Các giai đoạn của viêm tai giữa là gì? Nguyên nhân nào gây viêm tai giữa?

Viêm tai giữa là một trong những nguyên nhân gây đau tai, khó chịu và nếu không được điều trị kịp thời, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến thính lực. Tuy nhiên, nhiều người lại chưa hiểu rõ về các giai đoạn của viêm tai giữa, dẫn đến phát hiện muộn hoặc xử lý không đúng cách. 

Những nguyên nhân phổ biến gây viêm tai giữa

Viêm tai giữa là một trong các bệnh lý về tai phổ biến. Một số nguyên nhân chủ yếu gây viêm tai giữa bao gồm:

• Nhiễm trùng vùng mũi - họng: Các bệnh lý như viêm VA, viêm amidan, viêm mũi xoang là nguyên nhân hàng đầu, chiếm đến 80 - 90% trường hợp viêm tai giữa. Vi khuẩn hoặc virus từ vùng mũi họng có thể lan lên tai giữa qua vòi nhĩ, gây viêm.
• Biến chứng từ các bệnh hô hấp trên: Một số bệnh truyền nhiễm như cúm, sởi, ho gà,… cũng có thể dẫn đến viêm tai giữa như một biến chứng thứ phát.
• Thay đổi áp suất đột ngột: Sự chênh lệch áp lực không khí quá nhanh giữa môi trường ngoài và khoang tai, thường xảy ra khi lặn sâu, đi máy bay hoặc thay đổi độ cao đột ngột, có thể làm rối loạn chức năng vòi nhĩ, dẫn đến ứ dịch và gây viêm.
• Tổn thương cơ học: Việc sử dụng tăm bông, vật nhọn ngoáy tai hoặc chấn thương vùng tai có thể khiến màng nhĩ bị rách hoặc thủng, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây viêm tai giữa.

Phân loại viêm tai giữa

Viêm tai giữa được phân loại dựa trên mức độ tiến triển và đặc điểm lâm sàng. Có thể phân bệnh thành ba dạng phổ biến sau:

• Viêm tai giữa cấp: Thường xảy ra sau khi người bệnh bị nhiễm virus đường hô hấp trên như cảm lạnh hoặc cúm. Sự rối loạn chức năng của vòi nhĩ khiến vi khuẩn hoặc virus dễ dàng xâm nhập và gây viêm trong tai giữa. Đây là dạng viêm tai thường gặp ở trẻ nhỏ với triệu chứng rõ rệt như đau tai, sốt và giảm thính lực tạm thời.
• Viêm tai giữa mạn tính: Là tình trạng viêm kéo dài, thường được xác định khi mủ chảy ra tai liên tục hoặc tái đi tái lại trong thời gian hơn 12 tuần. Viêm mạn tính có thể dẫn đến thủng màng nhĩ và ảnh hưởng đến khả năng nghe nếu không được điều trị đúng cách.
• Viêm tai giữa có ứ dịch (hay viêm tai giữa tiết dịch): Xảy ra khi lớp niêm mạc tai giữa bị viêm và tiết ra dịch, nhưng dịch này không thoát ra được mà tích tụ phía sau màng nhĩ. Dịch có thể ở dạng loãng như nước (thanh dịch), đặc như nhầy hoặc dạng keo. Dạng này thường không gây đau nhưng dễ dẫn đến giảm thính lực nếu kéo dài.

Các giai đoạn của viêm tai giữa

Các giai đoạn của viêm tai giữa bao gồm:

Giai đoạn 1 - Giai đoạn khởi phát (xung huyết)

Đây là bước đầu của quá trình viêm, khi tai bắt đầu phản ứng với tác nhân gây bệnh. Người bệnh có thể cảm thấy ù tai, tức tai kèm cảm giác đau nhẹ, đôi khi có sốt nhẹ dưới 38 độ C. Giai đoạn này, dịch viêm bắt đầu hình thành trong tai giữa do vòi nhĩ bị tắc, tuy nhiên chưa xuất hiện mủ.

Nếu được chăm sóc tốt, chẳng hạn như giữ ấm cơ thể, nghỉ ngơi hợp lý và vệ sinh sạch vùng mũi họng, tình trạng có thể cải thiện mà không cần dùng thuốc. Giai đoạn đầu thường kéo dài từ 1 - 2 ngày và là thời điểm tốt nhất để kiểm soát bệnh, ngăn ngừa biến chứng nặng hơn.

