Nang buồng trứng trái: Nguyên nhân, dấu hiệu và mức độ nguy hiểm bạn cần biết

Nang buồng trứng là một tình trạng thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Trong đó, nang buồng trứng trái là một dạng phổ biến, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về nguyên nhân, dấu hiệu và mức độ ảnh hưởng của nó đến sức khỏe sinh sản và sinh hoạt hàng ngày. Bài viết dưới đây của Tiêm chủng Long Châu sẽ cung cấp đầy đủ thông tin, giúp bạn nhận diện sớm và xử lý kịp thời tình trạng này.

Nang buồng trứng trái là gì?

Nang buồng trứng trái là các túi chứa dịch hoặc cấu trúc dạng túi phát triển trong hoặc trên buồng trứng bên trái, thường hình thành như một phần của chu kỳ kinh nguyệt tự nhiên ở phụ nữ. Đây là tình trạng phổ biến, chiếm tỷ lệ cao trong các vấn đề phụ khoa và phần lớn là lành tính, có khả năng tự biến mất sau một vài chu kỳ kinh mà không cần can thiệp. Nang buồng trứng trái không khác biệt cơ bản so với nang ở bên phải về bản chất, chỉ khác vị trí, nhưng có thể gây triệu chứng tập trung ở vùng bụng dưới bên trái.

Có hai loại nang buồng trứng chính:

• Nang chức năng: Bao gồm nang noãn (follicular cyst), phát triển từ nang chứa trứng chưa trưởng thành và thường tự tiêu biến sau khi trứng được phóng thích; cùng với nang hoàng thể (corpus luteum cyst), hình thành sau rụng trứng để sản xuất hormone progesterone và tự biến mất nếu không thụ tinh. Những loại này thường vô hại và liên quan trực tiếp đến chu kỳ kinh nguyệt.
• Nang bất thường (thực thể): Không phụ thuộc vào chu kỳ rụng trứng, có thể là nang nước (chứa dịch lỏng, chiếm khoảng 40% các trường hợp), nang nhầy, nang bì (chứa mô như tóc, răng) hoặc nang lạc nội mạc tử cung. Những loại này có thể yêu cầu theo dõi chặt chẽ hơn do nguy cơ biến chứng cao hơn.

Dấu hiệu nhận biết và nguyên nhân gây nang buồng trứng trái

Nang buồng trứng trái thường phát triển âm thầm mà không gây triệu chứng rõ rệt, chỉ được phát hiện qua khám sức khỏe định kỳ hoặc khi xảy ra biến chứng. Tuy nhiên, khi nang lớn hoặc gây áp lực, người bệnh có thể nhận biết qua các dấu hiệu sau:

• Đau vùng bụng dưới bên trái hoặc vùng chậu: Cơn đau có thể âm ỉ kéo dài, tăng lên khi vận động mạnh hoặc xảy ra đột ngột nếu nang xoắn hoặc vỡ.
• Rối loạn kinh nguyệt: Bao gồm chu kỳ không đều, lượng máu kinh thay đổi bất thường, rong kinh hoặc vô kinh.
• Cảm giác căng tức bụng, đầy hơi: Nang lớn có thể tạo áp lực lên bàng quang hoặc ruột, gây tiểu tiện thường xuyên, khó chịu khi quan hệ tình dục hoặc rối loạn tiêu hóa.
• Tăng cân không rõ nguyên nhân: Đặc biệt nếu đi kèm với rối loạn hormone hoặc giữ nước trong cơ thể.
• Triệu chứng tiêu hóa: Như táo bón, tiêu chảy hoặc chướng bụng do chèn ép từ khối nang lớn.

Về nguyên nhân, sự hình thành của nang buồng trứng trái liên quan đến nhiều yếu tố, trong đó nổi bật nhất là rối loạn nội tiết và các biến đổi sinh lý buồng trứng:

• Rối loạn nội tiết tố: Sự mất cân bằng giữa estrogen và progesterone, đặc biệt trong hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), dẫn đến nang không tiêu biến đúng cách.
• Rối loạn quá trình rụng trứng: Nang noãn không vỡ để phóng thích trứng sẽ tiếp tục tích tụ dịch và phát triển thành nang chức năng.
• Lạc nội mạc tử cung: Mô nội mạc phát triển sai vị trí trên buồng trứng có thể tạo thành nang lạc nội mạc tử cung (nang chocolate).
• Tác động của thuốc nội tiết: Việc sử dụng hormone trong hỗ trợ sinh sản hoặc các phương pháp tránh thai nội tiết đôi khi dẫn đến sự tồn tại kéo dài của hoàng thể, hình thành nang hoàng thể.
• Yếu tố lối sống và môi trường: Dù chưa được khẳng định hoàn toàn bởi các nghiên cứu lâm sàng, các yếu tố như căng thẳng kéo dài, chế độ ăn uống thiếu hụt vi chất hoặc tiếp xúc với chất độc hại được xem là yếu tố nguy cơ tiềm tàng.

