Nang cơ năng buồng trứng là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị an toàn

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 20 - 25% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản có thể gặp phải các dạng nang buồng trứng, trong đó nang cơ năng buồng trứng là loại phổ biến nhất. Hiểu biết đầy đủ về nang cơ năng buồng trứng sẽ giúp chị em chủ động bảo vệ sức khỏe và giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Vậy nang cơ năng buồng trứng là gì?

Nang cơ năng buồng trứng là gì? 

Nang cơ năng buồng trứng là các túi chứa chất lỏng hình thành trong hoặc trên bề mặt buồng trứng do sự rối loạn trong quá trình rụng trứng. Chúng thường xuất hiện trong chu kỳ kinh nguyệt, bao gồm hai loại chính là nang noãn và nang hoàng thể.

Nang cơ năng có đặc điểm nổi bật là:

• Thường tự biến mất sau 1 - 3 chu kỳ kinh nguyệt mà không cần can thiệp y tế.
• Kích thước nhỏ (dưới 5cm) và ít gây triệu chứng nghiêm trọng.

Phần lớn nang cơ năng buồng trứng là lành tính, không gây nguy hiểm và tự thoái triển. Tuy nhiên, nếu nang lớn hơn 5cm hoặc kéo dài quá 3 chu kỳ, bạn cần theo dõi chặt chẽ để tránh biến chứng như xoắn nang hoặc vỡ nang.

Nguyên nhân hình thành nang cơ năng buồng trứng

Nang cơ năng buồng trứng có thể hình thành do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó không thể không kể đến một số yếu tố phổ biến dưới đây:

• Rối loạn hormone: Mức estrogen hoặc progesterone bất thường làm cản trở quá trình rụng trứng dẫn đến hình thành nang.
• Chu kỳ rụng trứng bất thường: Nang noãn không vỡ để phóng noãn hoặc nang hoàng thể không tiêu biến đúng cách.
• Sử dụng thuốc kích thích rụng trứng: Thường gặp ở phụ nữ điều trị hiếm muộn bằng các phương pháp như IVF hoặc IUI.
• Ảnh hưởng từ stress và lối sống: Căng thẳng kéo dài, chế độ ăn thiếu cân bằng hoặc thiếu ngủ có thể làm rối loạn nội tiết, tăng nguy cơ hình thành nang.

Dấu hiệu nhận biết nang cơ năng buồng trứng

Nhận biết các dấu hiệu của nang cơ năng buồng trứng là bước quan trọng để phát hiện và xử lý kịp thời. Dưới đây là các triệu chứng thường gặp và những trường hợp cần chú ý của nang cơ năng buồng trứng, bạn đọc có thể tham khảo:

Triệu chứng điển hình

Một số dấu hiệu điển hình của nang cơ năng buồng trứng bao gồm:

• Kinh nguyệt không đều: Rong kinh, trễ kinh hoặc chu kỳ bất thường.
• Đau bụng dưới âm ỉ: Đặc biệt xuất hiện vào giữa chu kỳ hoặc trước kỳ kinh.
• Cảm giác đầy bụng, chướng nhẹ: Áp lực ở vùng hạ vị, đôi khi kèm theo khó chịu.
• Không có triệu chứng rõ ràng: Nhiều trường hợp chỉ được phát hiện tình cờ qua siêu âm định kỳ.

Khi nào nên đi khám?

Mẹ bầu cần đi khám ngay nếu xuất hiện các triệu chứng bất thường sau:

• Đau bụng dữ dội, đặc biệt ở một bên bụng, có thể do xoắn hoặc vỡ nang.
• Chảy máu âm đạo bất thường, không liên quan đến kỳ kinh.
• Buồn nôn, nôn mửa hoặc sốt, dấu hiệu của biến chứng nghiêm trọng.
• Nang lớn hơn 5cm hoặc không thoái triển sau 2 - 3 chu kỳ kinh nguyệt.

Cách điều trị nang cơ năng buồng trứng hiện nay

Điều trị nang cơ năng buồng trứng thường dựa trên kích thước, triệu chứng và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến hiện nay:

Theo dõi định kỳ

Thăm khám định kỳ giúp theo dõi kích thước và sự thoái triển của nang sau mỗi chu kỳ kinh (thường 1 - 3 tháng). Phương pháp này phù hợp với trường hợp nang cơ năng buồng trứng nhỏ (kích thước dưới 5cm) và không có triệu chứng rõ rệt.

