Cách nhận biết chỉ số giun sán trong xét nghiệm máu và những điều cần lưu ý

Mặc dù giun sán thường không gây triệu chứng rõ rệt ngay lập tức, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị sớm, chúng có thể âm thầm gây tổn hại đến gan, phổi, đường ruột, thậm chí hệ thần kinh. Chính vì thế, việc hiểu và chủ động kiểm tra chỉ số giun sán trong xét nghiệm máu đang ngày càng trở nên quan trọng. Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau.

Chỉ số giun sán trong xét nghiệm máu là gì?

Chỉ số giun sán trong xét nghiệm máu là các kết quả xét nghiệm máu phản ánh sự hiện diện của ký sinh trùng giun sán trong cơ thể. Giun sán là các loại ký sinh trùng sống trong cơ thể người như giun đũa, giun kim, sán lá hoặc sán dây. Những loại này có thể gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, đau bụng hoặc nghiêm trọng hơn dẫn đến suy dinh dưỡng, thiếu máu hoặc tổn thương nội tạng. 

Xét nghiệm máu thường được sử dụng để phát hiện kháng thể hoặc kháng nguyên liên quan đến giun sán. Một số chỉ số quan trọng bao gồm bạch cầu ái toan tăng cao, kháng thể IgE hoặc các dấu hiệu sinh học đặc hiệu khác. Việc thực hiện xét nghiệm máu để kiểm tra chỉ số giun sán trong xét nghiệm máu là cách hiệu quả để phát hiện sớm tình trạng nhiễm ký sinh trùng và can thiệp kịp thời.

Phân tích các chỉ số xét nghiệm máu phổ biến trong chẩn đoán giun sán

Giun sán là một dạng ký sinh trùng có thể tồn tại trong cơ thể người và gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Một trong những phương pháp phổ biến giúp phát hiện sự hiện diện của giun sán trong cơ thể là xét nghiệm máu. Thông qua các chỉ số huyết học và miễn dịch, bác sĩ có thể nhận định mức độ nhiễm giun và loại ký sinh trùng đang tồn tại trong cơ thể. Dưới đây là các chỉ số xét nghiệm máu phổ biến thường được sử dụng để phát hiện giun sán.

Chỉ số bạch cầu ái toan 

Bạch cầu ái toan là một loại tế bào bạch cầu đặc biệt, đóng vai trò quan trọng trong phản ứng miễn dịch, đặc biệt là trong các bệnh lý liên quan đến ký sinh trùng. Trong điều kiện bình thường, lượng bạch cầu ái toan trong máu ở mức ổn định. Tuy nhiên khi cơ thể bị nhiễm giun sán, chỉ số này thường có xu hướng tăng cao. Việc gia tăng số lượng bạch cầu ái toan là phản ứng tự nhiên của hệ miễn dịch trước sự xâm nhập của các tác nhân gây hại như giun đũa, giun móc, giun chỉ hoặc sán lá gan. Sự tăng cao của chỉ số này không hoàn toàn là đặc hiệu cho giun sán, bởi vì nó cũng có thể xuất hiện trong các bệnh dị ứng như viêm mũi dị ứng, hen suyễn hay một số bệnh lý tự miễn.

Do đó, để kết luận chính xác về tình trạng nhiễm giun, bác sĩ cần đánh giá chỉ số này kết hợp với các xét nghiệm chuyên sâu khác.

Chỉ số kháng thể IgE toàn phần

Kháng thể IgE là một thành phần quan trọng trong hệ thống miễn dịch, thường được sinh ra để đáp ứng với các yếu tố lạ như ký sinh trùng hoặc chất gây dị ứng. Khi mức IgE trong máu tăng vượt ngưỡng bình thường, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo rằng cơ thể đang bị kích thích bởi một tác nhân, trong nhiều trường hợp là ký sinh trùng như giun hoặc sán. Mặc dù IgE có thể tăng do các nguyên nhân khác như dị ứng thời tiết, thực phẩm hay môi trường, nhưng nếu có nghi ngờ về nhiễm giun sán, sự kết hợp giữa chỉ số IgE tăng cao với các triệu chứng lâm sàng đặc trưng như ngứa, rối loạn tiêu hóa, mệt mỏi kéo dài,... có thể giúp bác sĩ định hướng chẩn đoán và chỉ định các xét nghiệm tiếp theo.

