Làm gì khi bà bầu bị huyết áp cao? Giải pháp kiểm soát an toàn cho mẹ và bé

Tăng huyết áp khi mang thai là tình trạng đáng lo ngại, có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi nếu không được theo dõi và điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm và áp dụng các biện pháp can thiệp đúng cách là chìa khóa để giảm thiểu rủi ro.

Cần làm gì khi bà bầu bị huyết áp cao?

Khi phát hiện hoặc nghi ngờ huyết áp cao, mẹ bầu cần hành động ngay để kiểm soát tình trạng và bảo vệ thai kỳ. 

Dưới đây là các biện pháp thiết yếu:

• Nghỉ ngơi hợp lý và giảm stress: Stress có thể làm tăng huyết áp đột ngột. Mẹ bầu nên dành thời gian nghỉ ngơi, tránh làm việc quá sức. Các kỹ thuật thư giãn như thiền, hít thở sâu hoặc nghe nhạc nhẹ nhàng giúp giảm căng thẳng và ổn định huyết áp.
• Tuân thủ theo dõi huyết áp định kỳ: Sử dụng máy đo huyết áp tại nhà để kiểm tra chỉ số hàng ngày, tốt nhất vào cùng một thời điểm. Ghi lại kết quả và báo cáo với bác sĩ trong các lần khám thai để điều chỉnh phác đồ điều trị kịp thời.
• Thay đổi chế độ ăn uống phù hợp: Chế độ ăn ít muối, giàu kali, magie và canxi là yếu tố quan trọng trong việc kiểm soát huyết áp. Mẹ bầu nên ưu tiên rau xanh, trái cây ít đường, ngũ cốc nguyên cám và hạn chế thực phẩm chế biến sẵn.
• Dùng thuốc theo hướng dẫn bác sĩ nếu cần: Một số trường hợp cần sử dụng thuốc hạ huyết áp như Methyldopa hoặc Labetalol nhưng tuyệt đối không tự ý dùng thuốc mà không có chỉ định y tế. Bác sĩ sẽ cân nhắc liều lượng an toàn cho cả mẹ và thai nhi.
• Thăm khám thường xuyên tại cơ sở y tế: Thăm khám định kỳ và báo ngay cho bác sĩ nếu có dấu hiệu bất thường như đau đầu dữ dội, phù nề hoặc giảm cử động thai. Điều này giúp phát hiện sớm các biến chứng nguy hiểm như tiền sản giật.

Dấu hiệu cảnh báo bà bầu bị huyết áp cao

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường là bước quan trọng để mẹ bầu có thể áp dụng các biện pháp can thiệp kịp thời. Dưới đây là các dấu hiệu nhận biết bà bầu bị huyết áp cao, bạn đọc có thể tham khảo:

• Đau đầu kéo dài, hoa mắt, chóng mặt: Đau đầu dai dẳng, đặc biệt ở vùng trán hoặc sau gáy kèm theo hoa mắt hoặc chóng mặt là dấu hiệu cảnh báo huyết áp cao. Triệu chứng này thường nghiêm trọng hơn ở 3 tháng cuối thai kỳ.
• Tăng cân nhanh không rõ nguyên nhân: Tăng cân đột ngột, không liên quan đến chế độ ăn, có thể do cơ thể giữ nước do huyết áp cao.
• Phù tay, chân, mặt: Phù nề ở tay, chân hoặc mặt, đặc biệt khi ấn vào để lại vết lõm là dấu hiệu nguy hiểm, có thể liên quan đến tiền sản giật.
• Tiểu ít hoặc thay đổi màu sắc nước tiểu: Huyết áp cao ảnh hưởng đến chức năng thận dẫn đến tiểu ít, nước tiểu sẫm màu hoặc có protein, cần kiểm tra ngay.
• Thị lực giảm: Mờ mắt, nhìn đôi hoặc nhạy cảm với ánh sáng có thể do tổn thương mạch máu võng mạc - một biến chứng của huyết áp cao trong thai kỳ.

