Các phương pháp tầm soát ung thư phổi hiện nay

Ung thư phổi là một trong những loại ung thư nguy hiểm nhất hiện nay, thường tiến triển âm thầm và chỉ được phát hiện khi đã ở giai đoạn muộn. Tuy nhiên, nhờ sự phát triển của y học hiện đại, các phương pháp tầm soát ung thư phổi đã ra đời, mang lại cơ hội phát hiện bệnh ở giai đoạn rất sớm khi vẫn còn nhiều khả năng điều trị hiệu quả. Việc hiểu rõ các kỹ thuật tầm soát phổ biến hiện nay không chỉ giúp người có nguy cơ cao chủ động bảo vệ sức khỏe, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tỷ lệ tử vong do căn bệnh này.

Các phương pháp tầm soát ung thư phổi hiện nay

Tầm soát ung thư phổi là phương pháp giúp chẩn đoán kịp thời bệnh ở giai đoạn sớm có thể giảm đáng kể tỷ lệ tử vong do căn bệnh nguy hiểm này. Dưới đây là một số phương pháp tầm soát ung thư phổi đang được áp dụng phổ biến:

Chụp X-quang ngực

Chụp X-quang ngực là kỹ thuật được sử dụng để kiểm tra hình ảnh phổi. Khối u phổi thường hiện lên dưới dạng đám mờ màu trắng xám trên phim chụp. Tuy nhiên, phương pháp này không đủ độ chính xác để phân biệt rõ giữa khối u ung thư và các bệnh lý lành tính khác như áp-xe phổi hoặc viêm nhiễm. Vì vậy, X-quang thường chỉ đóng vai trò sàng lọc ban đầu, cần kết hợp thêm các kỹ thuật khác để xác định chính xác.

Chụp cắt lớp vi tính liều thấp (LDCT)

LDCT được xem là phương pháp tầm soát hiệu quả nhất hiện nay đối với người có nguy cơ cao mắc ung thư phổi, như người hút thuốc lâu năm. Kỹ thuật này sử dụng tia X liều thấp để thu được hình ảnh chi tiết về cấu trúc phổi. Thời gian thực hiện ngắn, không gây đau đớn. Nếu phát hiện nốt bất thường, bác sĩ sẽ đánh giá theo hướng dẫn chuyên môn, có thể chỉ định thêm PET/CT hoặc sinh thiết để xác định đó có phải là tổn thương ung thư hay không.

Nội soi phế quản

Phương pháp này sử dụng một ống nội soi có gắn camera nhỏ, đưa qua đường mũi hoặc miệng xuống khí quản để quan sát trực tiếp bên trong phổi. Nội soi giúp bác sĩ đánh giá các tổn thương bất thường ở đường dẫn khí, đồng thời cho phép lấy mẫu mô để làm sinh thiết nếu nghi ngờ ung thư.

Xét nghiệm tế bào đờm

Khi người bệnh ho ra đờm, mẫu dịch nhầy sẽ được thu thập và quan sát dưới kính hiển vi để tìm tế bào ung thư. Tuy phương pháp này đơn giản nhưng độ chính xác còn hạn chế, thường chỉ hiệu quả khi ung thư nằm gần đường dẫn khí trung tâm.

Sinh thiết phổi

Sinh thiết phổi là phương pháp chẩn đoán xác định, được thực hiện khi các xét nghiệm hình ảnh gợi ý có khối u. Bác sĩ sẽ lấy một mẫu mô phổi bằng kim sinh thiết hoặc thông qua phẫu thuật. Sinh thiết có thể thực hiện theo nhiều cách: Qua da, qua khí quản hoặc phẫu thuật mở tùy vào vị trí và tính chất tổn thương.

Tóm lại, việc tầm soát ung thư phổi nên được thực hiện sớm và định kỳ ở những đối tượng có nguy cơ cao để nâng cao khả năng điều trị thành công. Trong đó, LDCT hiện là phương pháp được khuyến nghị hàng đầu nhờ hiệu quả và tính an toàn cao.

Tại sao cần tầm soát ung thư phổi sớm?

Ung thư phổi là một trong những căn bệnh ung thư có tỷ lệ tử vong cao hàng đầu trên thế giới, phần lớn do được phát hiện quá muộn khi bệnh đã tiến triển nặng. Vì vậy, tầm soát ung thư phổi tức là kiểm tra sàng lọc ở những người chưa có triệu chứng là một bước cực kỳ quan trọng giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm, nâng cao khả năng điều trị thành công và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh.

Tầm soát thường được khuyến cáo cho những người có nguy cơ cao, đặc biệt là người trung niên hoặc lớn tuổi (thường từ 50 tuổi trở lên), có tiền sử hút thuốc lá kéo dài (ví dụ như hút một gói mỗi ngày trong vòng 20 – 30 năm) hoặc đã từng hút và mới cai thuốc trong vòng 15 năm trở lại đây. Những người này dù đang cảm thấy khỏe mạnh và không có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào vẫn có thể mang mầm bệnh âm thầm trong phổi.