Xét nghiệm tìm kháng nguyên đặc hiệu

Đây là phương pháp xét nghiệm tiên tiến nhằm phát hiện sự hiện diện của kháng nguyên, tức là các thành phần cấu tạo của ký sinh trùng trong máu. Mỗi loại giun sán sẽ có các kháng nguyên riêng biệt, vì vậy việc phát hiện kháng nguyên giúp xác định đúng loại ký sinh trùng gây bệnh. Phương pháp này mang tính chính xác cao hơn các xét nghiệm tổng quát, đặc biệt hữu ích trong những trường hợp nhiễm giun sán mạn tính hoặc khó phát hiện qua phân tích phân.

Xét nghiệm ELISA

ELISA là kỹ thuật miễn dịch sinh học chuyên biệt, giúp phát hiện các kháng thể hoặc kháng nguyên của giun sán trong huyết thanh. Phương pháp này dựa trên phản ứng liên kết giữa enzyme và kháng thể/kháng nguyên, để đánh giá kết quả. ELISA thường được áp dụng trong các bệnh lý do sán lá gan, giun chỉ hoặc sán dây. Nhờ vào độ nhạy và độ đặc hiệu cao, xét nghiệm ELISA có thể xác định tình trạng nhiễm ký sinh trùng ngay cả khi cơ thể chưa có biểu hiện rõ ràng ra bên ngoài.

Kỹ thuật PCR 

PCR là phương pháp sinh học phân tử hiện đại, giúp phát hiện DNA của ký sinh trùng trong máu với độ chính xác rất cao. Thay vì chỉ dựa trên phản ứng miễn dịch của cơ thể, PCR tìm kiếm trực tiếp vật chất di truyền của giun sán, phát hiện được ở giai đoạn rất sớm hoặc ở mức độ nhiễm rất thấp. Đặc biệt, kỹ thuật PCR có tác dụng trong những trường hợp nhiễm giun sán hiếm gặp, khó xác định bằng các phương pháp khác.

Quy trình xét nghiệm máu và hướng dẫn đọc kết quả liên quan đến giun sán

Việc xét nghiệm máu nhằm phát hiện giun sán thường được thực hiện tại các cơ sở y tế có phòng xét nghiệm tiêu chuẩn. Quy trình diễn ra nhanh chóng, an toàn. Người bệnh sẽ được nhân viên y tế lấy một lượng máu nhỏ từ tĩnh mạch ở tay bằng kim vô trùng. Mẫu máu sau đó được chuyển đến phòng phân tích để đánh giá các chỉ số huyết học và miễn dịch. Tùy vào tình trạng nghi ngờ nhiễm giun sán, bác sĩ có thể yêu cầu kiểm tra một hoặc nhiều thông số, bao gồm:

• Tỷ lệ bạch cầu ái toan;
• Nồng độ kháng thể IgE toàn phần;
• Sự hiện diện của kháng nguyên hoặc DNA ký sinh trùng (nếu làm xét nghiệm chuyên sâu như ELISA hoặc PCR).

