Hội chứng ruột kích thích nên ăn gì? Bật mí những thực phẩm tốt cho hệ tiêu hoá

Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một dạng rối loạn chức năng tiêu hóa, gây ra nhiều biểu hiện khó chịu như chướng bụng, tiêu chảy hoặc táo bón. Để kiểm soát hiệu quả tình trạng này, người bệnh không chỉ cần tuân thủ phác đồ điều trị bằng thuốc mà còn phải điều chỉnh chế độ ăn uống sao cho phù hợp. Vậy hội chứng ruột kích thích nên ăn gì để giúp làm dịu triệu chứng và hỗ trợ quá trình hồi phục?

Hội chứng ruột kích thích là gì?

Việc hiểu rõ về hội chứng ruột kích thích là nền tảng quan trọng giúp bạn xây dựng một chế độ ăn uống khoa học và phù hợp. Để biết hội chứng ruột kích thích nên ăn gì trước hết bạn cần nắm rõ căn bệnh này liên quan đến những vấn đề nào trong cơ thể.

Đây là một dạng rối loạn chức năng mãn tính của hệ tiêu hóa, chủ yếu ảnh hưởng đến đại tràng, và có đặc điểm dễ tái phát. Nguyên nhân gây bệnh khá phong phú, bao gồm:

• Nhiễm khuẩn đường ruột do tiêu thụ thực phẩm ô nhiễm.
• Rối loạn hoạt động co bóp của nhu động ruột.
• Sử dụng thuốc kháng sinh kéo dài gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
• Căng thẳng tâm lý, lo âu hoặc trầm cảm.
• Thói quen sử dụng rượu bia thường xuyên và trong thời gian dài.
• Bên cạnh đó, yếu tố di truyền hoặc thay đổi nội tiết cũng có thể góp phần gây ra hội chứng này.

Các triệu chứng đặc trưng bao gồm rối loạn tiêu hóa kéo dài, cảm giác đau bụng sau khi ăn, đặc biệt là đau ở vùng bụng dưới hoặc bên trái. Cơn đau thường giảm bớt sau khi đi ngoài hoặc trung tiện.

Ngoài ra, đau bụng cũng có thể xuất hiện sau các tình huống gây căng thẳng tinh thần hoặc stress nặng. Người bệnh thường xuyên cảm thấy chướng bụng, bị tiêu chảy hoặc táo bón, với số lần đi ngoài tăng lên rõ rệt so với bình thường. Đôi khi, trong phân còn xuất hiện vệt máu, nếu có máu trong phân, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để loại trừ các nguyên nhân nghiêm trọng khác

Hội chứng ruột kích thích nên ăn gì?

Mỗi bệnh lý đều yêu cầu một chế độ ăn uống phù hợp để hỗ trợ cải thiện sức khỏe. Đối với hội chứng ruột kích thích, việc xây dựng một chế độ ăn hợp lý là rất quan trọng để cải thiện tình trạng sức khỏe. Vậy người mắc hội chứng ruột kích thích ăn gì? Dưới đây là những thực phẩm mà những người mắc hội chứng này có thể tham khảo để hỗ trợ điều trị tốt nhất:

Thịt nạc

Thịt nạc (bao gồm ức gà, nạc heo, nạc bò và các phần thịt không mỡ từ động vật khác) là nguồn cung cấp protein dồi dào và có lợi cho sức khỏe. Protein trong thịt nạc dễ hấp thu và không bị vi khuẩn đường ruột lên men, vì vậy khi sử dụng sẽ không gây đầy bụng hay cảm giác khó chịu. Việc loại bỏ phần mỡ trong quá trình chế biến còn giúp hạn chế nguy cơ chất béo động vật kích thích phản ứng viêm trong cơ thể.

Người mắc các vấn đề tiêu hóa có thể dễ dàng tìm mua thịt nạc tại chợ hoặc siêu thị. Tuy nhiên, việc ưu tiên các nguồn thịt sạch, có nguồn gốc rõ ràng sẽ giúp tăng giá trị dinh dưỡng và giảm thiểu lượng độc tố tiềm ẩn trong thịt.

