Các triệu chứng ung thư đại tràng giai đoạn đầu cần sớm nhận biết

Triệu chứng ung thư đại tràng giai đoạn đầu thường khá mơ hồ và dễ bị nhầm lẫn với những vấn đề tiêu hóa thông thường. Chính vì điều này, nhiều người bệnh thường xem nhẹ và bỏ qua việc thăm khám sớm, khiến ung thư chỉ được phát hiện khi đã bước sang giai đoạn tiến triển. Tuy nhiên, nếu được chẩn đoán và can thiệp điều trị từ sớm, tỷ lệ hồi phục có thể đạt đến 90%, giúp người bệnh cải thiện rõ rệt tiên lượng sống và chất lượng cuộc sống.

Các giai đoạn của bệnh ung thư đại tràng

Vào năm 2018, Việt Nam ghi nhận 14.733 ca mắc mới ung thư đại tràng, trong đó có 7.856 trường hợp tử vong. Chính vì vậy, việc nhận biết sớm các dấu hiệu của ung thư đại tràng ngay từ giai đoạn đầu có thể góp phần quan trọng trong việc chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời cho người bệnh.

Ung thư đại tràng hình thành do sự phát triển bất thường và không kiểm soát của các tế bào tại đại tràng – một phần của ruột già. Bệnh thường tiến triển qua các giai đoạn sau:

• Giai đoạn Tis (hay còn gọi là giai đoạn “0”): Đây là thời điểm ung thư mới bắt đầu, khi các tế bào ác tính chỉ giới hạn trong lớp niêm mạc đại tràng và chưa xâm lấn sâu hơn.
• Giai đoạn I: Tế bào ung thư đã vượt qua lớp niêm mạc, bắt đầu lan đến lớp dưới niêm và lớp cơ, nhưng chưa lây lan sang các khu vực xung quanh.
• Giai đoạn II: Khối u tiếp tục phát triển ra bên ngoài thành đại tràng, có thể ảnh hưởng đến một số mô lân cận, nhưng chưa di căn đến các hạch bạch huyết gần đó.
• Giai đoạn III: Tế bào ung thư đã lan đến các hạch bạch huyết vùng lân cận, tuy nhiên chưa di căn đến các cơ quan ở xa.
• Giai đoạn IV: Đây là giai đoạn muộn nhất, khi ung thư đã di căn đến các cơ quan xa như gan, phổi hoặc các bộ phận khác trong cơ thể.

Các triệu chứng ung thư đại tràng giai đoạn đầu

Các triệu chứng ung thư đại tràng giai đoạn đầu thường khá mơ hồ và dễ bị nhầm lẫn với triệu chứng của nhiều bệnh lý đường tiêu hóa khác. Điều này khiến người bệnh dễ chủ quan, dẫn đến việc phát hiện bệnh muộn hơn. Một số biểu hiện có thể gặp ở giai đoạn 1 bao gồm:

Rối loạn thói quen đi tiêu

Ở giai đoạn khởi phát, người mắc ung thư đại tràng thường gặp những bất thường về tiêu hóa như tiêu chảy kéo dài xen kẽ táo bón. Tình trạng này gây mệt mỏi, khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày. Bệnh nhân có thể cảm thấy đau tức bụng, mót rặn, phải đi vệ sinh nhiều lần nhưng không hết phân.

Hình dạng và kích thước phân cũng có thể thay đổi – trở nên dẹt, nhỏ hoặc hẹp hơn bình thường – do khối u chèn ép, làm hẹp lòng đại tràng.

Đau vùng bụng

Cơn đau bụng là một trong những triệu chứng đầu tiên thường gặp ở người mắc ung thư đại tràng. Đau có thể xuất hiện âm ỉ kéo dài hoặc từng cơn quặn nhẹ, khiến bệnh nhân cảm thấy khó chịu. Tuy nhiên, vì đau bụng là triệu chứng phổ biến trong nhiều bệnh lý tiêu hóa thông thường, nên không ít người dễ dàng bỏ qua. Việc thăm khám sớm để loại trừ các nguyên nhân nghiêm trọng là điều cần thiết.

Ăn uống kém, đầy bụng và khó tiêu

Người bệnh ung thư đại tràng giai đoạn sớm có thể gặp phải tình trạng chán ăn, cảm giác ăn không ngon miệng kèm theo đầy hơi, khó tiêu sau bữa ăn. Nếu các triệu chứng này kéo dài, cơ thể sẽ dần suy yếu, dễ mệt mỏi và thiếu năng lượng cho các hoạt động hằng ngày.

Giảm cân nhanh không rõ nguyên nhân

Việc cân nặng giảm đột ngột mà không liên quan đến chế độ ăn kiêng hay tập luyện là dấu hiệu đáng quan tâm. Giảm cân không lý do có thể liên quan đến nhiều loại ung thư, trong đó có ung thư đại tràng. Nguyên nhân thường đến từ sự phát triển của khối u, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, khiến người bệnh ăn uống kém, hấp thu kém và mất năng lượng nhanh chóng.

Chảy máu ở đường tiêu hóa dưới

Một trong những biểu hiện thường gặp là đi ngoài ra máu – có thể là máu tươi lẫn trong phân, dịch nhầy, hoặc phân có màu đen bất thường do máu bị phân hủy trong đường ruột. Dù vậy, tình trạng này cũng có thể do các bệnh lý khác như trĩ, nứt hậu môn gây ra. Vì thế, cần đến cơ sở y tế để xác định nguyên nhân chính xác.

