc tiêm chủng, bởi tiêm vắc xin phòng viêm não Nhật Bản là biện pháp an toàn và hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ khỏi căn bệnh nguy hiểm này.

Vắc xin viêm não Nhật Bản giá bao nhiêu?

Tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu, hiện có ba loại vắc xin phòng viêm não Nhật Bản với mức giá như sau:

• Vắc xin Jevax (Việt Nam): 175.000 đồng/mũi​.

• Vắc xin Jeev 3mcg/0,5mL (Ấn Độ): 279.000 đồng/mũi​.

• Vắc xin Imojev (Thái Lan): 830.000 đồng/mũi​.

Giá trên mang tính tham khảo và có thể thay đổi theo từng thời điểm. Để biết thông tin chính xác và được tư vấn chi tiết, bạn nên liên hệ trực tiếp với Trung tâm Tiêm chủng Long Châu qua hotline 1800 6928.

Lưu ý khi tiêm vắc xin ngừa bệnh viêm não Nhật Bản

Trước khi tiêm

Trước khi tiêm, phụ huynh nên tìm hiểu kỹ về lịch tiêm, độ tuổi phù hợp và số liều cần thiết. Theo các chuyên gia y tế, một mũi tiêm duy nhất sẽ không đủ để tạo ra miễn dịch đầy đủ. Mũi thứ hai giúp tăng hiệu quả bảo vệ lên khoảng 80%, và mũi thứ ba có thể giúp đạt mức miễn dịch từ 90 - 95%. Tuy nhiên, vì hiệu lực của vắc xin chỉ kéo dài khoảng 3 năm nên việc tiêm nhắc lại là rất cần thiết. Phụ huynh nên đảm bảo trẻ được tiêm nhắc cho đến năm 15 tuổi, giúp duy trì hàng rào miễn dịch vững chắc trong suốt thời gian trẻ dễ bị tổn thương nhất.

Sau khi tiêm

Sau khi tiêm, cần cho trẻ ngồi lại tại cơ sở y tế ít nhất 30 phút để theo dõi các phản ứng sớm như sốc phản vệ. Khi về nhà, tiếp tục theo dõi trẻ trong vòng 48 giờ. Nếu có biểu hiện bất thường như sốt cao, mệt mỏi, co giật... cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay.

Ngoài ra, nên giữ vệ sinh cơ thể cho trẻ sạch sẽ, không bôi thuốc hay đắp lá vào vùng tiêm để tránh nhiễm trùng. Trẻ cũng cần được bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, uống nhiều nước, ăn trái cây và thực phẩm giàu khoáng chất để tăng sức đề kháng, giúp cơ thể hồi phục tốt hơn sau tiêm.

Một số câu hỏi thường gặp

Tiêm ngừa viêm não Nhật Bản trễ có sao không?

​Việc tiêm ngừa viêm não Nhật Bản trễ so với lịch khuyến cáo có thể làm giảm hiệu quả bảo vệ và tăng nguy cơ mắc bệnh trong thời gian chưa được tiêm đầy đủ. Tuy nhiên, nếu bị trễ lịch, bạn không cần phải tiêm lại từ đầu mà nên tiếp tục tiêm các mũi còn lại càng sớm càng tốt.​

Vắc xin viêm não Nhật Bản có phải là vắc xin sống không?

​Vắc xin viêm não Nhật Bản hiện có 03 loại chính, mỗi loại được sản xuất theo công nghệ khác nhau:

Vắc xin Imojev: Đây là vắc xin sống giảm độc lực, được tái tổ hợp từ virus viêm não Nhật Bản và virus sốt vàng. Imojev được chỉ định tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi trở lên và người lớn. Vắc xin này có ưu điểm tạo miễn dịch nhanh và lâu dài, thường chỉ cần một liều duy nhất để đạt hiệu quả bảo vệ.

Vắc xin Jevax: Đây là vắc xin bất hoạt, được sản xuất từ virus viêm não Nhật Bản đã bị giết chết nhưng vẫn giữ tính kháng nguyên. Jevax được chỉ định tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và người lớn. Phác đồ tiêm gồm ba mũi cơ bản và các mũi nhắc lại để duy trì hiệu quả bảo vệ. ​

Vắc xin Jeev: Đây là một loại vắc xin bất hoạt được sản xuất bằng công nghệ nuôi cấy tế bào Vero. Cụ thể, virus viêm não Nhật Bản trong vắc xin Jeev đã được làm bất hoạt hoàn toàn (không còn khả năng gây bệnh), nhưng vẫn giữ được khả năng kích thích cơ thể tạo ra miễn dịch.

Trẻ bị ho, sổ mũi có tiêm viêm não Nhật Bản được không?

​Việc tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản cho trẻ đang bị ho hoặc sổ mũi phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và tình trạng sức khỏe tổng thể của trẻ. Nếu trẻ chỉ bị ho hoặc sổ mũi nhẹ, không kèm theo sốt, vẫn ăn uống và sinh hoạt bình thường, thì việc tiêm phòng có thể được tiến hành. Tuy nhiên, nếu trẻ có các triệu chứng nghiêm trọng hơn như sốt cao, ho nặng, khó thở, mệt mỏi, hoặc đang trong giai đoạn nhiễm trùng cấp tính, việc tiêm chủng nên được trì hoãn cho đến khi trẻ hồi phục hoàn toàn để đảm bảo an toàn và hiệu quả của vắc xin.

Trước khi quyết định tiêm chủng, bác sĩ sẽ thực hiện khám sàng lọc để đánh giá tình trạng sức khỏe của trẻ và đưa ra quyết định phù hợp. Việc tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe của trẻ sau tiêm là rất quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả của chương trình tiêm chủng.