Cách chữa bệnh gút ở chân toàn diện: Ngăn biến chứng, sống khỏe

Bệnh gút ở chân là một dạng viêm khớp phổ biến, khởi phát với những cơn đau dữ dội tại ngón chân cái hoặc bàn chân, ảnh hưởng lớn đến vận động và chất lượng cuộc sống. Vậy đâu là cách chữa bệnh gút ở chân hiệu quả và an toàn? Bài viết này sẽ phân tích toàn diện các phương pháp điều trị, từ dùng thuốc, chế độ ăn uống cho đến biện pháp hỗ trợ tại nhà, giúp người bệnh có định hướng chăm sóc sức khỏe khoa học và bền vững.

Dấu hiệu nhận biết bệnh gút ở chân cần lưu ý

Bệnh gút ở chân thường khởi phát bằng những cơn đau dữ dội, đặc biệt là tại khớp ngón chân cái. Đây là vị trí chịu nhiều áp lực và dễ tích tụ tinh thể urat nhất. Theo các chuyên gia thấp khớp học, một số dấu hiệu điển hình người bệnh cần chú ý gồm:

• Cơn đau khớp dữ dội, đột ngột: Thường xảy ra vào ban đêm hoặc rạng sáng, khiến bệnh nhân tỉnh giấc. Cảm giác đau được mô tả như bị “bỏng rát” hoặc “dao cắt” bên trong khớp.
• Sưng, nóng, đỏ tại khớp: Vùng khớp bị ảnh hưởng trở nên nhạy cảm, sưng to và có màu đỏ hoặc tím sẫm. Khi chạm vào thường cảm nhận rõ sự ấm nóng do phản ứng viêm.
• Cứng khớp và hạn chế vận động: Sau đợt gút cấp, người bệnh có thể khó co duỗi khớp bàn chân hay ngón chân, gây cản trở việc đi lại.
• Đau kéo dài sau cơn cấp: Mặc dù cơn đau dữ dội có thể thuyên giảm sau 5–10 ngày, nhưng cảm giác khó chịu và sưng nề vẫn có thể tồn tại nhiều ngày hoặc vài tuần.
• Tái phát nhiều lần: Nếu không kiểm soát acid uric, bệnh thường tái phát ở cùng một khớp hoặc lan sang các khớp khác như mắt cá, đầu gối, bàn tay.

Việc nhận diện sớm những triệu chứng này giúp người bệnh thăm khám và điều trị kịp thời, hạn chế nguy cơ biến chứng mạn tính như hạt tophi, biến dạng khớp hoặc tổn thương thận.

Cách chữa bệnh gút ở chân như thế nào?

Điều trị gút ở chân được xây dựng dựa trên hai mục tiêu: Giảm nhanh triệu chứng trong cơn gút cấp và kiểm soát lâu dài nồng độ acid uric máu để phòng ngừa tái phát. Phác đồ điều trị cần kết hợp giữa thuốc, chế độ ăn uống - sinh hoạt và biện pháp hỗ trợ tại chỗ.

Điều trị bằng thuốc

Thuốc là nền tảng quan trọng trong điều trị gút, giúp kiểm soát cơn đau và duy trì ổn định nồng độ acid uric.

• Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs): Giúp giảm đau, sưng và viêm trong cơn gút cấp. Các thuốc thường dùng gồm naproxen, indomethacin, ibuprofen… Tuy nhiên cần thận trọng với bệnh nhân có bệnh lý dạ dày, tim mạch hoặc thận.
• Colchicine: Có hiệu quả cao nếu được dùng trong vòng 24 giờ đầu của cơn gút cấp. Thuốc giúp giảm viêm bằng cách ức chế sự di chuyển của bạch cầu tới khớp. Tuy nhiên, colchicine có thể gây tiêu chảy hoặc rối loạn tiêu hóa, vì vậy chỉ dùng theo chỉ định của bác sĩ.
• Corticosteroid: Áp dụng khi bệnh nhân không đáp ứng hoặc chống chỉ định với NSAIDs/colchicine. Có thể dùng đường uống, tiêm bắp hoặc tiêm trực tiếp vào khớp để giảm viêm mạnh.
• Thuốc hạ acid uric máu: Như allopurinol, febuxostat hoặc probenecid, được chỉ định sau khi cơn gút cấp đã kiểm soát. Mục tiêu là duy trì acid uric < 360 µmol/L để ngăn tái phát và phòng biến chứng.