Cơ thể suy kiệt, thường xuyên mệt mỏi

Cảm giác mệt mỏi kéo dài, chóng mặt, giảm sức chịu đựng… có thể là hệ quả của tình trạng thiếu máu do chảy máu rỉ rả trong đường tiêu hóa – một biểu hiện sớm của ung thư đại tràng. Dù đã nghỉ ngơi, bệnh nhân vẫn có thể thấy uể oải và mất sức, dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe thông thường khác.

Khi phát hiện ung thư đại tràng giai đoạn 1 cần làm gì?

Khi có dấu hiệu nghi ngờ mắc ung thư đại tràng, bác sĩ sẽ bắt đầu bằng việc khai thác tiền sử bệnh lý và tiến hành thăm khám lâm sàng. Sau đó, người bệnh sẽ được chỉ định thực hiện các xét nghiệm và kỹ thuật cận lâm sàng nhằm xác định chính xác tình trạng bệnh.

Các kỹ thuật chẩn đoán cận lâm sàng thường được sử dụng trong phát hiện ung thư đại tràng bao gồm:

• Nội soi đại tràng kết hợp sinh thiết: Giúp quan sát trực tiếp niêm mạc ruột già và lấy mẫu mô nghi ngờ để xét nghiệm mô bệnh học.
• Chụp CT và MRI: Có khả năng đánh giá mức độ lan rộng của khối u và phát hiện di căn.
• Siêu âm nội soi: Hỗ trợ xác định độ xâm lấn của ung thư vào thành ruột và các cơ quan lân cận.
• Xét nghiệm gen: Giúp phát hiện các đột biến di truyền có liên quan đến ung thư đại tràng, nhất là trong những trường hợp có yếu tố gia đình.

Cách điều trị ung thư đại tràng giai đoạn đầu

Ở giai đoạn 1 của ung thư đại tràng, khối u đã xâm nhập sâu vào các lớp bên trong thành ruột già, tuy nhiên vẫn chưa lan ra ngoài hoặc di căn đến các hạch bạch huyết lân cận.

Trong giai đoạn sớm này, ung thư có thể tồn tại dưới dạng ung thư tại chỗ hoặc nằm trong một phần của polyp. Nếu polyp đã được loại bỏ hoàn toàn qua thủ thuật nội soi đại tràng và không phát hiện tế bào ác tính ở rìa mẫu cắt, người bệnh có thể không cần điều trị thêm.

Tuy nhiên, nếu polyp có nguy cơ cao hoặc xuất hiện tế bào ung thư ở sát mép vùng được cắt, bác sĩ thường sẽ đề nghị phẫu thuật để đảm bảo loại bỏ triệt để khối u. Trong các tình huống mà polyp không được lấy bỏ hoàn toàn hoặc mẫu mô bị chia thành nhiều mảnh khiến việc đánh giá khó khăn, bệnh nhân cũng sẽ được chỉ định phẫu thuật bổ sung.

Với những trường hợp ung thư không phát triển từ polyp hoặc khi không thể xác định chính xác mức độ xâm lấn của tế bào ác tính, lựa chọn điều trị phổ biến là phẫu thuật cắt bỏ đoạn đại tràng chứa khối u, đồng thời nạo vét các hạch bạch huyết liên quan. Ở giai đoạn này, bệnh nhân thường không cần hóa trị hay các phương pháp điều trị bổ trợ khác sau phẫu thuật.

Các cách phòng ngừa ung thư đại tràng

Để giảm thiểu nguy cơ xuất hiện triệu chứng ung thư đại tràng giai đoạn đầu, cần chủ động loại bỏ các yếu tố nguy cơ và xây dựng lối sống lành mạnh:

• Hạn chế tiêu thụ thịt đỏ như thịt bò, thịt cừu, thịt heo… đặc biệt khi chế biến theo phương pháp chiên, nướng hoặc hun khói. Việc sử dụng thường xuyên các loại thực phẩm này có thể làm tăng khả năng mắc ung thư đại tràng.
• Tăng cường bổ sung chất xơ từ rau củ quả và trái cây tươi vào khẩu phần ăn hàng ngày để hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả, ngăn ngừa tình trạng ứ phân trong ruột – một trong những yếu tố liên quan đến ung thư đại tràng.
• Giảm tiêu thụ đồ uống có cồn, vì rượu bia là tác nhân làm tăng nguy cơ phát triển tế bào ung thư tại đại tràng.
• Tránh kết hợp hút thuốc và uống rượu, vì sự cộng hưởng của hai yếu tố này có thể làm gia tăng đáng kể nguy cơ mắc ung thư đại tràng.
• Duy trì vận động thể chất đều đặn, tập thể dục thường xuyên giúp nâng cao sức khỏe, hỗ trợ kiểm soát cân nặng và giảm khả năng xuất hiện các triệu chứng ung thư đại tràng giai đoạn đầu.

Tóm lại, việc nhận diện triệu chứng ung thư đại tràng giai đoạn đầu đóng vai trò then chốt trong việc phát hiện bệnh sớm và điều trị hiệu quả. Mặc dù các dấu hiệu ban đầu thường không rõ ràng, nhưng nếu chú ý lắng nghe cơ thể và chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ, chúng ta hoàn toàn có thể phát hiện ung thư đại tràng ngay từ giai đoạn sớm. Đừng quên theo dõi các bài viết sức khỏe khác của Trung tâm Tiêm chủng Long Châu.