Đau mắt đỏ sưng húp​: Nguyên nhân và cách xử trí

Không giống như đau mắt đỏ thông thường chỉ gây đỏ mắt và chảy nước, tình trạng sưng húp có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiễm trùng lan rộng hoặc phản ứng viêm mạnh. Việc nhận biết nguyên nhân chính xác và có biện pháp xử lý phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ thị lực và ngăn ngừa biến chứng. Vậy đau mắt đỏ sưng húp là do đâu và nên làm gì khi gặp tình trạng này?

Những nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng đau mắt đỏ sưng húp?

Tình trạng đau mắt đỏ sưng húp mí mắt có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Trong đó, phản ứng dị ứng là một nguyên nhân phổ biến, khi cơ thể tiếp xúc với tác nhân như phấn hoa, lông động vật, mỹ phẩm hoặc bụi bẩn. Khi đó, hệ miễn dịch phản ứng quá mức, gây sưng, ngứa và đỏ mắt.

Ngoài ra, viêm mí mắt, hay còn gọi là viêm bờ mi, cũng có thể làm cho mí mắt sưng nề do tuyến nhờn quanh lông mi bị viêm.

Một nguyên nhân phổ biến khác là viêm kết mạc (đau mắt đỏ) là tình trạng khi kết mạc (lớp màng mỏng bao phủ bề mặt mắt và mặt trong mí mắt) bị viêm do virus, vi khuẩn hoặc dị ứng. Nếu tình trạng viêm nặng hoặc lan rộng, mí mắt có thể sưng lên rõ rệt. Ở một số trường hợp, bệnh zona cũng có thể ảnh hưởng đến vùng quanh mắt, gây ra sưng và đau nghiêm trọng kèm theo phát ban đặc trưng.

Ngoài ra, tình trạng tắc tuyến dầu ở mí mắt có thể dẫn đến một khối sưng không đau gọi là chắp, hoặc nếu có nhiễm trùng thì sẽ thành lẹo gây đỏ, sưng và đau tại vị trí mí mắt. Đặc biệt nghiêm trọng hơn là tình trạng viêm mô tế bào quanh hốc mắt, một loại nhiễm trùng sâu hơn, có thể ảnh hưởng đến vùng da quanh mắt và lan rộng nếu không điều trị kịp thời.

Cuối cùng, các rối loạn về tuyến giáp như bệnh Graves cũng có thể gây ra tình trạng sưng phù mí mắt và lồi mắt, do ảnh hưởng đến cơ và mô quanh mắt. Vì vậy, khi gặp tình trạng sưng mí mắt kéo dài, đặc biệt là kèm theo đỏ, đau, giảm thị lực hoặc sốt, người bệnh nên được khám, chẩn đoán chính xác để có hướng điều trị phù hợp.

Xử trí khi đau mắt đỏ bị sưng mí

Khi người bệnh xuất hiện triệu chứng đau mắt đỏ kèm theo sưng nề mí mắt, điều cần thiết là theo dõi chặt chẽ diễn tiến lâm sàng để phân biệt giữa tình trạng viêm lành tính và các biểu hiện cảnh báo biến chứng nghiêm trọng. Trong phần lớn các trường hợp, nếu nguyên nhân chỉ là viêm nhẹ do virus hoặc kích ứng môi trường, hiện tượng sưng có thể thuyên giảm trong vòng 24–48 giờ. Tuy nhiên, nếu triệu chứng không cải thiện sau khoảng thời gian này, hoặc xuất hiện thêm các dấu hiệu như sốt, giảm thị lực, song thị, lồi nhãn cầu hoặc hạn chế vận động nhãn cầu, người bệnh cần được khám chuyên khoa mắt ngay lập tức để loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng như viêm mô tế bào quanh hốc mắt (orbital cellulitis).

