Nhận diện các triệu chứng bệnh gút ở chân để phòng ngừa kịp thời

Theo các chuyên gia xương khớp, gút là một trong những bệnh lý phổ biến ở nam giới trung niên, đặc biệt tại Việt Nam – nơi có chế độ ăn giàu đạm, bia rượu và lối sống ít vận động vẫn còn phổ biến. Bệnh gút không chỉ gây đau nhức khó chịu mà còn có thể dẫn đến tổn thương khớp, biến dạng chi, thậm chí là suy thận nếu để lâu không điều trị. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các triệu chứng của bệnh gút ở chân, dấu hiệu nhận biết sớm, nguyên nhân khiến bệnh thường xuất hiện ở chân, cũng như cách phân biệt với các bệnh xương khớp khác để chủ động phòng ngừa và chăm sóc sức khỏe tốt hơn.

Các triệu chứng bệnh gút ở chân thường gặp

Gút là bệnh lý tiến triển âm thầm nhưng khi bộc phát thường gây ra cơn đau dữ dội khiến người bệnh “đứng ngồi không yên”. Nhận biết sớm triệu chứng bệnh gút là bước quan trọng giúp phát hiện và điều trị kịp thời. Dưới đây là 7 dấu hiệu đặc trưng mà bạn không nên bỏ qua:

Đau khớp ngón chân cái đột ngột và dữ dội

Đây là triệu chứng kinh điển và phổ biến nhất của bệnh gút. Cơn đau thường xuất hiện đột ngột vào ban đêm hoặc rạng sáng, với cảm giác như có vật nhọn đâm vào khớp. Mức độ đau tăng nhanh chỉ trong vài giờ, khiến người bệnh không thể đi lại bình thường. Cơn đau thường kéo dài từ 12 đến 24 giờ đầu tiên, sau đó giảm dần nhưng để lại cảm giác nhức âm ỉ. Ở một số người, triệu chứng này có thể tái phát nhiều lần, mỗi lần lại nặng hơn.

Sưng đỏ và nóng ở khớp chân

Bên cạnh cơn đau, vùng khớp bị gút tấn công sẽ sưng tấy rõ rệt, da chuyển sang màu đỏ hoặc tím nhạt. Khi chạm vào cảm thấy nóng rát, căng tức. Đặc biệt, ở giai đoạn cấp tính, chỉ cần chạm nhẹ vào vùng khớp cũng có thể khiến người bệnh đau buốt. Đây là biểu hiện đặc trưng cho thấy phản ứng viêm đang diễn ra mạnh mẽ do tinh thể urat lắng đọng.

Da quanh khớp căng bóng, dễ bong tróc

Do tình trạng sưng viêm kéo dài, da quanh khớp trở nên căng bóng, mỏng và sáng. Khi cơn gút giảm bớt, vùng da này có thể bong nhẹ hoặc tróc vảy. Hiện tượng này tuy không nguy hiểm nhưng là dấu hiệu nhận biết bệnh gút ở chân đang trong giai đoạn tiến triển, cần được theo dõi kỹ để tránh tái phát.

Cảm giác ngứa ran hoặc tê nhẹ quanh khớp

Trước khi cơn đau gút xuất hiện, nhiều người thường cảm thấy ngứa ran, tê hoặc nặng nề ở khớp ngón chân cái. Đây được xem là tín hiệu “cảnh báo sớm” của một đợt gút cấp. Cảm giác này có thể kéo dài từ vài giờ đến một ngày, sau đó là cơn đau dữ dội. Khi cơn đau qua đi, vùng da quanh khớp có thể ngứa trở lại do quá trình hồi phục mô tổn thương.

Xuất hiện hạt tophi quanh ngón chân

Hạt tophi là biểu hiện của gút mạn tính, xuất hiện khi axit uric đã tích tụ lâu ngày trong cơ thể. Những tinh thể này kết lại thành cục cứng dưới da, thường có màu trắng đục, không đau nhưng mất thẩm mỹ. Tophi thường xuất hiện ở ngón chân cái, mu bàn chân, mắt cá hoặc gót chân. Nếu không điều trị, hạt này có thể to dần và gây biến dạng khớp, cản trở vận động.

Giới hạn vận động khớp chân

Khi bệnh tiến triển, khớp chân bị viêm và tổn thương cấu trúc, khiến người bệnh khó co duỗi hoặc gập bàn chân. Một số người phải đi khập khiễng, đặc biệt khi thời tiết lạnh hoặc sau khi ăn uống nhiều đạm. Giới hạn vận động là biểu hiện cho thấy khớp đã bị tổn thương lâu dài, cần được can thiệp y tế sớm để tránh biến chứng viêm khớp mạn.

Cơn đau lan sang các khớp khác ở bàn chân hoặc cổ chân

Ban đầu, bệnh gút thường tấn công khớp ngón chân cái, nhưng nếu không kiểm soát, cơn đau có thể lan sang các khớp khác như mu bàn chân, cổ chân, gót chân, thậm chí đầu gối. Ở giai đoạn này, người bệnh thường đau liên tục, sưng nhiều khớp cùng lúc và rất khó di chuyển. Đây là dấu hiệu bệnh gút đã bước sang giai đoạn nặng, cần điều trị tích cực.

Nguyên nhân khiến bệnh gút thường xuất hiện ở chân

Không phải ngẫu nhiên mà bệnh gút thường khởi phát ở bàn chân, đặc biệt là ngón chân cái. Theo các nghiên cứu y học, điều này liên quan đến cơ chế kết tinh axit uric trong cơ thể.

