Bệnh viêm phổi kẽ có lây không? Triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng ngừa

Bệnh viêm phổi kẽ có lây không là thắc mắc thường gặp. Bài viết cung cấp các giải đáp, đồng thời phân tích nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa bệnh hiệu quả.

Bệnh viêm phổi kẽ có lây không?

Câu hỏi “bệnh viêm phổi kẽ có lây không” là mối quan tâm chung. Thực tế, viêm phổi kẽ không phải là bệnh truyền nhiễm trực tiếp. Đây là tình trạng viêm và xơ hóa xảy ra ở mô kẽ của phổi bộ phận giúp nâng đỡ và bao quanh túi khí. Bệnh thường liên quan đến yếu tố di truyền, môi trường, bệnh tự miễn hoặc tác dụng phụ của thuốc, chứ không do vi khuẩn hay virus gây ra.

• Một số nhiễm trùng phổi (ví dụ lao, cúm, viêm phổi do virus) có thể dẫn đến viêm phổi kẽ thứ phát. Khi đó, tác nhân gây bệnh có khả năng lây, nhưng không phải chính bệnh viêm phổi kẽ lây.
• Người bệnh không lây nhiễm qua tiếp xúc thông thường như nói chuyện, bắt tay, ăn uống chung.

Như vậy, đa số trường hợp, bệnh viêm phổi kẽ không lây, nhưng cần cảnh giác khi viêm phổi kẽ xuất hiện do nhiễm trùng.

Nguyên nhân gây viêm phổi kẽ

Viêm phổi kẽ có nhiều nguyên nhân, được phân thành các nhóm chính:

• Bệnh tự miễn: Lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp, xơ cứng bì.
• Tác nhân nghề nghiệp và môi trường: Bụi silic, amiăng, khí độc, lông chim, nấm mốc.
• Thuốc: Thuốc chống ung thư (bleomycin), thuốc chống loạn nhịp (amiodarone), một số kháng sinh.
• Di truyền: Một số dạng viêm phổi kẽ mang tính gia đình.
• Không rõ nguyên nhân: Viêm phổi kẽ vô căn (Idiopathic Pulmonary Fibrosis - IPF).

Việc nhận diện đúng căn nguyên có ý nghĩa quan trọng trong chẩn đoán và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp, giúp hạn chế tiến triển bệnh và cải thiện tiên lượng cho người bệnh.

Triệu chứng viêm phổi kẽ dễ nhận biết

Viêm phổi kẽ thường tiến triển âm thầm, khiến nhiều người chỉ phát hiện bệnh khi triệu chứng đã rõ rệt. Những biểu hiện điển hình gồm:

• Khó thở: Lúc đầu khi gắng sức, sau nặng dần ngay cả khi nghỉ ngơi.
• Ho khan kéo dài: Không có đờm, không đáp ứng thuốc ho thông thường.
• Mệt mỏi, sụt cân, đau ngực.
• Ngón tay dùi trống: Phần đầu ngón tay phình to, biểu hiện của thiếu oxy mạn tính.
• Triệu chứng dễ nhầm với các bệnh khác: Với hen, hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) hoặc viêm phổi khác.

Nếu bạn bị ho khan kéo dài và khó thở không rõ nguyên nhân, hãy đi khám sớm để loại trừ nguy cơ viêm phổi kẽ.

Chẩn đoán bệnh viêm phổi kẽ

Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ không chỉ dựa vào triệu chứng mà cần thêm các xét nghiệm cận lâm sàng:

• X-quang phổi: Giúp thấy hình ảnh tổn thương mô kẽ.
• CT ngực độ phân giải cao (HRCT): Cho hình ảnh chi tiết nhất.
• Đo chức năng hô hấp: Kiểm tra dung tích sống, khả năng khuếch tán khí.
• Sinh thiết phổi: Lấy mẫu mô phổi để phân tích, giúp xác định dạng viêm phổi kẽ.
• Xét nghiệm máu: Hỗ trợ phát hiện bệnh tự miễn liên quan. 

Chẩn đoán viêm phổi kẽ cần sự kết hợp giữa thăm khám lâm sàng và các phương tiện cận lâm sàng hiện đại. Việc sử dụng đồng thời hình ảnh học, xét nghiệm chức năng hô hấp, sinh thiết và xét nghiệm máu giúp bác sĩ xác định chính xác loại viêm phổi kẽ, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp và nâng cao hiệu quả quản lý bệnh.