Giai đoạn 2 - Giai đoạn tạo mủ (viêm cấp)

Khi tình trạng viêm không được kiểm soát kịp thời, bệnh sẽ tiến triển sang giai đoạn cấp tính với sự tích tụ mủ trong khoang tai giữa. Lúc này, người bệnh thường xuất hiện triệu chứng đau nhói ở tai, đặc biệt khi nằm nghiêng, sốt cao trên 38,5 độ C, khả năng nghe bị suy giảm tạm thời. Trẻ nhỏ có thể có biểu hiện như cáu gắt, hay khóc, hoặc đưa tay lên kéo tai.

Ở giai đoạn này, áp lực từ lượng mủ tích tụ phía sau màng nhĩ tăng lên, gây đau dữ dội. Việc điều trị lúc này cần dùng kháng sinh theo hướng dẫn y tế, kết hợp với thuốc giảm đau và thuốc hạ sốt. Thông thường, giai đoạn này kéo dài từ 3 - 7 ngày nếu được can thiệp đúng cách.

Giai đoạn 3 - Giai đoạn mủ vỡ (màng nhĩ bị thủng)

Khi áp lực từ mủ quá lớn, màng nhĩ có thể bị rách, dẫn đến mủ chảy ra ngoài tai. Người bệnh thường cảm thấy cơn đau tai giảm nhanh chóng, nhưng thính lực vẫn kém rõ rệt. Mủ chảy ra có thể kèm theo mùi hôi nhẹ.

Mặc dù việc mủ thoát ra giúp giảm đau và hạ áp lực trong tai, nhưng nếu không chăm sóc đúng cách thì vi khuẩn rất dễ xâm nhập, gây viêm tái phát. Lúc này cần giữ tai luôn khô ráo, sử dụng thuốc nhỏ tai đúng chỉ định và tái khám theo hướng dẫn bác sĩ để theo dõi khả năng lành của màng nhĩ.

Giai đoạn 4 - Giai đoạn hồi phục

Khi dịch mủ ngừng tiết, tai bắt đầu khô dần và cảm giác đau cũng biến mất, thính lực sẽ từng bước hồi phục. Nếu không có biến chứng, màng nhĩ có thể tự lành trong vòng 1 - 2 tuần. Trong giai đoạn này, việc tiếp tục giữ vệ sinh tai - mũi - họng, tránh để nước vào tai là rất cần thiết nhằm hỗ trợ quá trình phục hồi và ngăn bệnh tái phát.

Giai đoạn 5 - Viêm tai giữa mạn tính (biến chứng muộn)

Nếu bệnh không được điều trị đúng cách hoặc liên tục tái phát, viêm tai giữa có thể chuyển thành mạn tính. Khi đó, tình trạng chảy mủ dai dẳng kéo dài trên 3 tháng, kèm theo giảm thính lực lâu dài.

Trường hợp nặng, viêm có thể lan rộng tới xương chũm hoặc gây thủng màng nhĩ vĩnh viễn, làm tăng nguy cơ biến chứng nặng như viêm não, áp xe nội sọ. Lúc này, bệnh nhân có thể cần can thiệp phẫu thuật (vá màng nhĩ, nạo xương chũm) và điều trị lâu dài theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Nắm rõ từng các giai đoạn của viêm tai giữa giúp người bệnh phát hiện sớm, có hướng điều trị đúng thời điểm để tránh biến chứng nguy hiểm. Việc điều trị dứt điểm và chăm sóc tai đúng cách là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe thính giác lâu dài.

Viêm tai giữa là một tình trạng thường gặp, nhưng nếu được phát hiện sớm và xử lý đúng cách, bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát tốt và không để lại biến chứng. Các giai đoạn của viêm tai giữa đều đòi hỏi sự theo dõi và chăm sóc cẩn thận. Đặc biệt ở trẻ nhỏ, phụ huynh cần cảnh giác với bất kỳ biểu hiện bất thường nào và đưa trẻ đi khám khi cần thiết. Chủ động trong nhận biết và điều trị sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe tai mũi họng và ngăn ngừa những hậu quả đáng tiếc do viêm tai giữa gây ra.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ tin cậy với vắc xin chính hãng, bảo quản đạt chuẩn, đội ngũ y tế chuyên nghiệp và không gian tiêm chủng thân thiện với trẻ nhỏ. Trung tâm còn hỗ trợ nhắc lịch, tư vấn miễn phí, giúp khách hàng dễ dàng theo dõi lịch tiêm. Liên hệ 1800 6928 để được tư vấn và đặt lịch nhanh chóng.