Bị đau lưng dưới gần mông ở nữ giới: Nguyên nhân, chẩn đoán và cách điều trị

Đau lưng dưới gần mông không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đáng kể tới sinh hoạt, công việc và tâm lý của chị em. Nếu không xử lý đúng cách, tình trạng này có thể tiến triển thành đau mạn tính, ảnh hưởng đến khả năng vận động, sinh hoạt hàng ngày, thậm chí dẫn đến biến chứng. Do đó, việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng cảnh báo và cách điều trị là vô cùng cần thiết, đặc biệt đối với phụ nữ, khi các yếu tố giải phẫu và sinh lý có thể làm tăng nguy cơ.

Bị đau lưng dưới gần mông ở nữ giới là do đâu?

Nữ giới bị đau lưng dưới gần mông có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, từ các vấn đề cơ học đơn giản đến những bệnh lý phức tạp hơn. Dưới đây là những nguyên nhân chính thường gặp:

Thoái hóa cột sống thắt lưng

Theo tuổi tác hoặc do vận động sai tư thế trong thời gian dài, các đĩa đệm và sụn ở cột sống thắt lưng có thể bị hao mòn. Điều này tạo áp lực lên dây thần kinh vùng lưng dưới, gây đau lan xuống khu vực gần mông.

Thoái hóa cột sống thường phổ biến ở phụ nữ trên 40 tuổi, đặc biệt những người làm việc văn phòng hoặc thường xuyên mang vác nặng. Khi sụn khớp mất chức năng đệm, các đốt sống chà xát vào nhau, gây đau âm ỉ hoặc dữ dội, đặc biệt khi thay đổi tư thế.

Thoát vị đĩa đệm thắt lưng

Thoát vị đĩa đệm xảy ra khi nhân nhầy trong đĩa đệm thoát ra ngoài, chèn ép rễ thần kinh. Điều này dẫn đến đau từ lưng dưới lan xuống mông, đôi khi xuống đùi hoặc bắp chân.
Triệu chứng đặc trưng bao gồm cảm giác tê, ngứa ran hoặc châm chích ở vùng mông và chân.

Thoát vị đĩa đệm thường gặp ở những người có tiền sử chấn thương cột sống, ngồi lâu sai tư thế hoặc mang thai do áp lực lên cột sống tăng cao.

Hội chứng cơ vùng mông - cơ hình lê

Cơ vùng mông, đặc biệt cơ hình lê (piriformis), có thể bị co cứng hoặc viêm do ngồi lâu, ít vận động hoặc tập luyện quá sức. Khi cơ bị kích ứng, chúng có thể chèn ép dây thần kinh tọa, gây đau lan từ lưng dưới xuống mông.

Phụ nữ làm việc văn phòng hoặc thường xuyên ngồi sai tư thế dễ gặp tình trạng này. Đau do hội chứng cơ thường xuất hiện ở một bên và tăng khi đứng lên hoặc ngồi xuống.

Viêm khớp cùng chậu (Sacroiliitis)

Viêm khớp cùng chậu là tình trạng viêm ở khớp nối giữa xương chậu và cột sống cùng. Tình trạng này phổ biến hơn ở phụ nữ, đặc biệt những người từng mang thai hoặc mắc các bệnh viêm khớp mạn tính như viêm cột sống dính khớp.

Đau do viêm khớp cùng chậu thường tập trung ở vùng mông và lưng dưới, có thể lan sang một hoặc cả hai bên. Triệu chứng thường nặng hơn khi đứng lâu, đi bộ hoặc chuyển từ ngồi sang đứng.

Đau thần kinh tọa

Đau thần kinh tọa xảy ra khi dây thần kinh tọa bị chèn ép, thường do thoát vị đĩa đệm hoặc hẹp ống sống. Đau khởi phát từ lưng dưới, lan qua mông và xuống chân, đôi khi kèm theo cảm giác tê hoặc yếu cơ.

Nguyên nhân đặc thù ở nữ giới

Ngoài các bệnh lý cơ - xương - khớp, phụ nữ còn có thể bị đau lưng dưới vùng mông do:

• Loãng xương hoặc gãy lún đốt sống (đặc biệt sau mãn kinh).
• Bệnh phụ khoa như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, viêm vùng chậu, có thể gây đau lan ra vùng lưng - mông.
• Thai kỳ hoặc sau sinh do thay đổi trọng tâm cơ thể và áp lực tăng lên cột sống.

Đau lưng dưới gần mông ở nữ giới có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ vấn đề cơ - xương - khớp đến bệnh lý phụ khoa. Vì vậy, nếu cơn đau kéo dài, tăng dần hoặc kèm theo tê lan xuống chân, sốt, sưng viêm, hãy thăm khám bác sĩ chuyên khoa xương khớp hoặc phụ khoa càng sớm càng tốt. Nữ giới bị đau lưng dưới gần mông có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau

Triệu chứng điển hình và dấu hiệu cảnh báo

Các cơn đau lưng dưới gần mông ở nữ giới có thể biểu hiện rất đa dạng. Nhận biết sớm các dấu hiệu dưới đây sẽ giúp chị em tìm được nguyên nhân và hướng điều trị kịp thời:

• Đau âm ỉ hoặc dữ dội, thường xuất hiện sau khi ngồi lâu, đứng nhiều, bê vác nặng hoặc cúi gập người.
• Đau tăng khi ho, hắt hơi hoặc rặn, đặc biệt nếu liên quan đến chèn ép rễ thần kinh.
• Đau lan xuống mông hoặc chân, kèm cảm giác tê, nóng lạnh hoặc châm chích.
• Hạn chế vận động, khó cúi người, khó vặn mình hoặc đứng dậy từ tư thế ngồi.