Trứng

Trứng là thực phẩm phổ biến, dễ chế biến và dễ tiêu hóa, vì vậy được xem là lựa chọn an toàn cho người mắc hội chứng ruột kích thích (IBS). Người bệnh có thể sử dụng trứng theo nhiều cách như luộc, hấp hoặc ốp la để tạo ra những món ăn đơn giản mà giàu dinh dưỡng.

Tuy nhiên, không phải ai cũng dung nạp tốt trứng. Một số người có thể nhạy cảm với protein trong lòng trắng, trong khi những người khác lại dị ứng với lòng đỏ. Do đó, nên bắt đầu với lượng nhỏ để theo dõi phản ứng của cơ thể trước khi sử dụng thường xuyên.

Cá hồi và các loại cá giàu omega-3

Các axit béo omega-3 nổi bật với tác dụng kháng viêm, nhờ đó có thể hỗ trợ cải thiện các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích. Những loại cá giàu omega-3 nên được bổ sung vào chế độ ăn bao gồm cá hồi, cá thu, cá trích, cá mòi, cá tuyết đen và các loại cá thịt trắng...

Các loại rau củ có hàm lượng FODMAP thấp

Rau củ là nguồn thực phẩm giàu dưỡng chất, có lợi cho hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, một số loại rau lại có thể tạo khí trong ruột, gây đầy hơi và khó chịu cho những người mắc hội chứng ruột kích thích (IBS). Để khắc phục tình trạng này, các chuyên gia tại Đại học Monash (Úc) đã phát triển khái niệm FODMAP nhằm phân loại các loại thực phẩm phù hợp với người có hệ tiêu hóa nhạy cảm.

FODMAP là viết tắt của các loại carbohydrate chuỗi ngắn khó hấp thụ trong ruột non. Khi tiêu thụ thực phẩm giàu FODMAP, cơ thể dễ gặp phải hiện tượng đầy hơi, trướng bụng và rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy hoặc táo bón.

Những loại rau củ có hàm lượng FODMAP thấp - phù hợp hơn với người bị IBS - bao gồm: Cà chua, bí đao, cải thìa, bắp cải, cải xoăn, rau chân vịt (cải bó xôi), khoai lang, khoai tây, và ớt chuông... Các loại rau này có thể được chế biến thành nhiều món khác nhau, tuy nhiên người bệnh nên ưu tiên phương pháp nấu chín thay vì ăn sống để giảm nguy cơ kích thích đường ruột.

Các loại trái cây ít FODMAP

Tương tự rau củ, trái cây cũng là nguồn bổ sung vitamin và khoáng chất quan trọng cho sức khỏe đường ruột. Tuy vậy, người bị hội chứng ruột kích thích nên chọn các loại trái cây chứa ít FODMAP và ăn với lượng vừa phải trong mỗi lần dùng, nhằm tránh tình trạng đầy bụng do nạp quá nhiều đường khó hấp thu.

Một số loại trái cây được khuyến khích cho người bệnh IBS gồm: Chuối, việt quất, dưa lưới, nho, kiwi, chanh, các loại cam, quýt, đu đủ, dứa, dâu tây, bưởi.

Các loại quả hạch

Hội chứng ruột kích thích nên ăn gì? Quả hạch là một trong những lựa chọn tốt cho sức khỏe của bạn. Quả hạch là thực phẩm giàu chất xơ, protein và axit béo omega-3 - những dưỡng chất thiết yếu cho sức khỏe tổng thể. Không chỉ vậy, loại thực phẩm này còn chứa chất béo không bão hòa đơn và đa, có khả năng làm giảm lượng cholesterol xấu, từ đó góp phần ngăn ngừa các bệnh lý tim mạch. Một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng chất béo có lợi trong quả hạch giúp tăng cường sức khỏe đường ruột và hỗ trợ cải thiện các biểu hiện của hội chứng ruột kích thích (IBS).