Điều trị viêm phổi kẽ

Hiện nay, chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn. Các phương pháp giúp giảm triệu chứng, làm chậm xơ hóa phổi và nâng cao chất lượng sống bao gồm: 

• Thuốc kháng xơ phổi: Nintedanib, Pirfenidone.
• Corticosteroid và thuốc ức chế miễn dịch: Áp dụng khi có bệnh tự miễn kèm theo.
• Liệu pháp oxy: Dùng khi có thiếu oxy máu.
• Phục hồi chức năng phổi: Tập thở, tập thể dục, chế độ dinh dưỡng hợp lý.
• Ghép phổi: Lựa chọn cuối cùng cho bệnh nhân giai đoạn muộn.

Mặc dù không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng việc điều trị đúng cách có thể giúp người bệnh sống khỏe và lâu hơn.

Phòng ngừa viêm phổi kẽ

Mặc dù đa số trường hợp bệnh viêm phổi kẽ không lây, nhưng việc phòng ngừa đóng vai trò quan trọng để giảm nguy cơ mắc bệnh và biến chứng:

• Tránh tiếp xúc khói bụi, hóa chất độc hại.
• Không hút thuốc lá, hạn chế khói thuốc thụ động.
• Tiêm phòng đầy đủ (cúm, phế cầu).
• Điều trị đúng và sớm các bệnh lý tự miễn.
• Khám định kỳ nếu thuộc nhóm nguy cơ.

Dù viêm phổi kẽ không phải bệnh truyền nhiễm, nhưng các biện pháp phòng ngừa đóng vai trò then chốt trong việc giảm nguy cơ khởi phát và tiến triển bệnh.

Nhóm nguy cơ cần khám phổi định kỳ

Một số đối tượng có nguy cơ cao mắc viêm phổi kẽ nên được khám phổi định kỳ để theo dõi và phát hiện bệnh sớm, bao gồm:

• Người làm việc thường xuyên trong môi trường nhiều bụi, khói, hóa chất độc hại.
• Người mắc các bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ, xơ cứng bì.
• Người có tiền sử gia đình từng bị viêm phổi kẽ hoặc xơ phổi vô căn.
• Người cao tuổi, đặc biệt trên 60 tuổi.
• Người đang hoặc đã từng điều trị bằng thuốc gây độc tính cho phổi (ví dụ: Thuốc hóa trị, thuốc chống loạn nhịp, một số kháng sinh).
• Người hút thuốc lá hoặc thường xuyên hít phải khói thuốc.
• Người từng xạ trị vùng ngực trong điều trị ung thư.

Việc thăm khám định kỳ giúp bác sĩ đánh giá chức năng hô hấp, chụp X-quang hoặc CT phổi khi cần thiết, từ đó đưa ra hướng xử trí kịp thời, hạn chế biến chứng nguy hiểm.

Câu hỏi thường gặp về viêm phổi kẽ

Dưới đây là những thắc mắc thường gặp liên quan đến viêm phổi kẽ mà nhiều người quan tâm:

Viêm phổi kẽ có chữa khỏi được không?

Không. Hiện nay, chưa có phương pháp điều trị dứt điểm, nhưng có thể kiểm soát và làm chậm tiến triển bệnh.

Bệnh viêm phổi kẽ có lây không khi tiếp xúc gần?

Không. Người bệnh không lây qua bắt tay, ăn uống hay tiếp xúc thông thường.

Viêm phổi kẽ khác gì so với viêm phổi thông thường?

Viêm phổi kẽ là bệnh mạn tính, tiến triển chậm, không do vi khuẩn/virus trực tiếp, trong khi viêm phổi thông thường thường cấp tính và có thể điều trị bằng kháng sinh.

Qua bài viết, có thể trả lời cho câu hỏi bệnh viêm phổi kẽ có lây không? Là bệnh viêm phổi kẽ không lây trong hầu hết các trường hợp. Tuy nhiên, cần cảnh giác khi có viêm phổi kẽ thứ phát do nhiễm trùng. Phát hiện sớm, điều trị đúng và phòng ngừa hiệu quả giúp người bệnh sống khỏe hơn với căn bệnh mạn tính này.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu luôn đồng hành cùng cộng đồng trong bảo vệ sức khỏe hô hấp. Chủ động phòng ngừa bằng tiêm chủng và lối sống khoa học là chìa khóa giúp bạn và gia đình duy trì lá phổi khỏe mạnh.