Kẽm cho trẻ sơ sinh: Vai trò, liều lượng và những lưu ý khi sử dụng

Kẽm cho trẻ sơ sinh là một trong những vi chất thiết yếu, đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển toàn diện của trẻ, đặc biệt trong giai đoạn đầu đời. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh vẫn chưa nắm rõ về chức năng của kẽm và phương pháp bổ sung phù hợp. Việc thiếu hụt kẽm có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe cũng như sự phát triển thể chất và miễn dịch của trẻ.

Vai trò của kẽm cho trẻ sơ sinh

Kẽm là vi chất dinh dưỡng thiết yếu hỗ trợ sự phát triển toàn diện ở trẻ nhỏ. Khoáng chất này góp phần quan trọng vào quá trình tăng trưởng, củng cố hệ miễn dịch và phục hồi tổn thương mô. Vai trò của kẽm càng trở nên thiết yếu trong giai đoạn sơ sinh, khi hệ miễn dịch đang trong quá trình hoàn thiện.

Thúc đẩy quá trình tăng trưởng chiều cao và cân nặng

Kẽm là vi chất tham gia vào hàng trăm enzym trong cơ thể, đặc biệt là các enzym liên quan đến phân chia tế bào, tổng hợp protein và phát triển mô cơ - xương. Vì vậy, việc bổ sung đủ kẽm giúp trẻ tăng trưởng ổn định về chiều cao và cân nặng. Ngoài ra, thiếu kẽm là một trong những nguyên nhân phổ biến gây suy dinh dưỡng, nhẹ cân hoặc thấp còi ở trẻ nhỏ. Bên cạnh đó, kẽm có vai trò kích thích vị giác và cải thiện cảm giác ngon miệng cho trẻ.

Tăng cường hệ miễn dịch

Một trong những lợi ích quan trọng của kẽm là hỗ trợ chức năng miễn dịch. Khoáng chất này giúp thúc đẩy sự phát triển và hoạt động hiệu quả của các tế bào miễn dịch. Nhờ đó, cơ thể trẻ có thể chống lại các tác nhân gây bệnh, đặc biệt là virus và vi khuẩn gây viêm hô hấp hoặc tiêu chảy.

Hỗ trợ lành vết thương

Bệnh cạnh việc thúc đẩy quá trình tăng trưởng và hệ miễn dịch, kẽm còn tham gia vào quá trình phân hóa tế bào biểu bì và tái tạo mô tổn thương. Việc cung cấp đầy đủ kẽm giúp trẻ nhanh chóng lành các tổn thương da như trầy xước, hăm tã, rôm sảy và mụn mủ và giảm viêm nhiễm hiệu quả. Ngoài ra, thiếu kẽm làm tăng nguy cơ viêm da, mụn mủ, da khô bong vảy và suy giảm chức năng hàng rào bảo vệ da.

Việc bổ sung đầy đủ kẽm là cần thiết để đảm bảo phát triển toàn diện về thể chất, miễn dịch và sức khỏe làn da cho trẻ sơ sinh. Trong 6 tháng đầu đời, sữa mẹ là nguồn cung cấp kẽm lý tưởng và dễ hấp thu. Trong trường hợp trẻ có nguy cơ thiếu hụt kẽm (sinh non, suy dinh dưỡng, tiêu chảy kéo dài), phụ huynh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng sản phẩm phù hợp với độ tuổi và tình trạng sức khỏe.

Dấu hiệu thiếu kẽm ở trẻ sơ sinh

Thiếu kẽm ở trẻ sơ sinh là tình trạng khá phổ biến, đặc biệt ở nhóm có nguy cơ cao như trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc bú mẹ có chế độ ăn thiếu hụt kẽm. Nếu không được phát hiện và can thiệp sớm, tình trạng này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và hệ miễn dịch của trẻ. Các dấu hiệu thường gặp khi trẻ sơ sinh bị thiếu kẽm gồm:

• Giảm cảm giác thèm ăn: Trẻ bú kém, ăn ít hơn bình thường trong mỗi cữ bú, dễ bỏ bú hoặc chán ăn.
• Chậm phát triển thể chất: Tốc độ tăng cân và chiều dài cơ thể của trẻ thấp hơn so với tiêu chuẩn phát triển theo tuổi.
• Suy giảm miễn dịch: Trẻ dễ mắc các bệnh nhiễm trùng tái phát, đặc biệt là nhiễm trùng hô hấp và tiêu hóa nhẹ.
• Tổn thương da: Da khô, bong tróc, xuất hiện các vùng đỏ viêm quanh miệng, vùng hậu môn hoặc nếp gấp da.
• Vết thương lâu lành: Các trầy xước hoặc hăm da chậm phục hồi, dễ bị bội nhiễm.
• Rụng tóc lan tỏa hoặc móng tay giòn yếu: Tình trạng này xuất hiện khi trẻ thiếu kẽm kéo dài và mức độ nặng.