Điều trị nội khoa

Điều trị nội khoa áp dụng khi nang cơ năng buồng trứng gây triệu chứng hoặc kéo dài. Điều trị nội khoa nang cơ năng buồng trứng chủ yếu là điều trị bằng thuốc. Một số loại thuốc thường được chỉ định trong điều trị nang cơ năng buồng trứng có thể kể đến như:

• Thuốc điều hòa kinh nguyệt: Thuốc tránh thai kết hợp (chứa estrogen và progesterone) giúp ổn định chu kỳ kinh nguyệt và ngăn nang tái phát.
• Thuốc giảm đau: Ibuprofen hoặc Paracetamol để giảm đau bụng hoặc khó chịu.

Can thiệp ngoại khoa

Nang cơ năng buồng trứng rất hiếm khi cần can thiệp ngoại khoa. Can thiệp ngoại khoa chỉ áp dụng trong các trường hợp sau:

• Nang lớn hơn 5 - 6cm, không thoái triển sau 2 - 3 chu kỳ.
• Có biến chứng như xoắn nang, vỡ nang hoặc chèn ép cơ quan lân cận.

Phương pháp can thiệp ngoại khoa chủ yếu là phẫu thuật nội soi để bóc tách hoặc loại bỏ nang.

Tư vấn sản phụ khoa

Nếu nang cơ năng buồng trứng tái phát nhiều lần, bác sĩ sẽ đánh giá nguyên nhân sâu xa như rối loạn nội tiết hoặc PCOS (hội chứng buồng trứng đa nang), đề xuất phương pháp điều trị lâu dài hoặc thay đổi phác đồ kích thích rụng trứng (nếu có).

Biện pháp phòng ngừa và chăm sóc khi có nang cơ năng buồng trứng

Phòng ngừa nang cơ năng buồng trứng và chăm sóc sức khỏe đúng cách giúp giảm nguy cơ tái phát và cải thiện sức khỏe sinh sản. Dưới đây là các biện pháp giúp ngăn ngừa và chăm sóc khi có nang cơ năng buồng trứng, bạn đọc có thể tham khảo:

Chế độ ăn uống cân bằng

Một chế độ ăn uống lành mạnh giúp ổn định nội tiết. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, bạn nên:

• Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ chiên rán hoặc thực phẩm giàu chất béo xấu.
• Tăng cường rau xanh, trái cây giàu chất xơ như táo, lê và ngũ cốc nguyên hạt.
• Uống đủ nước (2 - 2.5 lít/ngày) để hỗ trợ trao đổi chất.

Tập thể dục và giảm căng thẳng

Lối sống lành mạnh giúp giảm nguy cơ hình thành nang cơ năng buồng trứng. Theo đó, bạn nên:

• Tập thể dục nhẹ nhàng như yoga, đi bộ 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần.
• Giảm căng thẳng thông qua thiền, hít thở sâu hoặc các hoạt động thư giãn.
• Ngủ đủ giấc (7 - 8 giờ mỗi đêm) để duy trì cân bằng nội tiết.

Tránh tự ý dùng thuốc nội tiết

Để tránh làm tăng nguy cơ nang cơ năng buồng trứng, bạn cần lưu ý:

• Không tự ý sử dụng thuốc kích thích rụng trứng hoặc thuốc nội tiết nếu không có chỉ định của bác sĩ.
• Tham khảo ý kiến chuyên gia khi điều trị hiếm muộn hoặc rối loạn kinh nguyệt.

Khám phụ khoa định kỳ

Thăm khám định kỳ giúp phát hiện sớm các bất thường. Các chuyên gia khuyến cáo, mỗi người nên chủ động:

• Khám phụ khoa 6 - 12 tháng/lần, đặc biệt ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.
• Siêu âm định kỳ để theo dõi kích thước và tình trạng của nang cơ năng buồng trứng.

Nang cơ năng buồng trứng là tình trạng phổ biến và thường không nguy hiểm nếu được phát hiện sớm và theo dõi đúng cách. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị giúp phụ nữ chủ động bảo vệ sức khỏe sinh sản. Bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, thăm khám định kỳ và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ biến chứng và ngăn ngừa nang tái phát. Hãy bắt đầu chăm sóc sức khỏe sinh sản ngay hôm nay bạn nhé!