MCH trong xét nghiệm máu là gì? MCH bất thường cảnh báo điều gì?

Trong các kết quả xét nghiệm công thức máu, có những chỉ số quen thuộc như RBC, WBC hay Hemoglobin mà nhiều người đã từng nghe qua. Tuy nhiên, cũng có một số chỉ số tuy ít được nhắc đến nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá sức khỏe máu, trong đó có MCH. Vậy MCH trong xét nghiệm máu là gì? Và khi chỉ số này rơi vào ngưỡng bất thường, điều đó có thể cảnh báo điều gì về tình trạng cơ thể?

Chỉ số MCH trong xét nghiệm máu là gì? 

Đây là một thông số thường xuất hiện trong bảng kết quả xét nghiệm công thức máu toàn phần (CBC) nhưng không phải ai cũng hiểu rõ vai trò của nó. MCH là viết tắt của cụm từ Mean Corpuscular Hemoglobin, nghĩa là lượng huyết sắc tố trung bình chứa trong một tế bào hồng cầu. Đây là một chỉ số quan trọng, giúp đánh giá khả năng vận chuyển oxy của các hồng cầu trong cơ thể.

Hiểu một cách đơn giản, chỉ số MCH cho biết trung bình mỗi hồng cầu mang theo bao nhiêu hemoglobin - một loại protein có chức năng vận chuyển oxy từ phổi đến các mô và mang khí CO₂ quay trở lại phổi để đào thải. Khi bạn thắc mắc MCH trong xét nghiệm máu là gì, hãy nhớ rằng chỉ số này chính là “thước đo” lượng oxy mà một tế bào hồng cầu có thể vận chuyển.

MCH được tính bằng cách lấy tổng lượng hemoglobin chia cho tổng số lượng hồng cầu trong một thể tích máu xác định, kết quả được thể hiện bằng đơn vị picogram (pg). Thông qua việc phân tích chỉ số này, bác sĩ có thể nhận biết tình trạng thiếu máu, phân loại dạng thiếu máu (thiếu máu nhược sắc, đẳng sắc hay ưu sắc), từ đó định hướng nguyên nhân và đưa ra phương án điều trị phù hợp. Vì vậy, việc hiểu rõ MCH trong xét nghiệm máu là gì không chỉ giúp bạn đọc hiểu kết quả xét nghiệm mà còn chủ động hơn trong việc theo dõi sức khỏe huyết học của bản thân.

Chỉ số MCH bất thường cảnh báo điều gì về sức khỏe?

Sau khi đã hiểu rõ MCH trong xét nghiệm máu là gì, việc tiếp theo là tìm hiểu xem chỉ số này có thể tiết lộ điều gì khi vượt ra khỏi ngưỡng bình thường. Thực tế, MCH là một trong những chỉ số phản ánh nồng độ hemoglobin trung bình trong từng tế bào hồng cầu - do đó, sự dao động của nó có thể liên quan đến nhiều tình trạng bệnh lý tiềm ẩn.

MCH thấp – dấu hiệu cảnh báo thiếu máu hoặc rối loạn huyết học

Khi chỉ số MCH giảm xuống dưới mức bình thường (< 27 pg), cơ thể có thể đang gặp phải một số vấn đề sức khỏe sau:

• Thiếu sắt: Là nguyên nhân phổ biến nhất khiến MCH thấp. Khi lượng sắt không đủ, cơ thể sẽ không thể tổng hợp đầy đủ hemoglobin, dẫn đến tình trạng thiếu máu nhược sắc.
• Bệnh Thalassemia: Đây là nhóm bệnh di truyền liên quan đến bất thường trong cấu trúc hemoglobin. Bệnh nhân thường có chỉ số MCH thấp và hồng cầu nhỏ.
• Thiếu máu bẩm sinh: Một số rối loạn bẩm sinh hiếm gặp có thể làm giảm khả năng tạo hemoglobin bình thường, dẫn đến chỉ số MCH thấp.
• Các nguyên nhân khác: Chế độ ăn thiếu dưỡng chất, ăn chay nghiêm ngặt, suy dinh dưỡng, tình trạng mất máu (như kinh nguyệt kéo dài), người từng phẫu thuật cắt dạ dày, mắc bệnh Celiac, hoặc đái tháo đường cũng có thể khiến MCH suy giảm.

