Danh sách những thực phẩm giàu purin và những lưu ý khi sử dụng

Gút là bệnh lý viêm khớp mạn tính do rối loạn chuyển hóa purin, dẫn đến nồng độ acid uric trong máu tăng cao. Tỷ lệ mắc bệnh gút đang gia tăng tại nhiều quốc gia, trong đó chế độ ăn nhiều purin là một yếu tố góp phần quan trọng. Hiểu rõ về thực phẩm giàu purin không chỉ giúp bạn phòng ngừa bệnh gút mà còn hỗ trợ kiểm soát các rối loạn chuyển hóa khác, mang lại cuộc sống khỏe mạnh hơn.

Những thực phẩm giàu purin

Thực phẩm giàu purin là nhóm thực phẩm khi đưa vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành acid uric, nguyên nhân chính gây ra bệnh gút và các rối loạn chuyển hóa khác. Dưới đây là danh sách các loại thực phẩm quen thuộc nhưng chứa hàm lượng purin cao, cần được kiểm soát trong chế độ ăn như gan động vật, cá trích, thịt bò, tôm, đậu Hà Lan, bia, cá mòi, nấm.

Gan động vật

Gan bò, gà, heo là một trong những thực phẩm giàu purin nhất. Mặc dù giàu vitamin A, sắt và các khoáng chất, nhưng việc tiêu thụ gan thường xuyên có thể làm tăng nồng độ acid uric, đặc biệt ở những người có tiền sử bệnh gút.

Cá trích

Cá trích là loại cá biển giàu protein và omega-3, nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ với người bị gút. Hàm lượng purin trong cá trích cao, khiến việc tiêu thụ thường xuyên dễ gây tăng acid uric đột biến, dẫn đến các cơn đau khớp.

Thịt bò

Thịt bò là nguồn protein phổ biến trong bữa ăn Việt Nam, nhưng cũng nằm trong danh sách thực phẩm giàu purin.. Đặc biệt, khi kết hợp thịt bò với các món ăn đậm gia vị hoặc rượu bia, cơ thể dễ bị quá tải, làm tăng nguy cơ bùng phát gút.

Tôm

Tôm là hải sản giàu dinh dưỡng nhưng chứa hàm lượng purin cao, khiến nó trở thành thực phẩm cần hạn chế với người có nguy cơ tăng acid uric. Việc ăn tôm kèm bia hoặc thịt đỏ càng dễ kích hoạt cơn gút cấp, đặc biệt ở nam giới.

Đậu Hà Lan

Dù có nguồn gốc thực vật, đậu Hà Lan vẫn chứa lượng purin đáng kể, cao hơn so với nhiều loại rau củ khác. Người đang kiểm soát acid uric nên hạn chế ăn quá nhiều đậu Hà Lan trong một bữa.

Bia

Bia không chỉ chứa cồn mà còn có purin từ men bia. Uống bia thường xuyên làm giảm khả năng thải acid uric qua thận, khiến nồng độ acid uric trong máu tăng cao, dễ dẫn đến các đợt gút cấp.

Cá mòi

Cá mòi, thường xuất hiện trong các món kho hoặc đóng hộp, là một trong những thực phẩm giàu purin cần được kiểm soát chặt chẽ trong thực đơn của người mắc bệnh gút.

Nấm

Một số loại nấm như nấm hương, nấm mỡ có chứa purin. Khi dùng trong các món súp hoặc xào với thịt, nấm có thể làm tăng lượng purin nạp vào cơ thể, gây bất lợi cho người cần kiểm soát acid uric.

Vì sao thực phẩm giàu purin lại gây nguy cơ bệnh gút?

Khi cơ thể phân giải purin từ thực phẩm giàu purin, nó tạo ra acid uric, một chất thải được thận đào thải. Tuy nhiên, nếu cơ thể sản xuất quá nhiều acid uric hoặc thận không đào thải hiệu quả, acid uric sẽ tích tụ trong máu. Lượng acid uric dư thừa có thể kết tinh tại các khớp, gây ra các cơn đau gút cấp tính.