Khi trẻ có một hoặc nhiều dấu hiệu nêu trên, cha mẹ nên đưa trẻ đến khám tại cơ sở y tế. Việc đánh giá tình trạng dinh dưỡng và vi chất nên được thực hiện bởi bác sĩ nhi khoa. Phụ huynh không nên tự ý bổ sung kẽm để hạn chế nguy cơ mất cân bằng vi chất và ảnh hưởng đến hấp thu các khoáng chất khác.

Bổ sung kẽm cho trẻ sơ sinh thế nào?

Để giúp trẻ hấp thu kẽm hiệu quả và an toàn, việc bổ sung kẽm cần được cá nhân hóa tùy theo độ tuổi, tình trạng dinh dưỡng và chỉ định từ bác sĩ. Phụ huynh có thể bổ sung kẽm cho trẻ qua chế độ ăn uống hoặc sử dụng sản phẩm bổ sung dành cho trẻ sơ sinh.

Chế độ ăn uống

Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi, sữa mẹ là nguồn cung cấp kẽm tối ưu nhờ đặc tính dễ hấp thu và phù hợp với hệ tiêu hóa còn non yếu. Hàm lượng kẽm trong sữa mẹ dao động từ 0,2 - 1,0 mg kẽm/lít, phụ thuộc vào chế độ dinh dưỡng của người mẹ. Do đó, mẹ cần duy trì khẩu phần ăn cân đối, giàu protein, vitamin và khoáng chất để đảm bảo lượng kẽm trong sữa đáp ứng đủ nhu cầu phát triển của trẻ.

Khi trẻ bước vào giai đoạn ăn dặm (từ 6 tháng tuổi trở đi), mẹ nên bổ sung các thực phẩm giàu kẽm vào khẩu phần ăn hằng ngày, gồm:

• Thịt nạc đỏ (bò, lợn), thịt gà;
• Cá, tôm, cua;
• Lòng đỏ trứng;
• Các loại đậu, hạt (như đậu lăng, hạt vừng, hạt bí);
• Ngũ cốc nguyên cám;
• Một số loại rau củ như bí đỏ, khoai lang, cải bó xôi.

Sản phẩm kẽm cho trẻ sơ sinh

Trong một số trường hợp, như trẻ sinh non, nhẹ cân, tiêu chảy kéo dài, hoặc chán ăn kéo dài, bác sĩ có thể chỉ định bổ sung kẽm thông qua các sản phẩm phù hợp. Đối với trẻ sơ sinh, các dạng bổ sung phổ biến bao gồm:

• Dung dịch nhỏ giọt;
• Siro kẽm;
• Cốm kẽm pha uống.

Lưu ý khi bổ sung kẽm cho trẻ sơ sinh

Việc bổ sung kẽm cho trẻ sơ sinh cần được thực hiện một cách thận trọng, có chỉ định rõ ràng và theo dõi lâm sàng phù hợp. Dưới đây là một số điểm quan trọng phụ huynh cần lưu ý:

• Bổ sung kẽm khi có chỉ định chuyên môn: Kẽm là vi chất thiết yếu nhưng không nên bổ sung kéo dài nếu trẻ không thiếu hụt rõ. Thừa kẽm có thể gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột và dẫn đến buồn nôn, tiêu chảy hoặc đau bụng.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Tất cả các chế phẩm chứa kẽm cần được sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ. Liều lượng bổ sung phụ thuộc vào độ tuổi, tình trạng dinh dưỡng và mục đích sử dụng.
• Theo dõi phản ứng trong quá trình sử dụng: Phụ huynh cần theo dõi các dấu hiệu bất thường như nôn, tiêu chảy, nổi mẩn hoặc rối loạn tiêu hóa kéo dài trong quá trình bổ sung. Khi có nghi ngờ không dung nạp hoặc dị ứng, mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám.
• Kết hợp chế độ dinh dưỡng đầy đủ: Việc bổ sung kẽm nên đi đôi với chế độ ăn đa dạng để đảm bảo cung cấp đủ các vi chất cần thiết khác. Ở trẻ dưới 6 tháng tuổi, mẹ nên duy trì chế độ ăn giàu kẽm nhằm cải thiện chất lượng sữa mẹ. Đối với trẻ ăn dặm, nên chọn thực phẩm tự nhiên giàu kẽm và chế biến phù hợp với khả năng tiêu hóa của trẻ.

Kẽm là vi chất thiết yếu giúp hỗ trợ phát triển thể chất và tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ sơ sinh. Việc cung cấp kẽm cho trẻ sơ sinh đúng liều lượng góp phần nâng cao sức khỏe và sự phát triển toàn diện. Tuy nhiên, phụ huynh cần theo dõi tình trạng sức khỏe của con và tham khảo ý kiến chuyên gia khi cần bổ sung kẽm phù hợp.