MCH cao - cảnh báo thiếu vi chất hoặc các bệnh lý mạn tính

Khi MCH tăng lên trên 33 pg, đây có thể là dấu hiệu cho thấy tế bào hồng cầu đang chứa quá nhiều hemoglobin - thường xảy ra trong các trường hợp:

• Thiếu vitamin B12 hoặc acid folic: Hai vi chất này cần thiết cho quá trình tạo máu. Thiếu hụt sẽ khiến hồng cầu trở nên to bất thường (thiếu máu hồng cầu to), đồng thời làm tăng lượng hemoglobin mỗi tế bào.
• Thiếu máu ác tính (pernicious anemia): Đây là một dạng thiếu máu do rối loạn hấp thu vitamin B12, thường khiến MCH tăng.
• Bệnh gan, bệnh tuyến giáp, ung thư hoặc ảnh hưởng từ điều trị ung thư: Những rối loạn chuyển hóa và miễn dịch này có thể dẫn đến biến đổi trong cấu trúc hồng cầu và tăng lượng hemoglobin trung bình.
• Tác dụng phụ của thuốc: Việc sử dụng estrogen lâu dài hoặc một số thuốc điều trị nội tiết cũng có thể gây tăng MCH.

Trong mọi trường hợp MCH tăng hoặc giảm bất thường, người bệnh thường được chỉ định làm thêm các xét nghiệm chuyên sâu để xác định nguyên nhân cụ thể. Việc chẩn đoán sớm sẽ giúp đưa ra hướng điều trị thích hợp, đồng thời ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng liên quan đến máu và hệ thống tạo máu.

Một số lưu ý để duy trì chỉ số MCH ở mức ổn định

Sau khi đã hiểu MCH trong xét nghiệm máu là gì, việc theo dõi và duy trì chỉ số này trong giới hạn bình thường là điều vô cùng quan trọng để đảm bảo sức khỏe hệ tạo máu cũng như phòng ngừa nhiều bệnh lý tiềm ẩn.

Trước hết, bạn nên kiểm tra sức khỏe định kỳ, bao gồm cả các xét nghiệm máu, để theo dõi sự biến động của chỉ số MCH theo thời gian. Trong trường hợp có những dấu hiệu nghi ngờ như mệt mỏi kéo dài, da nhợt nhạt, chóng mặt hoặc khó thở, người bệnh tuyệt đối không nên tự đánh giá tình trạng của mình mà cần đến các cơ sở y tế uy tín để thực hiện xét nghiệm và xác định rõ nguyên nhân.

Nếu chỉ số MCH thấp - thường là do thiếu sắt - việc điều chỉnh chế độ ăn là bước quan trọng đầu tiên. Cần bổ sung các thực phẩm giàu sắt như gan, thịt đỏ, rau lá xanh đậm, các loại đậu... Bên cạnh đó, tăng cường hấp thu sắt bằng cách bổ sung vitamin C và hạn chế những yếu tố gây cản trở hấp thu như trà, cà phê uống ngay sau bữa ăn. Tuy nhiên, tốt nhất là nên tham khảo ý kiến từ bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng một thực đơn phù hợp với nhu cầu và tình trạng sức khỏe hiện tại.

Ngược lại, nếu MCH tăng cao bất thường, đây có thể là dấu hiệu của những bệnh lý nghiêm trọng liên quan đến thiếu máu hồng cầu to, rối loạn chuyển hóa hoặc rối loạn nội tiết. Người bệnh cần được bác sĩ chuyên khoa thăm khám kỹ lưỡng, thực hiện thêm các xét nghiệm bổ sung và điều trị theo đúng chỉ định, không nên tự ý dùng thuốc hoặc thay đổi chế độ ăn một cách cực đoan.

Một lưu ý quan trọng là ngay cả khi chỉ số MCH đã trở về mức bình thường và không còn triệu chứng rõ rệt, việc tiếp tục kiểm tra sức khỏe định kỳ vẫn rất cần thiết. Điều này giúp bạn phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường nếu có và duy trì sự ổn định của sức khỏe máu trong thời gian dài.

Hiểu rõ MCH trong xét nghiệm máu là gì sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc theo dõi sức khỏe huyết học của bản thân. Chỉ số MCH bất thường có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề như thiếu máu, thiếu sắt, thiếu vitamin B12 hay một số bệnh lý nghiêm trọng khác. Do đó, việc xét nghiệm máu định kỳ kết hợp chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc giữ chỉ số MCH ổn định và phòng ngừa nguy cơ tiềm ẩn cho sức khỏe.

Giữ chỉ số MCH (lượng huyết sắc tố trung bình trong hồng cầu) ở mức ổn định là yếu tố quan trọng giúp đảm bảo máu vận chuyển oxy hiệu quả đến các cơ quan trong cơ thể. Tiêm chủng đầy đủ giúp ngăn ngừa các bệnh nhiễm trùng ảnh hưởng đến máu và tủy xương - những yếu tố có thể làm rối loạn chỉ số MCH. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp vắc xin chính hãng, tiêm an toàn với đội ngũ y tế giàu kinh nghiệm. Liên hệ tổng đài miễn phí 1800 6928 để được tư vấn và đặt lịch tiêm.