Gừng không chỉ là một gia vị quen thuộc mà còn là vị thuốc cổ truyền với nhiều công dụng y học được nghiên cứu và chứng minh. Nhờ khả năng kháng viêm, làm ấm và giảm kích ứng, gừng đặc biệt hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị ho khan, ho có đờm nhẹ và ngứa cổ họng. Theo các chuyên gia, cách trị ho ngứa cổ họng bằng gừng là lựa chọn tự nhiên, phù hợp cho nhiều đối tượng. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp chi tiết các phương pháp sử dụng gừng để trị ho, cùng những lưu ý để đảm bảo an toàn và hiệu quả tối ưu.
Cơ chế tác dụng và hiệu quả thực tế của cách trị ho ngứa cổ họng bằng gừng
Trong y học cổ truyền lẫn y học hiện đại, gừng từ lâu đã được công nhận là một nguyên liệu tự nhiên có nhiều đặc tính dược liệu quý. Nhờ chứa các hoạt chất sinh học mạnh mẽ, cách trị ho ngứa cổ họng bằng gừng đang ngày càng được nhiều người quan tâm và áp dụng như một phương pháp hỗ trợ điều trị đơn giản, an toàn tại nhà. Cụ thể, các thành phần hoạt chất trong gừng mang lại tác động tích cực đối với vùng hầu họng bị kích ứng:
- Gingerol và shogaol: Đây là hai hoạt chất sinh học chính trong gừng có tác dụng chống viêm và kháng khuẩn tự nhiên. Chúng giúp làm dịu lớp niêm mạc họng bị kích thích, giảm sưng viêm và hạn chế sự phát triển của virus, vi khuẩn gây bệnh đường hô hấp.
- Tính ấm tự nhiên của gừng: Gừng giúp làm ấm vùng cổ họng - nơi thường bị lạnh, khô hoặc nhiễm lạnh, từ đó làm dịu cảm giác ngứa rát, đồng thời kích thích lưu thông máu, hỗ trợ phục hồi tổn thương nhanh hơn.
- Khả năng hỗ trợ long đờm: Gừng còn được biết đến với vai trò giúp làm loãng dịch nhầy, giúp người bệnh dễ khạc đờm ra ngoài hơn, từ đó giảm phản xạ ho và cảm giác vướng víu khó chịu ở cổ họng.

Bằng chứng từ nghiên cứu công bố trên Journal of Ethnopharmacology năm 2020 cho thấy, chiết xuất từ gừng có khả năng ức chế sự phát triển của vi khuẩn Streptococcus - một trong những tác nhân phổ biến gây viêm họng và ho dai dẳng. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng cách trị ho ngứa cổ họng bằng gừng không thể thay thế hoàn toàn thuốc điều trị trong các trường hợp bệnh lý nghiêm trọng. Đây chỉ là biện pháp hỗ trợ phù hợp khi ho nhẹ, ho khan, không kèm sốt cao hoặc khó thở. Đặc biệt, phương pháp này thường được ưu tiên cho người cao tuổi, phụ nữ mang thai (nếu được sự đồng ý của bác sĩ), hoặc những người có cơ địa nhạy cảm, không muốn lạm dụng thuốc tây.
Các cách trị ho ngứa cổ họng bằng gừng phổ biến, dễ áp dụng tại nhà
Dưới đây là 4 cách trị ho ngứa cổ họng bằng gừng được nhiều người áp dụng, dễ thực hiện tại nhà:
Trà gừng mật ong
Trà gừng mật ong là một trong những cách sử dụng gừng trị ho được nhiều người tin dùng nhất. Không chỉ đơn giản, dễ pha chế, phương pháp này còn giúp làm dịu cổ họng nhanh chóng.
- Cách pha: Thái 3 - 5 lát gừng tươi mỏng, hãm trong 200ml nước sôi từ 5 - 10 phút. Sau đó thêm 1 - 2 thìa cà phê mật ong, khuấy đều.
- Cách dùng: Uống khi trà còn ấm, khoảng 2 - 3 lần mỗi ngày. Thời điểm tốt nhất là vào buổi sáng và tối trước khi ngủ.
- Hiệu quả: Mật ong có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, kết hợp với gừng làm ấm cổ họng và làm dịu cảm giác ngứa rát, giảm ho hiệu quả.

Gừng ngâm mật ong
Nếu bạn thường xuyên bị ho hoặc có cảm giác ngứa cổ kéo dài, gừng ngâm mật ong là phương pháp nên thử. Cách này đặc biệt phù hợp để sử dụng lâu dài, tiện lợi trong những ngày giao mùa.
- Cách làm: Gừng tươi rửa sạch, thái lát mỏng, xếp vào lọ thủy tinh. Sau đó, đổ mật ong nguyên chất ngập gừng và đậy kín. Ngâm từ 3 - 5 ngày là có thể dùng.
- Cách dùng: Ngậm 1 - 2 lát mỗi ngày hoặc pha 1 thìa cà phê với nước ấm để uống.
- Hiệu quả: Giúp giảm cơn ho dai dẳng, làm dịu họng, đồng thời nâng cao sức đề kháng, đặc biệt hữu ích với người nhạy cảm với thời tiết.
Xông hơi gừng
Khi cơn ho đi kèm cảm lạnh, nghẹt mũi, xông hơi bằng gừng có thể giúp bạn cải thiện tình trạng nhanh chóng. Liệu pháp này giúp làm thông thoáng đường thở và giảm kích ứng cổ họng.
- Cách làm: Đập dập 1 củ gừng, đun sôi với 1 - 2 cây sả và vỏ cam (hoặc lá bưởi) trong khoảng 1 lít nước.
- Cách dùng: Sau khi nước sôi, trùm khăn kín đầu và xông hơi vùng mũi họng trong khoảng 5 - 7 phút. Nên thực hiện 1 - 2 lần/ngày.
- Hiệu quả: Tinh dầu từ gừng và các dược liệu giúp làm sạch đường hô hấp trên, giảm sưng viêm niêm mạc và ngăn ngừa sự phát triển của virus.

