Nang đơn thùy buồng trứng là gì? Dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị

Nang buồng trứng là một trong những bệnh lý phụ khoa phổ biến, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Trong đó, nang đơn thùy buồng trứng là dạng nang đơn giản, thường gặp và phần lớn là lành tính. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ bản chất của loại nang này, cũng như cách nhận biết và điều trị đúng cách. Hãy cùng tìm hiểu đầy đủ thông tin về nang đơn thùy buồng trứng trong bài viết dưới đây của Trung tâm Tiêm chủng Long Châu.

Nang đơn thùy buồng trứng là gì? Có nguy hiểm không?

Nang đơn thùy buồng trứng là một dạng u nang buồng trứng phổ biến, đặc trưng bởi cấu trúc chỉ có một khoang chứa dịch (một vách ngăn duy nhất), vỏ mỏng, không có nhú nội mạc và thường có kích thước dao động từ 15 -30mm. Loại nang này có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai buồng trứng và thường liên quan đến rối loạn nội tiết tố trong chu kỳ kinh nguyệt.

Trong đa số trường hợp, nang đơn thùy buồng trứng lành tính và có khả năng tự thoái triển theo thời gian mà không cần can thiệp y tế. Đặc biệt, nếu nang có kích thước nhỏ và không gây triệu chứng, bệnh nhân chỉ cần theo dõi định kỳ bằng siêu âm.

Tuy nhiên, một số trường hợp nang phát triển quá lớn hoặc xảy ra biến chứng như:

• Xoắn nang buồng trứng: Gây đau bụng dữ dội, cần phẫu thuật khẩn cấp.
• Vỡ nang: Dẫn đến xuất huyết trong ổ bụng, có nguy cơ gây mất máu cấp, nhiễm trùng hoặc đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.

Vì vậy, dù phần lớn nang đơn thùy không nguy hiểm, người bệnh vẫn cần khám phụ khoa định kỳ và theo dõi nang bằng siêu âm để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.

Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết nang đơn thùy buồng trứng

Nang đơn thùy buồng trứng thường hình thành do sự rối loạn nội tiết tố nữ, đặc biệt trong các giai đoạn sinh lý như thai kỳ hoặc chu kỳ kinh nguyệt không ổn định. Ngoài ra, yếu tố di truyền cũng đóng vai trò đáng kể trong nguy cơ mắc bệnh.

Bên cạnh đó, rối loạn chức năng trục hạ đồi - tuyến yên - buồng trứng, cụ thể là sự gián đoạn trong quá trình truyền tín hiệu nội tiết, có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và thoái triển bình thường của nang noãn, dẫn đến hình thành u nang.

Trong hầu hết trường hợp, nang đơn thùy buồng trứng phát triển âm thầm và không gây triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, khiến bệnh thường được phát hiện tình cờ qua siêu âm định kỳ. Khi kích thước nang tăng lên, người bệnh có thể xuất hiện một số triệu chứng lâm sàng như:

• Đau âm ỉ vùng bụng dưới, thường lệch về một bên tùy vị trí của nang;
• Rối loạn kinh nguyệt: Kinh nguyệt không đều, kinh sớm, kinh thưa hoặc vô kinh;
• Triệu chứng chèn ép cơ quan lân cận: Táo bón, tiểu khó, cảm giác đầy bụng hoặc phù chân (trong trường hợp nang lớn chèn ép mạch máu).

Trong một số trường hợp hiếm gặp nhưng nguy hiểm, khi nang bị xoắn hoặc vỡ, bệnh nhân có thể gặp:

• Đau bụng dữ dội, đột ngột;
• Buồn nôn, chướng bụng;
• Ra máu âm đạo bất thường hoặc có dấu hiệu sốc do mất máu.

Nang đơn thùy buồng trứng có ảnh hưởng đến khả năng mang thai không?

Nang đơn thùy buồng trứng có mang thai được không là một trong những băn khoăn phổ biến của nhiều phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Về cơ bản, phụ nữ vẫn có thể mang thai bình thường khi mắc nang đơn thùy, đặc biệt nếu nang được phát hiện sớm và theo dõi đúng cách.

