Giai đoạn cửa sổ HIV là gì? Cách nhận biết triệu chứng ở giai đoạn này

HIV là virus gây suy giảm miễn dịch ở người, khiến cơ thể mất khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh. Bệnh lây truyền chủ yếu qua đường máu, quan hệ tình dục không an toàn và từ mẹ sang con. Trong tiến trình nhiễm HIV, có một giai đoạn đặc biệt thầm lặng nhưng nguy hiểm, đó là giai đoạn cửa sổ HIV. Việc nhận biết và hiểu rõ về giai đoạn này có ý nghĩa quan trọng trong việc phòng ngừa lây nhiễm và phát hiện bệnh kịp thời.

Giai đoạn cửa sổ HIV là gì?

Giai đoạn cửa sổ HIV là khoảng thời gian tính từ thời điểm virus HIV xâm nhập vào cơ thể (phơi nhiễm) cho đến khi các xét nghiệm có thể phát hiện được virus trong máu. Đây là giai đoạn mà hệ miễn dịch bắt đầu phản ứng với HIV bằng cách sản sinh kháng thể, tuy nhiên lượng kháng thể vẫn chưa đủ để các xét nghiệm thông thường phát hiện ra.

Thông thường, cơ thể mất từ 3 đến 12 tuần để có thể tạo ra kháng thể, tùy theo cơ địa và loại xét nghiệm được sử dụng. Một số xét nghiệm có thể phát hiện kháng nguyên sớm hơn, nhưng với nhiều phương pháp xét nghiệm truyền thống, HIV giai đoạn cửa sổ có thể kéo dài lên đến 90 ngày.

Trong thời gian này, dù kết quả xét nghiệm HIV có thể âm tính, người nhiễm vẫn mang tải lượng virus cao trong máu và dịch cơ thể, có khả năng lây truyền HIV cho người khác qua đường tình dục, đường máu hoặc từ mẹ sang con. Vì không có biểu hiện rõ ràng, nhiều người không biết mình đã nhiễm HIV, gây khó khăn cho công tác chẩn đoán và kiểm soát lây lan.

Triệu chứng HIV giai đoạn cửa sổ

HIV giai đoạn cửa sổ thường diễn ra trong vài tuần đầu tiên sau khi phơi nhiễm. Một số người có thể xuất hiện triệu chứng sau 1 - 2 tháng, nhưng nhiều người khác lại hoàn toàn không có dấu hiệu nào.

Các triệu chứng của giai đoạn này thường không đặc trưng và dễ nhầm lẫn với bệnh cúm hay nhiễm trùng thông thường. Một vài triệu chứng trong giai đoạn cửa sổ HIV như:

• Triệu chứng toàn thân: Sốt (có thể cao trên 38 độ), ớn lạnh, sưng hạch bạch huyết, mệt mỏi, chán ăn, sụt cân nhẹ.
• Triệu chứng đường hô hấp, tiêu hóa: Đau họng, ho khan, buồn nôn, nôn, tiêu chảy, đau dạ dày.
• Triệu chứng trên da, niêm mạc: Phát ban đỏ, ngứa, loét miệng, viêm họng, nhiễm nấm niêm mạc.
• Triệu chứng thần kinh, cơ xương: Đau đầu, đau cơ, đau khớp, mất ngủ, đổ mồ hôi đêm.
• Triệu chứng ở bộ phận sinh dục: Loét bộ phận sinh dục ở nam, đau bụng dưới, kinh nguyệt bất thường ở nữ.

Các biểu hiện này thường kéo dài từ vài ngày đến vài tuần rồi tự thuyên giảm. Tuy nhiên, trong thời gian này, tải lượng virus trong máu rất cao nên nguy cơ lây truyền cho người khác cũng rất lớn, kể cả khi không có triệu chứng.

Giai đoạn cửa sổ HIV kéo dài bao lâu?

Thời gian của giai đoạn này không cố định, dao động từ 10 - 90 ngày tùy theo cơ địa mỗi người và loại xét nghiệm sử dụng. Đây là khoảng thời gian cần thiết để cơ thể tạo ra kháng thể hoặc để virus nhân lên đến mức đủ để xét nghiệm có thể phát hiện được. Các xét nghiệm có thể dùng để phát hiện HIV như:

• Xét nghiệm kháng nguyên/ kháng thể: Có thể phát hiện HIV từ ngày thứ 18 đến ngày 90.
• Xét nghiệm ADN, ARN của virus: Phát hiện ra virus sớm hơn, khoảng 10 - 30 ngày.
• Xét nghiệm kháng thể thông thường: Trung bình phát hiện được sau 3 - 12 tuần kể từ khi phơi nhiễm.

Vào cuối giai đoạn cửa sổ, lượng kháng thể tăng cao đến mức HIV có thể được phát hiện bằng các xét nghiệm máu thông thường. Trong đa số trường hợp, sau khoảng 90 ngày, các xét nghiệm sẽ cho kết quả chính xác nhất. Đây cũng là mốc thời gian khuyến nghị để làm xét nghiệm lại nếu có nguy cơ phơi nhiễm HIV.

Việc cần làm khi nghi ngờ bản thân bị nhiễm HIV

Khi nghi ngờ có nguy cơ phơi nhiễm HIV, bạn cần chủ động thực hiện các biện pháp sau để bảo vệ bản thân và cộng đồng:

• Giữ tinh thần ổn định, tránh hoang mang, chuẩn bị tâm lý vững vàng để đối mặt với mọi kết quả có thể xảy ra.
• Đến cơ sở y tế uy tín càng sớm càng tốt để được bác sĩ tư vấn và chỉ định dùng thuốc nếu cần.
• Làm xét nghiệm HIV ban đầu, lý tưởng là sau 2 - 4 tuần sau khi nghi ngờ phơi nhiễm.
• Tránh quan hệ tình dục không an toàn.
• Không dùng chung bơm kim tiêm, dao cạo, bàn chải đánh răng hay các vật dụng cá nhân có nguy cơ tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể.
• Xét nghiệm lại sau 3 tháng để chẩn đoán chính xác nhiễm HIV.

Giai đoạn cửa sổ HIV tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm cao nhưng lại khó phát hiện qua xét nghiệm thông thường. Việc hiểu rõ thời gian, dấu hiệu và cách xử lý phù hợp giúp bạn chủ động bảo vệ bản thân và hạn chế lây lan trong cộng đồng.

Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe khỏi các bệnh truyền nhiễm bằng cách tiêm vắc xin đầy đủ như vắc xin viêm gan B, vắc xin HPV,… Đây là những bệnh có thể làm trầm trọng hơn tình trạng sức khỏe nếu nhiễm đồng thời với HIV. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu luôn đồng hành cùng bạn trong việc tư vấn và tiêm chủng, góp phần xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh và an toàn hơn.