Axit uric có xu hướng lắng đọng ở những vị trí xa tim, nơi có nhiệt độ thấp hơn và tuần hoàn máu yếu hơn, điển hình là bàn chân. Khi nồng độ axit uric trong máu vượt ngưỡng cho phép, các tinh thể urat sẽ hình thành và bám quanh khớp. Ngoài ra, một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh gồm:

• Chế độ ăn nhiều thịt đỏ, hải sản, nội tạng.
• Uống rượu bia thường xuyên.
• Thừa cân, béo phì hoặc ít vận động.
• Tiền sử gia đình có người mắc gút.

Chính vì vậy, việc thay đổi lối sống và kiểm soát dinh dưỡng là biện pháp quan trọng để ngăn ngừa các đợt gút cấp tái phát.

Phân biệt triệu chứng gút ở chân với các bệnh xương khớp khác

Một số bệnh xương khớp khác cũng gây đau, sưng, đỏ ở khớp, dễ khiến người bệnh nhầm lẫn với gút. Dưới đây là cách phân biệt giúp bạn nhận biết chính xác hơn:

Gút và viêm khớp dạng thấp

Bệnh gút và bệnh viêm khớp dạng thấp sẽ có những điểm khác biệt như:

• Gút: Khởi phát đột ngột, thường chỉ ảnh hưởng đến một khớp – điển hình là ngón chân cái.
• Viêm khớp dạng thấp: Xuất hiện từ từ, ảnh hưởng đối xứng hai bên cơ thể (ví dụ: Cả hai khớp ngón tay hoặc cổ tay).

Điểm khác biệt rõ nhất là viêm khớp dạng thấp thường đi kèm cứng khớp buổi sáng và kéo dài nhiều giờ.

Gút và thoái hóa khớp

Bệnh gút và bệnh thoái hóa khớp cũng thường bị nhầm lẫn với nhau:

• Thoái hóa khớp: Cơn đau tăng khi vận động và giảm khi nghỉ ngơi.
• Bệnh gút: Đau dữ dội ngay cả khi không di chuyển, đặc biệt là ban đêm.

Người bị thoái hóa khớp thường có tiếng “lạo xạo” khi cử động, còn gút lại kèm theo sưng đỏ và nóng tại khớp.

Gút và nhiễm khuẩn khớp

Nhiễm khuẩn khớp là tình trạng không thể chủ quan:

• Nhiễm khuẩn khớp: Thường kèm sốt cao, mệt mỏi, vùng khớp có thể chảy mủ.
• Gút: Ít khi sốt, cơn đau tập trung ở một khớp duy nhất, không có dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân.

Nếu không chắc chắn, người bệnh nên đi khám sớm để làm xét nghiệm máu và dịch khớp, giúp xác định nguyên nhân chính xác.

Khi nào nên đi khám bác sĩ nếu nghi ngờ bị gút ở chân?

Đừng chủ quan khi thấy các triệu chứng đau, sưng ở chân lặp lại nhiều lần. Bạn nên đi khám ngay nếu:

• Có cơn đau khớp đột ngột, tái phát nhiều lần, nhất là về đêm.
• Xuất hiện hạt tophi quanh khớp, biến dạng hoặc sưng kéo dài.
• Cảm thấy mệt mỏi, sốt nhẹ, tiểu ít hoặc có dấu hiệu rối loạn chuyển hóa.

Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm máu để đo nồng độ axit uric, chụp X-quang hoặc siêu âm khớp nhằm đánh giá mức độ tổn thương. Việc phát hiện sớm không chỉ giúp điều trị hiệu quả mà còn ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm như sỏi thận, hư khớp hoặc mất khả năng vận động.

Cách giảm triệu chứng gút ở chân và phòng bệnh tái phát

Bên cạnh điều trị y tế, người bệnh cần điều chỉnh chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng để kiểm soát bệnh lâu dài. Dưới đây là những biện pháp giúp giảm triệu chứng và ngăn ngừa gút tái phát:

• Chế độ ăn uống: Hạn chế thực phẩm giàu purin như thịt đỏ, hải sản, nội tạng động vật. Tránh rượu bia, nước ngọt có gas. Thay vào đó, hãy tăng cường rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt và uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày để hỗ trợ đào thải axit uric.
• Thói quen sinh hoạt: Tránh mang giày quá chật, hạn chế đứng lâu hoặc vận động mạnh khi khớp đang đau. Duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, bơi hoặc yoga để tăng cường tuần hoàn.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Kiểm tra định kỳ nồng độ axit uric trong máu, đặc biệt với người từng có cơn gút cấp. Việc theo dõi giúp bác sĩ điều chỉnh thuốc phù hợp, ngăn bệnh tiến triển.
• Tuân thủ điều trị: Dùng thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc giảm đau hoặc sử dụng thuốc dân gian không rõ nguồn gốc vì có thể gây hại cho gan, thận.

Việc kết hợp điều trị y tế – dinh dưỡng – lối sống khoa học chính là chìa khóa giúp người bệnh gút duy trì sức khỏe xương khớp bền vững.

Bệnh gút ở chân là một dạng viêm khớp do rối loạn chuyển hóa axit uric, thường gây ra những cơn đau dữ dội và sưng tấy khớp ngón chân cái. Việc nhận biết sớm triệu chứng gút ở chân không chỉ giúp phát hiện bệnh từ giai đoạn đầu mà còn hỗ trợ quá trình điều trị hiệu quả hơn. Nếu bạn thấy xuất hiện các dấu hiệu bất thường như đau khớp về đêm, sưng đỏ hoặc có hạt cứng quanh chân, hãy đến cơ sở y tế để được kiểm tra và tư vấn kịp thời. Chủ động điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ sẽ giúp bạn kiểm soát bệnh gút tốt hơn, bảo vệ khớp chân khỏe mạnh lâu dài.