Nguyên nhân phổ biến gây huyết áp cao khi mang thai

Huyết áp cao khi mang thai có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó không thể không kể đến một số yếu tố chính dưới đây:

• Mẹ bầu mắc bệnh nền: Các bệnh như đái tháo đường, bệnh thận mạn hoặc béo phì trước khi mang thai làm tăng nguy cơ huyết áp cao. Những bệnh lý này gây áp lực lên hệ tuần hoàn khiến huyết áp khó kiểm soát.
• Mang đa thai: Mang song thai hoặc đa thai làm tăng nhu cầu tuần hoàn dẫn đến áp lực lớn hơn lên tim và mạch máu, dễ gây tăng huyết áp.
• Mẹ có tiền sử bệnh tăng huyết áp: Phụ nữ từng bị cao huyết áp trước khi mang thai có nguy cơ tái phát hoặc nặng hơn trong thai kỳ.
• Thai phụ trên 35 tuổi hoặc mang thai lần đầu: Tuổi cao hoặc mang thai lần đầu làm tăng nguy cơ huyết áp cao do cơ thể chưa thích nghi tốt với những thay đổi trong thai kỳ.
• Yếu tố di truyền và lối sống: Tiền sử gia đình có người bị cao huyết áp hoặc lối sống thiếu lành mạnh (ăn mặn, ít vận động) cũng góp phần làm tăng nguy cơ.

Biến chứng nguy hiểm nếu không kiểm soát huyết áp tốt

Nếu không kiểm soát tốt, tình trạng này có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến cả mẹ và thai nhi. Cụ thể:

Đối với mẹ

Huyết áp cao không được kiểm soát có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng sau:

• Tiền sản giật, sản giật: Đây là biến chứng nguy hiểm nhất, có thể gây co giật, hôn mê hoặc tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Tiền sản giật thường xuất hiện sau tuần 20 của thai kỳ.
• Tổn thương gan, thận, tim: Huyết áp cao kéo dài gây tổn thương các cơ quan quan trọng dẫn đến suy gan, suy thận hoặc suy tim, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe.
• Nguy cơ sinh non hoặc sinh mổ: Huyết áp cao có thể buộc bác sĩ chỉ định sinh non hoặc sinh mổ để bảo vệ tính mạng của mẹ và bé.

Đối với thai nhi

Huyết áp cao ở mẹ cũng gây nguy cơ nghiêm trọng cho thai nhi:

• Thai chậm phát triển: Huyết áp cao làm giảm lưu lượng máu đến nhau thai khiến thai nhi không nhận đủ dinh dưỡng và oxy dẫn đến chậm phát triển.
• Thiếu oxy: Tình trạng thiếu máu qua nhau thai có thể gây thiếu oxy cho thai nhi, ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ và các cơ quan khác.
• Tử vong chu sinh: Trong trường hợp nặng, huyết áp cao không kiểm soát có thể dẫn đến thai lưu hoặc tử vong ngay sau sinh.

Cách phòng tránh huyết áp cao khi mang thai hiệu quả

Để giảm thiểu nguy cơ huyết áp cao, mẹ bầu nên áp dụng các biện pháp phòng tránh sau:

• Xây dựng thực đơn lành mạnh, ít muối: Hạn chế muối xuống dưới 5g/ngày theo khuyến cáo của WHO. Ưu tiên thực phẩm giàu kali như chuối, bơ, rau cải; hạn chế đồ ăn chế biến sẵn, nước mắm hoặc thức ăn mặn.
• Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt: Các thực phẩm như cải bó xôi, bí đỏ, gạo lứt và yến mạch cung cấp chất xơ, kali và magie giúp ổn định huyết áp và hỗ trợ tiêu hóa.
• Duy trì vận động nhẹ: Các bài tập như đi bộ chậm, yoga bầu hoặc bơi lội 20 - 30 phút/ngày giúp cải thiện lưu thông máu, giảm căng thẳng và kiểm soát huyết áp.
• Tránh thức khuya, làm việc quá sức: Ngủ đủ 7 - 8 tiếng/ngày và tránh các hoạt động gây áp lực tâm lý hoặc thể chất giúp duy trì huyết áp ổn định.
• Thăm khám thai định kỳ: Đặc biệt ở 3 tháng cuối, việc kiểm tra huyết áp và sức khỏe thai nhi thường xuyên giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường như tiền sản giật.

Tăng huyết áp thai kỳ là một tình trạng nguy hiểm nhưng có thể kiểm soát nếu mẹ biết làm gì khi bà bầu bị huyết áp cao. Bằng cách nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường, tuân thủ điều trị, điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống khoa học, mẹ bầu có thể bảo vệ sức khỏe của mình và thai nhi. Hãy chủ động theo dõi huyết áp, thăm khám định kỳ và liên lạc ngay với bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường. Với sự chăm sóc đúng cách, mẹ bầu có thể trải qua thai kỳ an toàn và khỏe mạnh, mang lại sự phát triển tốt nhất cho bé yêu.