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ hoặc làm trầm trọng bệnh gút bao gồm:

• Tiêu thụ liên tục thực phẩm giàu purin như thịt đỏ, hải sản, nội tạng.
• Uống rượu bia, đặc biệt là bia, làm giảm khả năng bài tiết acid uric qua thận.
• Béo phì, làm tăng sản xuất acid uric nội sinh.
• Bệnh thận mạn tính, làm giảm khả năng lọc thải acid uric.

Thực phẩm nào chứa ít purin và nên ưu tiên?

Bên cạnh hạn chế thực phẩm giàu purin. Để giảm nguy cơ tăng acid uric và phòng ngừa bệnh gút, bạn nên ưu tiên các nhóm thực phẩm ít purin hoặc trung tính. Dưới đây là một số gợi ý:

Sữa và chế phẩm từ sữa ít béo

Sữa ít béo, sữa chua không đường và phô mai ít béo chứa rất ít purin, các sản phẩm từ sữa có thể giúp hỗ trợ giảm nguy cơ gút nhờ khả năng ức chế tổng hợp purin.

Ngũ cốc nguyên hạt

Gạo lứt, yến mạch và các loại ngũ cốc nguyên hạt là lựa chọn an toàn, với hàm lượng purin hầu như không đáng kể. Những thực phẩm này còn cung cấp chất xơ, hỗ trợ kiểm soát cân nặng và giảm nguy cơ béo phì, một yếu tố liên quan đến gút.

Trái cây tươi

Trái cây như cherry, dâu tây, cam và táo có hàm lượng purin rất thấp. Chúng không chỉ an toàn cho người bị gút mà còn cung cấp chất chống oxy hóa giúp giảm viêm và hỗ trợ kiểm soát acid uric tự nhiên.

Rau củ ít purin

Các loại rau như bí xanh, cà rốt, bắp cải, dưa leo và cải bó xôi chứa rất ít purin, phù hợp cho người cần kiểm soát acid uric. Những loại rau này còn giàu vitamin và khoáng chất, hỗ trợ sức khỏe tổng thể.

Nước lọc

Uống đủ nước (2 - 3 lít/ngày) giúp thận đào thải acid uric hiệu quả hơn. Nước lọc là lựa chọn tốt nhất, nên tránh các loại nước ngọt có đường hoặc nước tăng lực.

Lưu ý khi xây dựng chế độ ăn cho người có nguy cơ gút

Để kiểm soát bệnh gút và hạn chế tác động của thực phẩm giàu purin, bạn cần lưu ý:

• Giảm tiêu thụ thực phẩm giàu purin: Hạn chế thịt đỏ, hải sản, nội tạng và bia. Thay vào đó, tăng cường thực phẩm ít purin như sữa, rau củ và trái cây.
• Ưu tiên protein từ nguồn an toàn: Chọn protein từ sữa, trứng hoặc đậu hũ thay vì thịt đỏ hoặc hải sản.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Béo phì làm tăng nguy cơ gút, vì vậy hãy tập thể dục đều đặn và ăn uống cân đối.
• Tránh nhịn ăn quá mức: Nhịn ăn kéo dài có thể làm tăng sản xuất acid uric nội sinh, gây bất lợi cho người có nguy cơ gút.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Kiểm tra nồng độ acid uric trong máu và tuân thủ chỉ định của bác sĩ nếu đã được chẩn đoán gút.

Hiểu rõ thực phẩm giàu purin là bước đầu tiên để phòng ngừa và kiểm soát bệnh gút hiệu quả. Bằng cách hạn chế các thực phẩm như gan, cá trích, thịt bò, tôm, bia và ưu tiên các thực phẩm ít purin như sữa, trái cây, rau củ, bạn có thể giảm nguy cơ tăng acid uric và bảo vệ sức khỏe khớp. 

Hãy xây dựng chế độ ăn uống khoa học, kết hợp tập luyện và theo dõi sức khỏe định kỳ để sống khỏe mạnh hơn. Nếu bạn có nguy cơ hoặc đang mắc bệnh gút, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn chế độ ăn phù hợp nhất.