Phát hiện ung thư phổi ở giai đoạn sớm đóng vai trò sống còn. Thống kê cho thấy, có đến 70% bệnh nhân phát hiện ung thư phổi ở giai đoạn muộn, khi khối u đã lan rộng, không còn khả năng phẫu thuật, đáp ứng kém với hóa trị, xạ trị. Ngược lại, nếu được phát hiện sớm, khả năng điều trị thành công sẽ cao hơn rất nhiều.

Một nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn do Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ tiến hành từ năm 2002, với sự tham gia của 53.000 người trong độ tuổi 55–74 có tiền sử hút thuốc, đã cho thấy hiệu quả rõ rệt của việc tầm soát bằng chụp CT liều thấp. Kết quả chỉ ra rằng, nhóm người được chụp CT có tỷ lệ sống sót cao hơn đáng kể so với nhóm không tầm soát, nhờ phát hiện ung thư kịp thời khi chưa có triệu chứng.

Tóm lại, tầm soát ung thư phổi không chỉ giúp phát hiện bệnh từ sớm mà còn giảm nguy cơ tử vong, tiết kiệm chi phí điều trị và mang lại hy vọng sống cho hàng ngàn người mỗi năm. Đây là việc nên làm đối với những ai có nguy cơ cao, đặc biệt là người hút thuốc lá lâu năm.

Những đối tượng nên tầm soát ung thư phổi

Tầm soát ung thư phổi là một biện pháp y tế chủ động, nhằm phát hiện sớm ung thư ở những người chưa có triệu chứng rõ ràng nhưng có nguy cơ mắc bệnh cao. Theo khuyến cáo của các chuyên gia, một số nhóm người dưới đây nên chủ động tầm soát ung thư phổi:

• Người từ 50 tuổi trở lên có tiền sử hút thuốc lá: Đây là nhóm có nguy cơ cao nhất. Những người đang hút hoặc đã từng hút thuốc lá với thời gian dài, đặc biệt từ 50 tuổi trở lên, nên thực hiện tầm soát định kỳ, ngay cả khi hiện tại cảm thấy khỏe mạnh.
• Người có thâm niên hút thuốc nhiều năm: Nếu bạn từng hút 1 gói mỗi ngày trong 20 năm, hoặc 2 gói mỗi ngày trong 10 năm, hoặc nửa gói trong suốt 40 năm, bạn thuộc nhóm có nguy cơ cao và nên được tầm soát dù hiện tại đã bỏ thuốc.

• Người đã bỏ thuốc lá trong vòng 15 năm gần đây: Ngay cả khi bạn đã ngưng hút thuốc, nhưng từng hút với số lượng nhiều và thời gian dài, khả năng ung thư phổi vẫn còn. Do đó, vẫn nên thực hiện tầm soát nếu bạn đã bỏ thuốc trong vòng 15 năm qua.
• Người có sức khỏe tổng quát ổn định: Việc tầm soát thường được chỉ định cho người có thể trạng tương đối tốt, không mắc các bệnh lý nghiêm trọng ảnh hưởng đến chức năng phổi hay tim mạch. Điều này giúp đảm bảo an toàn trong quá trình làm các xét nghiệm chuyên sâu nếu phát hiện bất thường.
• Người có tiền sử ung thư phổi đã điều trị ổn định: Nếu bạn từng mắc ung thư phổi và đã điều trị khỏi hơn 5 năm, bác sĩ có thể khuyến nghị tầm soát lại nhằm phòng ngừa nguy cơ tái phát.
• Người có yếu tố nguy cơ nghề nghiệp hoặc bệnh lý nền: Người từng làm việc trong môi trường tiếp xúc với amiăng, thạch tín, niken, uranium, crom, hoặc có tiền sử bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), tiền sử gia đình có người mắc ung thư phổi, đặc biệt là nam giới trên 55 tuổi.

Tầm soát sớm không chỉ giúp phát hiện ung thư phổi ở giai đoạn dễ điều trị mà còn góp phần giảm thiểu rủi ro tử vong, mang lại cơ hội sống cao hơn cho người bệnh.

Tầm soát ung thư phổi là bước đi chủ động và cần thiết, đặc biệt đối với những người có yếu tố nguy cơ cao như hút thuốc lá, có tiền sử gia đình mắc ung thư hoặc thường xuyên tiếp xúc với hóa chất độc hại. Mỗi phương pháp tầm soát đều có vai trò và ưu điểm riêng, phù hợp với từng trường hợp cụ thể. Việc lựa chọn phương pháp phù hợp nên được thực hiện dưới sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa. Chủ động tầm soát là cách hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe và nâng cao cơ hội điều trị thành công nếu không may phát hiện bệnh.