Dấu hiệu cần khám ngay:

• Mất kiểm soát tiểu tiện hoặc đại tiện.
• Yếu chi dưới, tê lan mạnh không hồi phục.
• Sụt cân nhanh, sốt kéo dài hoặc đau không giảm sau vài tuần điều trị bảo tồn.

Nếu gặp các biểu hiện trên, người bệnh không nên chần chừ mà cần tới bác sĩ ngay để tránh biến chứng nghiêm trọng.

Phương pháp chẩn đoán và đánh giá mức độ tổn thương

Để xác định nguyên nhân gây đau lưng dưới gần mông ở nữ giới, bác sĩ sẽ kết hợp nhiều phương pháp sau:

Khám lâm sàng: Bác sĩ kiểm tra tư thế, dáng đi, phản xạ thần kinh, độ nhạy cảm da và sức cơ để đánh giá tình trạng tổn thương cơ - xương - khớp cũng như mức độ ảnh hưởng tới vận động.

Chẩn đoán hình ảnh:

• X-quang: Giúp phát hiện tình trạng thoái hóa cột sống, gãy xương hoặc hẹp khe khớp.
• MRI (cộng hưởng từ): Được xem là tiêu chuẩn vàng để đánh giá rõ đĩa đệm, rễ thần kinh, tình trạng viêm khớp hoặc phát hiện khối u.
• CT scan: Thường được chỉ định khi không thể thực hiện MRI hoặc cần khảo sát chi tiết cấu trúc xương.

Xét nghiệm bổ trợ: Như công thức máu, CRP, tốc độ lắng máu để phát hiện viêm hoặc nhiễm trùng, đo mật độ xương (DEXA) đặc biệt hữu ích cho phụ nữ sau mãn kinh nhằm đánh giá nguy cơ loãng xương hoặc gãy lún đốt sống.

Các liệu pháp điều trị

Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ tổn thương, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Dưới đây là các hướng điều trị và biện pháp phòng ngừa được khuyến nghị:

Điều trị bảo tồn

Đa số trường hợp đau lưng dưới gần mông có thể cải thiện bằng các biện pháp không xâm lấn:

• Nghỉ ngơi hợp lý: Tránh nằm bất động lâu để phòng ngừa yếu cơ và cứng khớp.
• Thuốc giảm đau và kháng viêm: Sử dụng NSAIDs hoặc paracetamol theo chỉ định của bác sĩ, chỉ dùng ngắn hạn, không tự ý kéo dài để tránh tác dụng phụ.
• Thuốc giãn cơ: Áp dụng khi có tình trạng co cứng cơ làm tăng cơn đau.
• Vật lý trị liệu: Như điện trị liệu, các bài tập tăng cường cơ lưng - bụng, kéo giãn cột sống có kiểm soát, sóng xung kích, laser.
• Châm cứu hoặc xoa bóp chuyên khoa: Có thể hỗ trợ giảm đau và cải thiện tuần hoàn vùng cơ - khớp.

Can thiệp y tế hoặc phẫu thuật

Được cân nhắc khi điều trị bảo tồn không hiệu quả sau 6 - 12 tuần hoặc xuất hiện biến chứng thần kinh như yếu chi, rối loạn tiểu tiện:

• Tiêm steroid ngoài màng cứng hoặc quanh rễ thần kinh: Thực hiện dưới hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để giảm viêm và đau.
• Phẫu thuật vi phẫu hoặc nội soi: Được chỉ định trong trường hợp thoát vị đĩa đệm gây chèn ép nặng.
• Hợp nhất cột sống: Áp dụng khi thoái hóa nghiêm trọng hoặc có tình trạng bất ổn cột sống.

Chỉ định tiêm steroid và phẫu thuật cần dựa trên kết quả chẩn đoán hình ảnh và đánh giá của bác sĩ, tránh lạm dụng phương pháp xâm lấn khi chưa cần thiết.

Phòng ngừa tái phát và chăm sóc lâu dài

Song song với điều trị, người bệnh cần thay đổi lối sống và thói quen sinh hoạt để giảm nguy cơ tái phát:

• Duy trì tư thế đúng: Khi ngồi, đứng, lao động và bê vác vật nặng.
• Tập luyện thể dục phù hợp: Như yoga, bơi, pilates hoặc các bài tập cơ lõi.
• Kiểm soát cân nặng: Tránh thừa cân làm tăng áp lực lên cột sống thắt lưng.
• Thay đổi tư thế thường xuyên: Không ngồi quá 60 phút liên tục, xen kẽ các động tác duỗi cơ nhẹ nhàng.
• Khám định kỳ: Đặc biệt với người có tiền sử đau lưng hoặc yếu tố nguy cơ như loãng xương, thoái hóa cột sống.

Bị đau lưng dưới gần mông ở nữ giới không phải là triệu chứng đơn giản. Nhận biết nguyên nhân, áp dụng điều trị đúng cách và phòng ngừa hiệu quả sẽ giúp cải thiện đáng kể chất lượng sống. Nếu xuất hiện dấu hiệu nghiêm trọng như yếu chi, rối loạn tiểu tiện hoặc đau không giảm sau điều trị, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa sớm để được xử lý kịp thời.