Trong đa số trường hợp, nang đơn thùy buồng trứng lành tính và có kích thước nhỏ (dưới 30mm) thường tự tiêu biến trong vòng 12 tuần mà không gây ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng hay thụ thai. Do đó, nếu không có biến chứng, khả năng mang thai không bị ảnh hưởng đáng kể.

Tuy nhiên, nếu nang phát triển lớn, nó có thể gây ra rối loạn nội tiết, chèn ép cơ quan vùng chậu, làm giảm chất lượng niêm mạc tử cung hoặc cản trở quá trình phóng noãn - những yếu tố gián tiếp ảnh hưởng đến khả năng thụ thai. Trong thai kỳ, các nang lớn tiềm ẩn nguy cơ xoắn buồng trứng hoặc vỡ nang, có thể gây sảy thai hoặc sinh non nếu không xử trí kịp thời.

Trong một số trường hợp phải phẫu thuật cắt bỏ một bên buồng trứng, người bệnh vẫn có thể mang thai tự nhiên nếu buồng trứng còn lại hoạt động tốt. Ngoài ra, các phương pháp hỗ trợ sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) cũng có thể được cân nhắc nếu cần.

Quy trình chẩn đoán và phác đồ điều trị nang đơn thùy buồng trứng

Việc xác định chính xác tình trạng nang đơn thùy buồng trứng và lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp đóng vai trò then chốt trong kiểm soát bệnh và ngăn ngừa các biến chứng tiềm ẩn.

Chẩn đoán

Việc chẩn đoán nang đơn thùy buồng trứng chủ yếu dựa trên siêu âm vùng chậu, bao gồm:

• Siêu âm qua thành bụng hoặc siêu âm đầu dò âm đạo: giúp xác định vị trí, kích thước, số lượng và đặc điểm hình thái của nang. Nang đơn thùy thường có hình ảnh echo kém, thành mỏng và không có nhú nội mạc
• Xét nghiệm máu: Bao gồm CA-125 và HE4 nhằm đánh giá nguy cơ ác tính.
• MRI hoặc CT scan: Được chỉ định khi hình ảnh siêu âm chưa rõ ràng hoặc hoặc cần phân biệt với tổn thương phức tạp khác.

Điều trị

Lựa chọn phương pháp điều trị nang đơn thùy buồng trứng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như kích thước nang, triệu chứng lâm sàng, nguy cơ ác tính và mong muốn sinh sản của người bệnh.

• Với nang nhỏ và lành tính, bác sĩ thường chỉ định theo dõi định kỳ trong 2 - 3 tháng vì nhiều trường hợp tự thoái triển mà không cần can thiệp.
• Nếu nang tăng kích thước hoặc gây triệu chứng, có thể sử dụng thuốc nội tiết để điều hòa chu kỳ kinh và ức chế phát triển nang.
• Trường hợp nang lớn, nghi ngờ ác tính hoặc gây biến chứng, cần phẫu thuật nội soi bóc tách nang, nhằm bảo tồn mô lành của buồng trứng. Phẫu thuật mở chỉ được thực hiện khi nang có cấu trúc phức tạp hoặc không thể loại bỏ qua nội soi.

Sau quá trình điều trị nang đơn thùy buồng trứng, người bệnh cần:

• Duy trì lối sống lành mạnh: Ăn uống cân bằng, nghỉ ngơi đầy đủ, tránh stress và hạn chế các chất kích thích.
• Tái khám định kỳ: Để theo dõi tình trạng buồng trứng, đánh giá hiệu quả điều trị và phát hiện sớm nguy cơ tái phát.
• Tư vấn sức khỏe sinh sản: Đặc biệt với phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, nhằm lên kế hoạch phù hợp về mang thai và theo dõi sau sinh.

Nang đơn thùy buồng trứng là một tình trạng lành tính nhưng cần được theo dõi và điều trị đúng cách để phòng tránh biến chứng. Việc thăm khám phụ khoa định kỳ, siêu âm theo dõi nang và duy trì lối sống lành mạnh là những yếu tố thiết yếu giúp bảo vệ và duy trì sức khỏe sinh sản. Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy đến cơ sở y tế uy tín để được tư vấn và can thiệp kịp thời.