Súc họng bằng nước gừng loãng
Một cách trị ho ngứa cổ họng bằng gừng khác cũng rất hữu hiệu là súc họng với nước gừng loãng. Đây là lựa chọn tốt cho những ai thường xuyên bị ngứa họng do môi trường ô nhiễm hoặc thay đổi thời tiết.
- Cách làm: Giã nát 1 củ gừng tươi, đun với 300ml nước trong 5 phút. Để nguội bớt, có thể thêm 1/4 thìa cà phê muối để tăng hiệu quả sát khuẩn.
- Cách dùng: Súc họng 2 - 3 lần mỗi ngày, không nên nuốt. Nên thực hiện sau khi đánh răng hoặc trước khi ngủ.
- Hiệu quả: Làm sạch dịch nhầy trong họng, giảm viêm, sát khuẩn nhẹ nhàng và giúp giảm cảm giác ngứa rát khó chịu.
Những đối tượng nên và không nên trị ho ngứa cổ bằng gừng
Dù cách trị ho ngứa cổ họng bằng gừng an toàn và tự nhiên, không phải ai cũng phù hợp để áp dụng. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể:
Trường hợp nên sử dụng gừng để hỗ trợ giảm ho, ngứa họng
Gừng đặc biệt phù hợp trong một số trường hợp nhẹ, không có dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng. Những người sau đây có thể cân nhắc áp dụng:
- Người bị ho khan, ho ngứa cổ họng ở mức độ nhẹ, không kèm theo sốt cao, khó thở hoặc đờm đặc kéo dài.
- Người trưởng thành khỏe mạnh, không mắc các bệnh lý về dạ dày như viêm loét hoặc trào ngược thực quản.
- Những ai muốn kiểm soát triệu chứng ho bằng phương pháp tự nhiên.

Trường hợp không nên áp dụng cách trị ho ngứa cổ họng bằng gừng
Dù gừng có nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng ở một số đối tượng, việc sử dụng có thể gây tác dụng ngược. Cần thận trọng nếu bạn thuộc nhóm sau:
- Người đang bị loét dạ dày - tá tràng hoặc có tiền sử trào ngược thực quản nặng, vì các hợp chất trong gừng có thể làm tăng tiết axit dạ dày và gây kích ứng.
- Người có cơ địa dị ứng với gừng, hoặc đang sử dụng thuốc chống đông máu (như warfarin, aspirin), do gừng có thể làm tăng nguy cơ chảy máu.
- Trẻ dưới 2 tuổi và phụ nữ mang thai, đặc biệt trong tam cá nguyệt đầu tiên. Mặc dù gừng đôi khi được dùng để giảm buồn nôn thai kỳ, nhưng việc dùng để trị ho cần được bác sĩ đánh giá và tư vấn trước khi áp dụng.
Lưu ý khi sử dụng gừng trị ho để đạt hiệu quả và an toàn
Mặc dù cách trị ho ngứa cổ họng bằng gừng là một phương pháp dân gian an toàn, dễ áp dụng và ít gây tác dụng phụ, người dùng vẫn cần tuân thủ một số nguyên tắc sử dụng để đạt hiệu quả tối ưu và tránh những ảnh hưởng không mong muốn đến sức khỏe.
- Không nên sử dụng gừng khi bụng đói hoặc pha quá đặc: Gừng có tính nóng, nếu dùng lúc đói hoặc dùng với liều lượng quá cao có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày, gây nóng rát hoặc thậm chí khiến tình trạng ho thêm khó chịu.
- Dùng gừng với liều lượng hợp lý: Mỗi ngày chỉ nên dùng khoảng 3 - 5 gram gừng tươi (tương đương 1 - 2 lát mỏng). Việc lạm dụng có thể dẫn đến tích nhiệt trong cơ thể, ảnh hưởng đến tiêu hóa và gây mất cân bằng âm dương theo y học cổ truyền.
- Chọn gừng tươi, chất lượng tốt: Nên ưu tiên sử dụng gừng còn nguyên vỏ, chắc, không bị dập nát, thâm nhũn hoặc mọc mầm. Trước khi sử dụng, cần rửa sạch để loại bỏ đất cát và tồn dư hóa chất, đảm bảo vệ sinh an toàn.
- Không nên sử dụng liên tục trong thời gian dài: Để tránh tình trạng tích nhiệt và giúp cơ thể có thời gian điều hòa, chỉ nên áp dụng các cách trị ho bằng gừng trong khoảng 7 - 10 ngày. Sau đó, nên nghỉ 3 - 5 ngày trước khi tiếp tục nếu cần thiết.

Cách trị ho ngứa cổ họng bằng gừng là một giải pháp tự nhiên, an toàn và hiệu quả để giảm triệu chứng ho khan, ngứa rát cổ họng. Các phương pháp như trà gừng mật ong, gừng ngâm mật ong, xông hơi gừng hay súc họng nước gừng đều dễ thực hiện và mang lại kết quả nhanh chóng nếu áp dụng đúng cách. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tốt nhất, bạn cần sử dụng gừng với liều lượng phù hợp, kết hợp với chế độ nghỉ ngơi và ăn uống khoa học. Nếu ho kéo dài trên 7 ngày, kèm sốt cao, khó thở hoặc các dấu hiệu bất thường, hãy đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh biến chứng.