Một số loại quả hạch có hàm lượng FODMAP thấp, phù hợp cho người mắc IBS, bao gồm: Hạnh nhân, hạt Brazil, hạt phỉ, mắc ca, hồ đào, hạt thông và óc chó.

Các loại hạt dinh dưỡng

Trong nhóm các loại hạt, hạt chia và hạt lanh được xem là hai lựa chọn nổi bật mang lại nhiều lợi ích cho người mắc hội chứng ruột kích thích (IBS). Chúng là nguồn cung cấp chất xơ và omega-3 phong phú, hỗ trợ làm giảm các triệu chứng như táo bón, đầy hơi và cảm giác khó chịu ở bụng. Người bệnh có thể dễ dàng bổ sung các loại hạt này bằng cách rắc lên món salad, trộn vào bột yến mạch hoặc xay cùng sinh tố để thưởng thức.

Bên cạnh đó, hạt bí ngô và hạt hướng dương cũng là những loại hạt chứa FODMAP thấp, thích hợp dùng làm món ăn vặt lành mạnh cho người có hệ tiêu hóa nhạy cảm.

Thực phẩm lên men

Các thực phẩm lên men chứa nhiều lợi khuẩn có lợi cho hệ vi sinh đường ruột, từ đó góp phần cải thiện tiêu hóa và giảm nhẹ các triệu chứng của IBS. Người bệnh nên cân nhắc bổ sung các thực phẩm sau vào khẩu phần ăn hằng ngày:

• Các loại thức uống lên men như kefir hoặc kombucha;
• Rau củ muối lên men như kim chi, dưa cải bắp;
• Sữa chua nguyên chất không đường.

Nước hầm xương

Một số nghiên cứu cho thấy nước dùng từ xương động vật hoặc cá chứa các dưỡng chất hỗ trợ phục hồi lớp niêm mạc ruột và cải thiện chức năng tiêu hóa. Do đó, dùng một bát súp nóng hoặc cháo loãng nấu bằng nước hầm xương có thể giúp làm dịu triệu chứng ruột kích thích hiệu quả.

Thay đổi thói quen sinh hoạt dành cho người bị hội chứng kích thích ruột

Ngoài việc thay đổi chế độ ăn uống hợp lý, bạn cũng cần xây dựng một thói quen sinh hoạt lành mạnh để hỗ trợ cải thiện tình trạng sức khỏe. Dưới đây là một số thói quen cần duy trì để giúp bạn cải thiện tình trạng bệnh:

• Tránh làm việc quá sức dẫn đến mất ngủ và căng thẳng kéo dài.
• Luôn giữ tinh thần vui vẻ, thoải mái và duy trì một lối sống lành mạnh, không nên lo lắng quá mức về tình trạng bệnh.
• Áp dụng các biện pháp giảm căng thẳng như tập thể dục, ngồi thiền, hoặc yoga để nâng cao sức khỏe, sự dẻo dai và khả năng chịu đựng.
• Cố gắng duy trì thói quen sinh hoạt có giờ giấc rõ ràng. Một cách đơn giản là dùng tay xoa nhẹ vùng bụng theo chiều kim đồng hồ quanh khu vực thượng vị và rốn để kích thích nhu động ruột.
• Tạo thói quen đi vệ sinh vào buổi sáng mỗi ngày và có thể xoa bụng trước khi đi tiêu.

• Thực hiện khám sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng hoặc khi có dấu hiệu bất thường của hội chứng ruột kích thích để điều trị kịp thời và tránh bệnh trở nên mãn tính.

  

Người mắc bệnh có thể tham khảo ý kiến từ bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được hướng dẫn cụ thể về các loại thực phẩm có lợi cho hệ tiêu hóa và góp phần hỗ trợ điều trị hội chứng ruột kích thích. Hy vọng rằng những thông tin trên đã phần nào giúp bạn tìm ra lời giải đáp cho câu hỏi “hội chứng ruột kích thích nên ăn gì”.