Nang buồng trứng trái có nguy hiểm không?

Nang buồng trứng trái phần lớn không nguy hiểm, là lành tính và tự tiêu biến sau vài tuần hoặc chu kỳ kinh nguyệt mà không cần điều trị, đặc biệt với loại nang chức năng. Tuy nhiên, tùy thuộc vào kích thước, loại nang và tình trạng cá nhân, có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng nếu không được theo dõi kịp thời.

Các rủi ro tiềm ẩn bao gồm:

• Xoắn buồng trứng: Nang lớn có thể làm buồng trứng xoắn lại, cắt đứt lưu lượng máu, gây đau dữ dội và có nguy cơ hoại tử mô, đòi hỏi phẫu thuật khẩn cấp.
• Vỡ nang: Áp lực dịch bên trong cao dẫn đến vỡ, gây chảy máu nội và đau bụng cấp tính, có thể dẫn đến sốc nếu không xử lý nhanh chóng.
• Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản: Nang bất thường như lạc nội mạc có thể gây dính tắc ống dẫn trứng, dẫn đến hiếm muộn hoặc vô sinh.
• Nguy cơ ung thư: Hiếm gặp (khoảng dưới 10%), chủ yếu ở nang phức tạp hoặc ở phụ nữ sau mãn kinh, cần siêu âm và xét nghiệm để loại trừ.
• Chèn ép cơ quan lân cận: Nang lớn có thể ép vào bàng quang, ruột hoặc mạch máu, gây tiểu tiện khó, táo bón hoặc phù chân.

Để đánh giá mức độ nguy hiểm, bác sĩ sẽ dựa vào siêu âm để theo dõi kích thước (thường trên 5cm cần can thiệp) và hình dạng nang. Phụ nữ có tiền sử gia đình hoặc béo phì nên khám định kỳ để giảm rủi ro.

Điều trị và phòng ngừa nang buồng trứng trái hiệu quả

Điều trị nang buồng trứng trái phụ thuộc vào loại nang, kích thước, triệu chứng và mong muốn sinh con của bệnh nhân, với mục tiêu ưu tiên bảo tồn chức năng buồng trứng. Các phương pháp chính điều trị nang buồng trứng trái bao gồm:

• Theo dõi định kỳ: Với nang chức năng nhỏ và không triệu chứng, bác sĩ khuyến nghị siêu âm theo dõi để nang tự tiêu biến, thường sau 1 - 3 chu kỳ.
• Điều trị nội khoa: Sử dụng thuốc hormone như thuốc tránh thai để cân bằng nội tiết, giúp nang co lại và điều hòa kinh nguyệt, đặc biệt hiệu quả với nang do rối loạn hormone.
• Phẫu thuật: Nội soi bóc tách nang nếu nang lớn, gây đau hoặc nghi ngờ biến chứng; cắt bỏ buồng trứng chỉ áp dụng khi nang phức tạp hoặc nghi ung thư, nhằm tránh tái phát.

Dù không thể ngăn chặn hoàn toàn sự hình thành của nang buồng trứng do yếu tố nội tiết và sinh lý tự nhiên, nhưng một số biện pháp sau giúp giảm nguy cơ và phát hiện sớm các bất thường:

• Khám phụ khoa định kỳ 6 tháng/lần, bao gồm siêu âm vùng chậu để theo dõi các dấu hiệu bất thường.
• Duy trì lối sống lành mạnh: Chế độ ăn cân bằng, tập thể dục đều đặn để kiểm soát cân nặng và giảm stress, tránh tiếp xúc chất độc hại.
• Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt: Ghi chú các biểu hiện bất thường như đau bụng kéo dài, rong kinh, chu kỳ thất thường để chủ động đi khám sớm.
• Tránh lạm dụng thuốc nội tiết (đặc biệt là thuốc tránh thai) nếu không có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Nang buồng trứng trái không phải lúc nào cũng nguy hiểm, nhưng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Việc hiểu rõ dấu hiệu, nguyên nhân và phương pháp điều trị sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe. Hãy thăm khám định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín để đảm bảo an toàn và chất lượng sống tốt hơn.