Bệnh zona thần kinh thường xuất hiện với các tổn thương da đặc trưng theo từng giai đoạn. Việc quan sát và phân biệt chính xác hình ảnh bệnh zona thần kinh sẽ giúp người bệnh nhận biết sớm, từ đó có biện pháp chăm sóc và điều trị phù hợp.
Hình ảnh bệnh zona thần kinh qua các giai đoạn phát triển bệnh
Zona thần kinh hay còn gọi là bệnh giời leo là một bệnh lý do virus Varicella Zoster (VZV) gây ra. Sau khi một người từng mắc thủy đậu, virus VZV không hoàn toàn bị loại bỏ mà vẫn âm thầm tồn tại trong các hạch thần kinh cảm giác dưới dạng tiềm ẩn. Nhiều năm sau, khi cơ thể rơi vào trạng thái suy yếu như tuổi già, căng thẳng kéo dài, suy nhược hay mắc các bệnh lý nền, virus có thể được "đánh thức", tái hoạt động và tấn công trở lại. Lúc này, VZV sẽ theo dây thần kinh di chuyển ra ngoài da, gây nên các biểu hiện đặc trưng của bệnh zona thần kinh.
Giai đoạn khởi phát
Ở giai đoạn đầu tiên khi virus bắt đầu tấn công các hạch thần kinh cảm giác, vùng da liên quan sẽ xuất hiện tình trạng sưng đỏ và hơi phù nề nhẹ. Người bệnh thường cảm thấy đau rát, ngứa ngáy và khó chịu ở khu vực này. Tuy nhiên, lúc này trên da chưa xuất hiện các tổn thương rõ ràng nên nhiều người dễ nhầm lẫn với các hiện tượng da bình thường hoặc các cơn đau thần kinh không rõ nguyên nhân. Đau và khó chịu thường là dấu hiệu cảnh báo sớm trước khi bệnh bước sang giai đoạn toàn phát.

Giai đoạn toàn phát
Sau giai đoạn khởi phát, các tổn thương trên da bắt đầu rõ rệt hơn. Ban đầu, vùng da bị bệnh sẽ xuất hiện các phát ban đỏ, tiếp đó là sự hình thành của những mụn nước nhỏ chứa dịch màu trắng trong. Đây là dấu hiệu đặc trưng và dễ nhận biết nhất của bệnh zona thần kinh. Sau vài ngày, dịch trong mụn nước dần trở nên đục hơn và có mủ, cho thấy tình trạng viêm nhiễm đang tiến triển. Khi các mụn nước này vỡ ra, dịch lỏng sẽ rỉ ra ngoài, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập gây nhiễm trùng thứ phát. Các vùng da bị tổn thương bắt đầu hình thành những lớp vảy bọc lấy khu vực bị ảnh hưởng.
Giai đoạn phục hồi
Sau khi trải qua giai đoạn toàn phát, các vảy trên da bắt đầu khô lại và bong dần. Quá trình này là dấu hiệu cho thấy tổn thương da đang dần hồi phục. Tuy nhiên, sau khi lớp vảy bong ra, vùng da từng bị zona thần kinh thường để lại những sẹo nhỏ, có thể có màu trắng hoặc thâm sạm tùy vào cơ địa từng người. Những vết sẹo này gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ và đôi khi gây khó chịu nếu sẹo dày hoặc nằm ở những vị trí nhạy cảm.
Các thể bệnh zona thần kinh phổ biến cần biết
Zona thần kinh là bệnh lý do virus Varicella Zoster (VZV) gây ra khi nó tái hoạt động và tấn công các dây thần kinh cảm giác trên cơ thể. Bệnh có nhiều thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí tổn thương, mỗi thể lại mang những đặc điểm và mức độ nguy hiểm riêng biệt. Việc nhận biết các thể bệnh phổ biến sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong việc điều trị và chăm sóc.
Zona thần kinh ở mặt
Zona thần kinh ở mặt là một trong những thể bệnh nguy hiểm và dễ gây biến chứng nghiêm trọng. Khi virus tấn công dây thần kinh vùng mặt, người bệnh sẽ có cảm giác đau rát, nóng, nhức và mỏi cơ mặt. Mặt là nơi tập trung nhiều dây thần kinh cảm giác và các vùng niêm mạc nhạy cảm như môi, mũi, mắt, tai nên bệnh có thể gây ra các biến chứng như suy giảm thị lực, thính lực, yếu cơ mặt, đau dây thần kinh kéo dài, thậm chí rụng tóc. Đặc biệt, thể bệnh này có thể gây ra hội chứng Ramsay Hunt, khi virus xâm nhập hạch gối và dây thần kinh số VII. Hội chứng này khiến người bệnh bị ù tai, nghe kém, liệt mặt, mắt không nhắm kín, chóng mặt, có thể dẫn đến tình trạng mặt bị lệch hoặc mất cân đối.
Zona thần kinh ở mắt
Zona thần kinh ở mắt là thể bệnh phổ biến, chiếm khoảng 10 - 15% trường hợp zona, khi virus tấn công dây thần kinh số V, chi phối vùng mắt, hàm trên và hàm dưới. Bệnh gây ra các biểu hiện đỏ, sưng, viêm kết mạc, giác mạc và có thể dẫn đến giảm thị lực nghiêm trọng. Trong trường hợp nặng, zona thần kinh ở mắt có thể gây hoại tử võng mạc, viêm dây thần kinh thị giác hoặc glocom thứ phát, gây mất thị lực vĩnh viễn nếu không được điều trị kịp thời.
Zona thần kinh ở miệng (môi)
Zona thần kinh ở miệng (môi) thường gây đau đớn, khó chịu khi ăn uống, làm giảm khẩu vị, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể và khả năng hồi phục của người bệnh.
Zona thần kinh ở cổ và ở lưng
Zona thần kinh ở cổ và zona thần kinh ở lưng là hai thể phổ biến khác. Zona thần kinh ở cổ xuất hiện với các nốt phát ban và mụn nước mọc thành mảng dọc theo các dây thần kinh một bên cổ, còn zona thần kinh ở lưng chủ yếu xuất hiện ở vùng liên sườn và lưng dưới, với các dải mụn nước và cảm giác đau rát dữ dội.