Biện pháp chăm sóc hỗ trợ tại nhà đóng vai trò quan trọng trong việc làm giảm triệu chứng và hạn chế tiến triển bệnh. Người bệnh nên giữ vệ sinh vùng mắt sạch sẽ, thực hiện chườm ấm bằng khăn sạch trong khoảng 10–15 phút/lần, từ 2–3 lần mỗi ngày để giảm phù nề và hỗ trợ dẫn lưu dịch tiết. Sau khi chườm, cần vệ sinh nhẹ nhàng bờ mi bằng gạc hoặc tăm bông thấm dung dịch nước ấm pha loãng với một lượng nhỏ dầu gội dịu nhẹ (loại dành cho trẻ em) nhằm loại bỏ các chất tiết khô và ngăn ngừa tắc nghẽn tuyến meibomian.

Trong thời gian có triệu chứng, người bệnh nên tránh sử dụng mỹ phẩm quanh vùng mắt và không đeo kính áp tròng cho đến khi tình trạng viêm được kiểm soát hoàn toàn. Nếu mắt có cảm giác khô, rát hoặc khó chịu, có thể sử dụng nước mắt nhân tạo không kê đơn. Trường hợp sưng nề mí mắt liên quan đến phản ứng dị ứng, thuốc nhỏ mắt chứa kháng histamine có thể được chỉ định nhằm giảm ngứa và xung huyết kết mạc.

Việc điều trị đặc hiệu sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc nhỏ mắt, thuốc mỡ kháng sinh tại chỗ hoặc thuốc uống như kháng sinh hệ thống hay corticosteroid trong trường hợp viêm nặng hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng lan rộng. Điều trị sớm và đúng phác đồ là yếu tố then chốt giúp giảm thiểu biến chứng và bảo vệ chức năng thị giác lâu dài.

Cách phòng ngừa đau mắt đỏ

Để phòng ngừa đau mắt đỏ một cách hiệu quả, điều quan trọng là cần chủ động bảo vệ đôi mắt khỏi các yếu tố gây kích ứng, nhiễm trùng hoặc dị ứng. Nếu thường xuyên bị sưng mí do dị ứng, việc xét nghiệm dị ứng sẽ giúp xác định chính xác các tác nhân khiến cơ thể phản ứng. Từ đó, bạn có thể chủ động tránh xa hoặc giảm tiếp xúc với những chất gây dị ứng trong môi trường sống và sinh hoạt hằng ngày.

Trong việc sử dụng mỹ phẩm, hãy ưu tiên chọn các sản phẩm không chứa mùi thơm và được dán nhãn là không gây dị ứng. Trước khi dùng lên vùng mặt, đặc biệt là gần mắt, nên thử một lượng nhỏ ở mặt trong cổ tay để kiểm tra phản ứng của da. Điều này giúp giảm nguy cơ xảy ra phản ứng dị ứng gây viêm, sưng hoặc đỏ quanh mắt.

Nếu cần sử dụng thuốc nhỏ mắt, hãy chọn loại không chứa chất bảo quản, đặc biệt nếu có làn da nhạy cảm hoặc tiền sử dị ứng. Một số chất bảo quản trong thuốc nhỏ mắt có thể gây kích ứng hoặc phản ứng phụ ở một số người, dù được sử dụng với mục đích chống nhiễm khuẩn.

Với những người đeo kính áp tròng, vệ sinh là yếu tố then chốt để ngăn ngừa đau mắt đỏ. Hãy luôn rửa tay kỹ bằng xà phòng và nước sạch trước khi chạm vào kính. Đồng thời, hãy thay kính áp tròng đúng thời hạn và thường xuyên vệ sinh cũng như thay mới hộp đựng để ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn hoặc nấm.

Bằng cách chú ý đến các yếu tố này trong sinh hoạt hàng ngày, bạn hoàn toàn có thể giảm thiểu nguy cơ bị đau mắt đỏ, đồng thời giữ cho đôi mắt luôn khỏe mạnh và thoải mái.

Đau mắt đỏ sưng húp có thể do nhiều nguyên nhân như viêm kết mạc cấp do virus, vi khuẩn, dị ứng hoặc do gãi,... Để xử trí hiệu quả, người bệnh nên vệ sinh mắt sạch sẽ, tránh tiếp xúc tay bẩn với mắt, không tự ý dùng thuốc và nên đến cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán chính xác. Điều trị đúng hướng không chỉ giúp giảm nhanh triệu chứng mà còn ngăn ngừa nguy cơ tổn thương mắt kéo dài.