Dưới đây là một số hướng dẫn cơ bản của từng mức chỉ số:

• Tỷ lệ bạch cầu ái toan tăng nhẹ (khoảng 5 - 7%): Đây có thể là dấu hiệu ban đầu cho thấy cơ thể đang phản ứng với một yếu tố lạ như dị ứng thức ăn, phấn hoa hoặc nhiễm giun sán ở mức độ nhẹ. Trường hợp này thường không có biểu hiện rõ ràng và dễ bị bỏ qua nếu không kết hợp với các triệu chứng lâm sàng khác như ngứa, tiêu chảy, hoặc mệt mỏi kéo dài.
• Tỷ lệ bạch cầu ái toan tăng cao (hơn 7%): Mức tăng này thường gợi ý nguy cơ nhiễm giun sán ở mức độ nghiêm trọng hơn. Đặc biệt, nếu đi kèm với các triệu chứng như đau bụng, rối loạn tiêu hóa, hoặc thiếu máu, bác sĩ sẽ cần chỉ định thêm các xét nghiệm đặc hiệu để xác định loại ký sinh trùng đang gây bệnh.
• Nồng độ kháng thể IgE tăng nhẹ đến vừa: Đây có thể là biểu hiện của phản ứng dị ứng thông thường hoặc sự hiện diện của giun sán trong cơ thể. Ở mức này, bác sĩ thường theo dõi thêm hoặc yêu cầu xét nghiệm bổ sung.
• Nồng độ kháng thể IgE tăng cao: Khi chỉ số IgE vượt xa mức bình thường, khả năng nhiễm giun sán trở nên rõ rệt hơn. Tuy nhiên, không loại trừ các nguyên nhân khác như bệnh hen suyễn, viêm da dị ứng hoặc các rối loạn miễn dịch, vì vậy việc phân tích tổng thể và kết hợp thêm xét nghiệm kháng nguyên hoặc PCR là điều cần thiết.

Cách phòng ngừa nhiễm giun sán

Để giảm nguy cơ nhiễm giun sán và giữ chỉ số giun sán trong xét nghiệm máu ở mức bình thường, có thể áp dụng các biện pháp phổ biến sau:

• Giữ vệ sinh cá nhân: Rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Ăn uống an toàn: Chỉ sử dụng thực phẩm sạch, nấu chín kỹ và uống nước đã được xử lý.
• Tẩy giun định kỳ: Đặc biệt với trẻ em, tẩy giun 6 tháng/lần giúp giảm nguy cơ nhiễm bệnh.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Thực hiện xét nghiệm máu thường xuyên để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe.

Sự hiện diện của giun sán trong cơ thể có thể âm thầm gây ra nhiều rối loạn về tiêu hóa, miễn dịch và thậm chí ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe nếu không được phát hiện kịp thời. Do đó, xét nghiệm máu để kiểm tra chỉ số giun sán trong xét nghiệm máu đóng vai trò như một công cụ sàng lọc quan trọng trong chẩn đoán các bệnh do ký sinh trùng gây ra. Việc hiểu rõ ý nghĩa của các chỉ số này, thực hiện xét nghiệm định kỳ và duy trì thói quen sống lành mạnh sẽ giúp bảo vệ sức khỏe một cách hiệu quả nhất.

Việc tiêm vắc xin đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa nhiễm ký sinh trùng, qua đó giúp duy trì chỉ số giun sán trong xét nghiệm máu ở mức an toàn và ổn định. Để đảm bảo hiệu quả và an toàn tiêm chủng, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín được nhiều người lựa chọn. Với hệ thống trang thiết bị hiện đại, quy trình bảo quản vắc xin đạt chuẩn GSP và đội ngũ nhân viên y tế giàu kinh nghiệm, Long Châu mang đến trải nghiệm tiêm chủng chuyên nghiệp và an tâm cho mọi đối tượng, từ trẻ nhỏ đến người lớn. Ngoài ra, trung tâm còn hỗ trợ tư vấn miễn phí và cập nhật lịch tiêm nhắc đầy đủ, giúp khách hàng chủ động bảo vệ sức khỏe lâu dài. Để đặt lịch tiêm nhanh chóng và thuận tiện, quý khách vui lòng liên hệ Trung tâm Tiêm chủng Long Châu qua số hotline miễn phí 1800 6928.