Lưu ý: Việc lựa chọn và phối hợp thuốc cần cá nhân hóa theo tình trạng bệnh, bệnh nền và chức năng thận, gan của từng bệnh nhân.

Điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống

Thay đổi dinh dưỡng và thói quen sinh hoạt đóng vai trò thiết yếu, giúp giảm gánh nặng bệnh và nâng cao hiệu quả điều trị thuốc.

• Hạn chế thực phẩm giàu purin: Nội tạng động vật (gan, thận, óc), thịt đỏ (bò, cừu, lợn mỡ), hải sản (tôm, cua, cá trích, cá mòi).
• Kiêng rượu bia và đồ uống có đường fructose: Đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu làm tăng acid uric và khởi phát cơn gút cấp.
• Tăng cường thực phẩm lành mạnh: Rau xanh, trái cây giàu vitamin C (cam, kiwi, dâu tây), các sản phẩm từ sữa ít béo.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Béo phì làm tăng nguy cơ khởi phát cơn gút và giảm hiệu quả thuốc điều trị.
• Hoạt động thể chất vừa sức: Đi bộ, bơi, yoga giúp cải thiện lưu thông máu, giảm cứng khớp, đồng thời hỗ trợ kiểm soát cân nặng.

Biện pháp hỗ trợ tại nhà

Ngoài thuốc và chế độ dinh dưỡng, các biện pháp chăm sóc tại chỗ có thể giúp giảm nhanh triệu chứng trong cơn cấp.

• Nghỉ ngơi khớp đang viêm: Tránh vận động mạnh hoặc đi lại nhiều khi cơn đau bùng phát.
• Chườm lạnh: Áp túi đá lên vùng khớp trong 15 - 20 phút để giảm sưng viêm và đau.
• Uống đủ nước: 2 - 3 lít/ngày (nếu không chống chỉ định) để tăng đào thải acid uric qua thận, giảm nguy cơ hình thành sỏi thận.
• Nâng cao chân khi sưng: Giúp giảm áp lực và tình trạng phù nề quanh khớp.

Theo dõi và điều trị lâu dài

Bệnh gút là tình trạng mạn tính, do đó điều trị không chỉ dừng lại ở việc kiểm soát cơn cấp. Người bệnh cần:

• Khám định kỳ và làm xét nghiệm acid uric máu để theo dõi hiệu quả điều trị.
• Tuân thủ dùng thuốc hạ acid uric lâu dài nếu được bác sĩ chỉ định.
• Điều chỉnh lối sống và chế độ ăn để phòng ngừa tái phát.
• Phát hiện sớm và xử trí kịp thời các biến chứng như hạt tophi, sỏi thận hoặc suy thận.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Không phải trường hợp gút nào cũng có thể tự kiểm soát tại nhà. Người bệnh nên đi khám bác sĩ trong những tình huống sau:

• Cơn đau khớp tái phát nhiều lần, đặc biệt nếu khoảng cách giữa các đợt ngày càng ngắn.
• Xuất hiện hạt tophi quanh khớp bàn chân, mắt cá hoặc dưới da, cho thấy bệnh đã tiến triển mạn tính.
• Khớp biến dạng hoặc hạn chế vận động nghiêm trọng, gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hằng ngày.
• Có biểu hiện liên quan đến thận như tiểu buốt, tiểu máu, đau vùng hông lưng hoặc được chẩn đoán sỏi thận.
• Thuốc giảm đau, kháng viêm không còn hiệu quả hoặc gây tác dụng phụ đáng lo ngại.
• Người bệnh có bệnh nền phức tạp (tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch) cần được điều chỉnh phác đồ an toàn.

Thăm khám y tế kịp thời giúp bác sĩ đánh giá mức độ bệnh, làm xét nghiệm acid uric máu, chẩn đoán hình ảnh khớp và đưa ra hướng điều trị phù hợp. Việc trì hoãn có thể khiến gút tiến triển nặng, gây biến chứng khớp vĩnh viễn và nguy cơ suy thận.

Tóm lại, cách chữa bệnh gút ở chân đòi hỏi sự kết hợp giữa điều trị y khoa, chế độ dinh dưỡng hợp lý và điều chỉnh lối sống. Việc tuân thủ hướng dẫn từ bác sĩ, đồng thời chủ động thay đổi thói quen hằng ngày, sẽ giúp kiểm soát cơn đau, ngăn ngừa biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Chủ động thăm khám sớm là chìa khóa để điều trị gút thành công và lâu dài.