Zona thần kinh ở tay, tai và xương cùng
Ngoài ra, zona thần kinh còn có thể xuất hiện ở tay, tai và xương cùng. Ở tai, bệnh gây đau, bỏng rát, có thể ảnh hưởng thính lực và gây yếu cơ mặt. Zona thần kinh ở xương cùng có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng như tiểu khó, bí đại tiện, đau vùng bụng dưới và ảnh hưởng đến vùng da sinh dục quanh khu vực này.
Nhận biết đúng thể bệnh zona thần kinh sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong việc điều trị và phòng tránh các biến chứng nguy hiểm. Nếu phát hiện những dấu hiệu bất thường trên da hoặc các triệu chứng liên quan, hãy liên hệ ngay với bác sĩ để được hỗ trợ kịp thời.

Biện pháp phòng ngừa bệnh zona thần kinh hiệu quả
Để phòng ngừa bệnh zona thần kinh hiệu quả, chúng ta cần chú ý thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp quan trọng nhằm bảo vệ sức khỏe và nâng cao hệ miễn dịch.
Tiêm vắc xin phòng zona thần kinh
Trước hết, tiêm vắc xin phòng zona thần kinh là bước quan trọng và cần thiết. Vắc xin Shingrix do tập đoàn dược phẩm GSK (Bỉ) nghiên cứu và phát triển, được khuyến cáo tiêm cho người từ 50 tuổi trở lên hoặc người từ 18 tuổi có hệ miễn dịch suy giảm và có nguy cơ cao mắc zona thần kinh. Vắc xin này có hiệu quả phòng ngừa lên đến 97% ở người lớn tuổi và 87% ở nhóm người suy giảm miễn dịch, đồng thời giúp giảm nguy cơ biến chứng đau thần kinh sau zona cũng như các biến chứng nghiêm trọng khác trên 90%. Việc chủ động tiêm phòng vắc xin giúp giảm thiểu đáng kể khả năng mắc bệnh cũng như hậu quả lâu dài do zona thần kinh gây ra.

Tránh tiếp xúc
Bên cạnh đó, việc tránh tiếp xúc trực tiếp với vùng da tổn thương của người mắc zona thần kinh cũng là biện pháp phòng ngừa cần thiết để hạn chế sự lây lan của virus Varicella Zoster (VZV). Virus này có thể gây ra bệnh thủy đậu và khi hệ miễn dịch suy giảm hoặc gặp stress, virus tiềm ẩn có thể tái hoạt động và gây ra bệnh zona thần kinh. Do đó, việc giữ khoảng cách, hạn chế tiếp xúc với người đang bị zona thần kinh sẽ góp phần ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh cho bản thân và cộng đồng.
Lối sống lành mạnh
Ngoài ra, duy trì một lối sống lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa zona thần kinh. Người bệnh nên hạn chế căng thẳng tinh thần, giữ tâm trạng lạc quan và vui vẻ, vì stress kéo dài sẽ làm suy yếu hệ miễn dịch. Đồng thời, ăn uống cân đối với chế độ giàu dinh dưỡng, đặc biệt ưu tiên bổ sung vitamin C và uống đủ nước, giúp tăng cường sức đề kháng tự nhiên của cơ thể. Vận động thể chất đều đặn cũng giúp nâng cao hệ miễn dịch và phòng ngừa nhiều bệnh lý khác.
Bạn cũng nên tránh sử dụng các chất kích thích như thuốc lá, rượu, bia vì chúng ảnh hưởng xấu đến hệ miễn dịch, làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh và kéo dài thời gian hồi phục nếu mắc zona thần kinh. Và duy trì thói quen khám sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng một lần sẽ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường hoặc tiền triệu chứng của zona thần kinh, từ đó được bác sĩ chẩn đoán chính xác và có hướng điều trị kịp thời.
Hy vọng qua nội dung bài viết bạn đã có thể nhận biết hình ảnh bệnh zona thần kinh các giai đoạn. Phòng ngừa bệnh zona thần kinh đòi hỏi sự phối hợp giữa tiêm vắc xin, giữ vệ sinh cá nhân, xây dựng lối sống lành mạnh và kiểm tra sức khỏe định kỳ. Hiện nay Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đã triển khai tiêm phòng vắc xin Shingrix (Bỉ) cho người lớn từ 50 tuổi trở lên, cũng như người từ 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao mắc bệnh, nhằm tạo miễn dịch chủ động và bảo vệ lâu dài. Với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, trung tâm cam kết mang đến dịch vụ tiêm chủng chất lượng cao và an toàn.